5.9 spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

5.9 spelling

- er (hier, waar, daar) + voorzetsel: los of aan elkaar?

- tussenletter

- dicteewoorden

 er (hier, waar, daar) + voorzetsel: los of aan elkaar?

Herhaling aan elkaar of los
Schrijf het woord: daar + boven

Aan elkaar of los?
hier + tegen + over
(hij zat) er + over + in

langeafstandloper

hiertegenover

erover in

Moet het woord aan elkaar of los?
daar in

Herhaling: welke regel ken je nog bij er(hier, daar, waar) + voorzetsel?

Los of aan elkaar?

1. daarvandaan
2. daar vandaan

Ik ga achterin de klas zitten.
Klopt de zin zo?

1. Ja
2. Nee

Welke tussenletters gebruiken we in het Nederlands bij samenstellingen?
Geef ook een voorbeeld.

Tussenletter

Samenvatting + toevoeging

• Tussen-s: schrijf hem als je hem hoort of als je die in vergelijkbare woorden hoort.  kwaliteitsslag / kwaliteitsbewaking

•  Tussen-n: als het linkerdeel van de samenstelling alleen een meervoud op -en heeft, dan schrijf je -n. 

Samenvatting + toevoeging

Uitzonderingen: het linkerdeel...

• is geen zn --> spinnewiel
• heeft geen meervoud --> tarwegras
• heeft een meervoud op -s of meervoud op -s en -n --> gedachtesprong
• heeft een versterkende functie als bn --> beregezellig
• is uniek --> Koninginnedag
• vormt een versteende samenstelling --> bruidegom

bruidegom

bruid 

gom = mens

gom wordt niet meer gebruikt als los. Men herkent het alleen als een woord: bruidegom. 

Schrijf de samenstelling juist op.
VEILIGHEID + SPELD

Wanneer gebruik je tussenletter EN

1. Je kunt het horen
2. Het eerste woord gaat over iets waar echt maar 1 van is
3. Het meervoud heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste woord heeft alleen een meervoud op EN

Waarom heeft de samenstelling geen tussenletter -en?
keuzevrijheid

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

Wat is juist?

Tussenletters bij samenstellingen

1. huilenbalk
2. huilebalk

Tussenletters

1. dwarstraat en hondeweer
2. dwarsstraat en hondeweer
3. dwarstraat en hondenweer
4. dwarsstraat en hondenweer

tussenletter

1. rijstenpap en stekeblind
2. rijstenpap en stekenblind
3. rijstepap en stekenblind
4. rijstepap en stekeblind

Vandaag

- Herhaling spelling (Lesson-up)

- Uitleg whack-a-mole

- Zelfstandig werken 

1. opdrachten spelling

2. spreekopdracht

3. whack-a-mole (laatste 10 minuten)

Herhaling vorige les:
welke uitzonderingen op de -en regel zijn er bij samenstellingen?

Samenvatting + toevoeging

• Tussen-s: schrijf hem als je hem hoort of als je die in vergelijkbare woorden hoort.  kwaliteitsslag / kwaliteitsbewaking

•  Tussen-n: als het linkerdeel van de samenstelling alleen een meervoud op -en heeft, dan schrijf je -n. 

Samenvatting + toevoeging

Uitzonderingen: het linkerdeel...

• is geen zn --> spinnewiel
• heeft geen meervoud --> tarwegras
• heeft een meervoud op -s of meervoud op -s en -n --> gedachtesprong
• heeft een versterkende functie als bn --> beregezellig
• is uniek --> Koninginnedag
• vormt een versteende samenstelling --> bruidegom

bruidegom

bruid 

gom = mens

gom wordt niet meer gebruikt als los. Men herkent het alleen als een woord: bruidegom. 

Tussenletters

1. Zonnesteek
2. Zonnensteek

Tussenletter -s?

najaar...storm

1. ja
2. nee

tussenletter

1. reuzeleuk en Dorpsstraat
2. reuzenleuk en Dorpstraat
3. reuzenleuk en Dorpsstraat
4. reuzeleuk en Dorpstraat

Waarom krijgt GEDACHTEKRONKEL geen tussenletter -n?

dicteewoorden

Welk woord is juist gespeld?

1. gurilla
2. ereader
3. notabene
4. mozzarella

Geef aan in hoeverre je de lesstof tot nu toe begrijpt.

😒🙁😐🙂😃