5.5 spelling

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Periode 4: overzicht

Onderdeel	Deadline
spreekopdracht	14 april 20.00uur (Classroom)
fictieopdracht	9 mei 20.00 uur (Classroom)
laatste toets (LW: 6 / SG: 4)	toetsweek 4

5.5 spelling

- spellingcontrole in Word

- tussenletter

- dicteewoorden

'Word' kan je helpen bij spelling. Welke fouten herkent 'Word' niet?

Spellingcontrole in 'Word'

- verklaard vs verklaart

- lange afstandsloper vs langeafstandsloper

Vul de juiste vorm van het werkwoord in.

Jip slaat Willem, terwijl Jan juist Willem .....

1. verdedigt
2. verdedigd

Hoe kan het dat dit ...

1. gebeurt
2. gebeurd

Vul de juiste vorm van het werkwoord in.
Ben jij op reis of ben je hierheen .....

1. verhuist
2. verhuisd

Herhaling les van gisteren:
Welke spelfouten herkent 'Word' niet?

Welke tussenletters gebruiken we in het Nederlands bij samenstellingen?
Geef ook een voorbeeld.

Tussenletter

Samenvatting + toevoeging

• Tussen-s: schrijf hem als je hem hoort of als je die in vergelijkbare woorden hoort.  kwaliteitsslag / kwaliteitsbewaking

•  Tussen-n: als het linkerdeel van de samenstelling alleen een meervoud op -en heeft, dan schrijf je -n. 

Samenvatting + toevoeging

Uitzonderingen: het linkerdeel...

• is geen zn --> spinnewiel
• heeft geen meervoud --> tarwegras
• heeft een meervoud op -s of meervoud op -s en -n --> gedachtesprong
• heeft een versterkende functie als bn --> beregezellig
• is uniek --> Koninginnedag
• vormt een versteende samenstelling --> bruidegom

bruidegom

bruid 

gom = mens

gom wordt niet meer gebruikt als los. Men herkent het alleen als een woord: bruidegom. 

Schrijf de samenstelling juist op.
VEILIGHEID + SPELD

Wanneer gebruik je tussenletter EN

1. Je kunt het horen
2. Het eerste woord gaat over iets waar echt maar 1 van is
3. Het meervoud heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste woord heeft alleen een meervoud op EN

Waarom heeft de samenstelling geen tussenletter -en?
keuzevrijheid

1. Het eerste deel gaat over iets waarvan er echt maar één is
2. Het eerste deel heeft behalve een meervoud op -en ook een meervoud op -s
3. Het eerste deel heeft een versterkende betekenis
4. Het eerste deel is geen zelfstandig naamwoord

Wat is juist?

Tussenletters bij samenstellingen

1. huilenbalk
2. huilebalk

Tussenletters

1. dwarstraat en hondeweer
2. dwarsstraat en hondeweer
3. dwarstraat en hondenweer
4. dwarsstraat en hondenweer

tussenletter

1. rijstenpap en stekeblind
2. rijstenpap en stekenblind
3. rijstepap en stekenblind
4. rijstepap en stekeblind

Vandaag

- Herhaling spelling (Lesson-up)

- Uitleg whack-a-mole

- Zelfstandig werken 

1. opdrachten spelling

2. spreekopdracht

3. whack-a-mole (laatste 10 minuten)

Herhaling vorige les:
welke uitzonderingen op de -en regel zijn er bij samenstellingen?

Samenvatting + toevoeging

• Tussen-s: schrijf hem als je hem hoort of als je die in vergelijkbare woorden hoort.  kwaliteitsslag / kwaliteitsbewaking

•  Tussen-n: als het linkerdeel van de samenstelling alleen een meervoud op -en heeft, dan schrijf je -n. 

Samenvatting + toevoeging

Uitzonderingen: het linkerdeel...

• is geen zn --> spinnewiel
• heeft geen meervoud --> tarwegras
• heeft een meervoud op -s of meervoud op -s en -n --> gedachtesprong
• heeft een versterkende functie als bn --> beregezellig
• is uniek --> Koninginnedag
• vormt een versteende samenstelling --> bruidegom

bruidegom

bruid 

gom = mens

gom wordt niet meer gebruikt als los. Men herkent het alleen als een woord: bruidegom. 

Tussenletters

1. Zonnesteek
2. Zonnensteek

Tussenletter -s?

najaar...storm

1. ja
2. nee

tussenletter

1. reuzeleuk en Dorpsstraat
2. reuzenleuk en Dorpstraat
3. reuzenleuk en Dorpsstraat
4. reuzeleuk en Dorpstraat

Waarom krijgt GEDACHTEKRONKEL geen tussenletter -n?

dicteewoorden

Welk woord is juist gespeld?

1. gurilla
2. ereader
3. notabene
4. medaillon

Welk woord is juist gespeld?

1. vacuum
2. gynacologie
3. schmink
4. sowiezo

Geef aan in hoeverre je de lesstof tot nu toe begrijpt.

😒🙁😐🙂😃