1. je doet mee met deze les en sluit bij deze presentatie aan
2. je volgt deze les zelfstandig door hem apart in lessonup te openen (incl uitlegvideo's)
1 / 37
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4
This lesson contains 37 slides, with interactive quizzes, text slides and 8 videos.
Lesson duration is: 30 min
Items in this lesson
deze les
1. je doet mee met deze les en sluit bij deze presentatie aan
2. je volgt deze les zelfstandig door hem apart in lessonup te openen (incl uitlegvideo's)
Slide 1 - Slide
hoe werkt deze les
1. zorg ervoor dat je voordat je start de paragrafen hebt gelezen
2. lees de leerdoelen en succescriteria
3. bekijk alle uitlegdia's en uitlegvideo's
4. controleer jezelf door de vragen en oefeningen tussendoor te doen
5. maak aan het einde de verwerkingopdrachten en controleer of je de leerdoelen hebt behaald (voldoe je aan de succescriteria)
6. nog niet behaald = terug naar de stof/ uitlegvideo's en/of zoek hulp
Slide 2 - Slide
1.3 Leerdoelen
Ik kan
uitleggen wat de functie is van gedrag
de verschillende vormen van gedrag toelichten en herkennen
de verschillende vormen van leren toelichten en herkennen
Slide 3 - Slide
De vraag van deze les
Hoe komt het dat je op sommige momenten van boosheid zomaar met iets gooit?
Slide 4 - Slide
Succescriteria
je kunt de definitie van de volgende begrippen uitleggen: territorium, geluidssignalen, geursignalen, bronstige vrouwtjes, baltsgedrag, dreiggedrag, tegengestelde gedragssystemen, vluchtgedrag, aanvalsgedrag, conflictgedrag, ambivalent gedrag, overspronggedrag, leergedrag, klassiek conditioneren, passief leren, actief leren, belonen, straffen, operant conditioneren
je kunt de de leerdoelen aan een ander uitleggen
je hebt de opdrachten van 1.3 gemaakt en nagekeken met voldoende resultaat
je hebt de opdrachten 5 t/m 12 van 1.1 gemaakt en nagekeken met voldoende resultaat
Slide 5 - Slide
Even terughalen, waarover gingen de eerste twee paragrafen van het hoofdstuk?
Wat is je het meeste bijgebleven/wat vond je het leukste?
Slide 6 - Open question
Functies van gedrag
Gedrag bestaat uit een verzameling gedragssystemen (samenhangende gedragsketens).
'Ze zorgen ervoor dat het dier zich kan handhaven in zijn omgeving en regelen bovendien de onderlinge verhoudingen in groepen.'
Slide 7 - Slide
Overleven
Biologisch gezien nog belangrijker dan zorgen voor nageslacht.
Belangrijke gedragssystemen hierbij
- voedselzoekgedrag (jachtgedrag, maar ook trekgedrag waarbij kuddes op zoek gaan naar voedselrijke gebieden).
- poetsgedrag (lichaam vrij houden van parasieten of veren waterdicht houden zodat je als eend goed blijft drijven).
Slide 8 - Slide
Slide 9 - Video
Slide 10 - Video
Slide 11 - Video
Conflictgedrag
Motivatie in dier kan groot zijn voor 2 gedragssystemen tegelijk, dan treedt er conflictgedrag op (systemen strijden beiden om voorrang).
ambivalent gedrag
omgericht gedrag
oversprong gedrag
Slide 12 - Slide
Ambivalent gedrag
Dier/ mens laat gedragselementen uit beide gedragssystemen zien.
Voorbeeld: een hond laat een mix tussen aanvallen en vluchten zien. Dat maakt het dier wel erg onvoorspelbaar.
Bij mensen noemen we ambivalent gedrag ook wel 'twijfelen'.
Slide 13 - Slide
Omgericht gedrag
Een conflict tussen aanvallen en vluchten leidt wel tot agressie.. niet op de tegenstander.. maar op een voorwerp in de buurt.
Mensen kunnen met deuren slaan als ze kwaad op iemand zijn.
Meeuwen kunnen hun agressie richten op een graspol i.p.v. op de andere meeuw.
Slide 14 - Slide
Oversprong gedrag
Conflict tussen 2 gedragsysstemen leidt ertoe dat dier / mens gedragselementen laat zien uit een heel ander (onlogisch) gedragssysteem.
Mensen die aan hun haar gaan plukken of aan hun neus krabben (terwijl ze geen jeuk hebben).
Katten tijdens een confrontatie die zichzelf gaan likken (verzorgingsgedrag).
Slide 15 - Slide
Een hond bijt bij het uitlaten steeds in zijn riem. Dit is een voorbeeld van
A
ambivalent gedrag
B
omgericht gedrag
C
overspronggedrag
Slide 16 - Quiz
Je vergeet je werkstuk op te slaan op de computer. Kwaad geef je een klap op het toetsenbord. Dit is een voorbeeld van..
A
ambivalent gedrag
B
omgericht gedrag
C
overspronggedrag
Slide 17 - Quiz
Bij een moeilijke vraag krab je je even verlegen achter je oor. Dit is een voorbeeld van..
A
ambivalent gedrag
B
omgericht gedrag
C
overspronggedrag
Slide 18 - Quiz
Slide 19 - Video
Voor- en nadelen
Langdurig of onoplosbaar conflictgedrag leidt tot stress (vaker te zien bij dieren in gevangenschap). Stress leidt tot verminderde gezondheid en/of gedragsstoornissen.
Oversprong en omgericht gedrag vermindert spanning tussen 2 partijen die agressief tegenover elkaar staan en kan dus positief zijn.
Slide 20 - Slide
Slide 21 - Video
Leergedrag
Passief leren
- gebeurt automatisch
- klassiek conditioneren
- verbinden van 2 losstaande prikkels met elkaar
Actief leren
- gebeurt bewust
- operant conditioneren
- belonen/ straffen
Slide 22 - Slide
Slide 23 - Slide
Slide 24 - Video
Hoe komt het dat je op sommige momenten van boosheid zomaar met iets gooit?
Slide 25 - Open question
Aan de slag
1. Maak een begrippenlijst van 1.3
2. Maken en nakijken opdrachten 1.3 + Toepassen 'Dieren als speurders'
3. Maak de vragen op de volgende dia's
4. Lees 1.4 voor de volgende les
Controleer of je alle leerdoelen beheerst/ aan alle succescriteria voldoet. Zo niet: opnieuw door de stof/ opdrachten maken/ hulp vragen.
Slide 26 - Slide
Slide 27 - Video
00:02
opdracht
Bekijk de video en ga op zoek naar verschillende vormen van conflictgedrag. Beantwoord de vragen.
Slide 28 - Slide
00:11
Welke vorm van conflictgedrag zagen we bij deze mevrouw?
A
ambivalent gedrag
B
overspronggedrag
C
omgericht gedrag
Slide 29 - Quiz
00:24
Welke vorm van conflictgedrag zagen we bij de man die werd aangesproken?
A
ambivalent gedrag
B
omgericht gedrag
C
oversprong gedrag
Slide 30 - Quiz
01:25
Welke hond zagen we met name oversprong vertonen?
A
de lichtbruine hond
B
de donkerbruine hond
C
de zwarte hond
Slide 31 - Quiz
02:34
De kat vertoont ambivalent gedrag. Van welke twee gedragssystemen zien we gedragselementen?
Slide 32 - Open question
Slide 33 - Video
00:00
opdracht
Bekijk de video en ga op zoek naar vormen van conflictgedrag? Welke herken je in deze video? Beantwoord de vraag aan het einde.
Slide 34 - Slide
01:17
Welk type conflictgedrag laat deze kitten zien?
A
ambivalent
B
oversprong
C
omgericht
Slide 35 - Quiz
In de afbeelding is een leeuw weergegeven in een karakteristieke houding die alleen aangenomen wordt tegenover welpen. In vrijwel alle gevallen wordt dit gedrag gevolgd door speelgedrag, waarbij de leeuw de welp met ingetrokken klauwen slaat.
Tot welk van de hieronder genoemde gedragssystemen behoort dit speelgedrag?
A
baltsgedrag
B
conflictgedrag
C
sociaal gedrag
D
territoriumgedrag
Slide 36 - Quiz
Een belangrijk prooidier van de torenvalk is de woelmuis. Woelmuizen laten in hun leefgebied geursporen achter die bestaan uit urine en uitwerpselen. De achterste delen van hun lichaam zijn meestal doorweekt met urine. De urine van de woelmuizen weerkaatst UV-licht. Torenvalken kunnen UV-licht waarnemen. Torenvalken kunnen daardoor in korte tijd een groot gebied onderzoeken op de aanwezigheid van woelmuizen. Noem een mogelijke functie van het geurspoor voor de woelmuizen zelf.