Taalkunde (voorzetselvoorwerp)

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3

Leerdoelen

Je herkent ambiguïteit in zinnen;

Je kent de term voorzetselvoorwerp;

Je kunt een voorzetselvoorwerp herkennen;

Je kunt het verschil uitleggen tussen een voorzetselvoorwerp en een bijwoordelijke bepaling;

Vorige week

Schrijfopdracht samengestelde zinnen + gewerkt aan ambiguïteit.

Bespreken van ambiguïteit;

Uitleg voorzetselvoorwerp;

Blok 4 afmaken

Maak opdrachten 5, 6, 7 en 8

De plastisch chirurg zei tegen de patiënt: 

'Ik kan je opereren aan je neus, maar het blijft een gok.'

1) Wat voor zin staat in het citaat? Leg je antwoord uit. (kies uit: enkelvoudig, nevenschikkend samengesteld, onderschikkend samengesteld)

2) Wat maakt de zin ambigu?

Op welke manier wordt je in onderstaande zin op het verkeerde been gezet?

De ster schitterde tijdens een donkere nacht al zingend op het podium.

Onbedoeld ambigu. Op welke manier is onderstaande zin  dubbelzinnig (ambigu)?

a) Die jongen vindt je wel leuk.

b) Die jongen vind je wel leuk.

Op welke manier is onderstaande zin dubbelzinnig (ambigu)?

Men debatteerde over hulp aan gehandicapten in de gemeenteraad.

Blok 4

Opdracht 1-4

Deze week:

Schrijfopdracht 3

Terugblik ambiguïteit

Uitleg voorzetselvoorwerp

Uitleg schrijfopdracht 3

Is hier sprake van ambiguïteit? 

Zijn onderstaande zinnen ambigu? Of zijn het intuinzinnen?

A  De commissie heeft de duistere praktijken van hooggeplaatste personen onder leiding van de minister van Justitie onderzocht.

B  In de schaduw van de hoge bomen van het park staat een bank waar ik een lopende rekening heb.

C  Men debatteerde over hulp aan gehandicapten in de gemeenteraad.

D  Ik sloeg meermaals de man met de wandelstok gade.

E  Jan legt het snoep op tafel in de keuken.

F  De Tweede Kamer drong bij de minister aan op steun in het debat over het klonen van embryo's dat vanmiddag in de Eerste Kamer zou plaatsvinden.

G  De oude stal van de dominee maar werd gepakt.

H  De boswachter zag de vrouw met de verrekijker.

I De leiding van de school moest nodig doorgespoeld worden.

J  De modellen die we zagen lopen we nog eens na.

Intuinzin

Ambigu

A

B

C

D

E

F

G

H

I

J

Herken de ambiguïteit

Bespreken van opdracht 3

a) Hij slaat de hond met de stok.

b) Ik denk aan haar.

c) De wc is verstopt.

d) Hij wacht op de bus.

e) Hij valt op haar.

f) Hij staat voor hem in de rij.

g) Zij ziet hem zitten.

Verklaar de ambiguïteit

Hiernaast staan krantenkoppen die ambigu zijn. Geef de dubbelzinnige betekenissen.

1. Politie treedt op tijdens rellen
2. Curlingmannen vegen de vloer aan met Slowakije
3. Blind (de voetballer) tast in het duister
4. Erop of eronder voor Utrechtse prostituees
5. Taxichauffeur zette zijn klanten af
6. Aantal asielzoekers bevroren
7. Vrouw praat alleen meer dan man in klein gezelschap

Wat maakt de zinnen die rechts staan ambigu?

De Tweede Kamer drong bij de minister aan op steun in het debat over het klonen van embryo’s dat vanmiddag in de Eerste Kamer zou plaatsvinden.

De commissie heeft de duistere praktijken van hooggeplaatste personen onder

 leiding van de minister van Justitie onderzocht.

De boswachter zag de vrouw met de verrekijker.

 

Op welke manier maakt de cartoonist deze strip grappig?

voorzetsels

Waar is de appel ten opzichte van de doos?

Met welk woord druk je dit uit?

Is dit letterlijk of figuurlijk bedoeld?

Wat is een vzv?

1. Begint altijd met een voorzetsel;
2. Wordt aangevuld met een 'voorwerp';
3. Vaste combinatie tussen het werkwoord en het voorzetsel;
4. Voorzetsel verliest de normale betekenis: het is figuurlijk bedoeld.
   

Je ziet hieronder werkwoorden waar een vast voorzetsel bij hoort. Sleep het werkwoord naar het vaste voorzetsel.

(vanaf het voorzetsel vormt zich dus een voorzetselvoorwerp)

op

voor

van

in

(iemand) aanspreken

betrekking hebben

commentaar hebben

aandacht hebben

zich inzetten

een zwak hebben

walgen

overtuigd zijn

geïnteresseerd zijn

bedreven zijn

De nieuwsgierige man luistert aandachtig naar de radio.

Het verliefde meisje kuste de jongen in het park.

In de winter sneeuwt het.

De duiker sprong niet.

De tweelingzussen zagen elkaar na 10 jaar weer.

Ik erger me mateloos aan rotzooi op straat.

Ik wacht al 10 minuten op mijn zusje.

Lieke is gek op haar zusje.

Els is bang voor spinnen.

Hij wacht voor het huis.

Blok 5

Opdracht 5-8

Deze week:

Schrijfopdracht 3

Schrijfopdracht 3

Schrijf een persoonlijk ikje

120 woorden

2 voorzetselvoorwerpen

1 ambigue zin

2 samengestelde zinnen (NS + OS)

1 naamwoordelijk gezegde