This lesson contains 20 slides, with interactive quizzes, text slides and 2 videos.
Items in this lesson
6.1 De Verlichting
Slide 1 - Slide
Lesdoel
Aan het einde van de les kun je de kenmerken van de Verlichting noemen en ken je een aantal belangrijke verlichte denkers.
Slide 2 - Slide
De Verlichting
kritisch op de samenleving en de rol van de kerk
opvoeding en scholing: om de samenleving te verbeteren
Slide 3 - Slide
De Verlichting
Periode (vanaf ongeveer 1700) waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand.
Ze waren daarbij kritisch: niet zomaar alles aannemen omdat een koning of de kerk dat zegt.
Ze vinden dat iedereen vrij en gelijkwaardig moet zijn: arm of rijk, slim of dom
Slide 4 - Slide
Nadenken over: God
twijfel over de rol van God
twijfel over de Bijbel
afwijkende meningen niet verbieden of vervolgen
let op: meeste verlichte denkers wel gelovig
Slide 5 - Slide
Voltaire
God heeft de wereld, de mens en de natuurwetten geschapen, maar bemoeit zich niet meer actief met de wereld
mechanistisch wereldbeeld
Slide 6 - Slide
Spinoza
God is geen persoon (op de achtergrond), maar
God is in alles in de natuur
Maar: zelfs in de Republiek mochten zijn ideeën niet gepubliceerd worden.
Ongodisme
Slide 7 - Slide
Nadenken over: Politiek en staat
3 belangrijke nieuwe ideeën:
John Locke: natuurlijke rechten
Rousseau: volkssoevereiniteit
Montesquieu: trias politica
Slide 8 - Slide
John Locke
natuurlijke rechten: recht op leven, bezit en vrijheid
('mensenrechten')
regering regeert op basis van vertrouwen
Slide 9 - Slide
maakt de wetten
voert de wetten uit
controleert of burgers zich aan de wetten houden
Slide 10 - Slide
Jean-Jacques Rousseau
Volkssoevereiniteit (macht ligt bij het volk)
Regering is alleen uitvoerder van de wil van de burgers
Slide 11 - Slide
Nadenken over: rechtspraak
bewijs vaak onbetrouwbaar: bekennen na marteling
lijfstraffen: irrationeel
Slide 12 - Slide
Nadenken over: ontwikkeling van volkeren
geschiedenis is lang proces van vooruitgang
samenleving verbetert steeds
kijk op 'primitieve' volkeren
Europees superioriteitsgevoel
Slide 13 - Slide
Verlichting
Rationeel denken en vrijheid leiden tot een betere wereld
Slide 14 - Slide
Leg uit dat deze bron een voorbeeld is van verlicht denken.
Slide 15 - Open question
0
Slide 16 - Video
1755
De ramp van Lissabon
Je ziet een computeranimatie van de ramp van Lissabon.
Daarna komt een vraag.
Slide 17 - Slide
0
Slide 18 - Video
Ramp van Lissabon (1755): a. Probeer te bedenken waarom deze ramp op veel verlichte denkers zoveel indruk maakte. b. Gaat continuïteit en verandering hier samen? Leg uit!
Slide 19 - Open question
Leg uit dat Belle van Zuylen aan de ene kant wel een product van de verlichting was, en aan de andere kant niet