NN7 - Spelling §4 - Koppelteken en weglatingsstreepje - 2V

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Koppelteken en weglatingsstreepje

NN7 - Spelling §4 - 2V

Wat je gaat leren

• Je leert het koppelteken en het weglatingsstreepje op de juiste manier gebruiken.

staakt-het-vuren             binnen- en buitenkant

            Groningen-Zuid           secretaris-generaal

land- en tuinbouw                        kant-en-klaar

                              ex-man   

 

     hotel-restaurant                      Zuid-Holland  

Al deze woorden hebben een liggend streepje als  koppelteken  

(radio-omroep)

of als weglatingsteken. 

(zon- en feestdagen  ---> zondagen en feestdagen)

Dat doe je zo:

Je gebruikt het koppelteken

• in samenkoppelingen die anders onoverzichtelijk worden:
  - vergeet-mij-nietjes, heen-en-weer
• in samenstellingen tussen klinkers die je ook samen kunt uitspreken, de zogenaamde ‘botsende klinkers’, zoals aa, oe, ui:
  - camera-instelling, zo-even, cadeau-idee
  (maar dus: politieacademie, rijexamen)
• bij letters, cijfers, andere tekens, afkortingen en sint of Sint:
  - mbo-niveau, A5-formaat, Sint-Nicolaas (maar als je een afkorting zonder hoofdletters als woord uitspreekt, komt er geen koppelteken: pincode, simkaart)

Let op:

Als je een afkorting zonder hoofdletters als woord uitspreekt, komt er in principe geen koppelteken.

havoleerling, pincode

Maar als je het duidelijker vindt 

mét streepje, dan mag dat ook. 

Je gebruikt het koppelteken

• bij aardrijkskundige namen, of woorden die daarvan afgeleid zijn:
  - ’s-Gravenhage, Zuid-Scharwoude, Noord-Italië, West-Afrikaan
• in woorden met de voorvoegsels adjunct-, aspirant-, bijna-, ex-, interim-, kandidaat-, leerling-, niet-, non-, oud-:
  - aspirant-agent, bijna-botsing, non-actief, oud-leerling
• als het tweede deel van de samenstelling een hoofdletter heeft:
  - pro-Europees, anti-Amerika
• in samenstellingen van twee gelijkwaardige woorden:
  - paars-groen, bar-discotheek
• in leenwoorden uit het Engels, als het tweede deel een voorzetsel is: burn-out, play-off.

Je gebruikt het weglatingsstreepje

• als je een deel van een woord weglaat: op- of aanmerkingen (opmerkingen of aanmerkingen), kerstbomen en -ballen (kerstbomen en kerstballen).
  
  
• Let op: gebruik geen weglatingsstreepje
  als je een heel woord weglaat:
  hoge en lage cijfers.

Let op:

Wat is het verschil tussen deze woorden?

• rode wijnglazen
• rodewijnglazen

Let op:

Wat is het verschil tussen deze woorden?

• rode wijnglazen    het glas is zelf rood!
• rodewijnglazen     het glas is voor rode wijn

Even oefenen. 

Noteer in de volgende opdrachten de woorden aan elkaar. Gebruik alleen een koppelteken als dat nodig is voor de uitspraak.

Schrijf het woord correct op:
hockey elftal

Schrijf het woord correct op:
diploma uitreiking

Schrijf het woord correct op:
mee eter

Schrijf het woord correct op:
milieu inspectie

Schrijf het woord correct op:
koffie automaat

Schrijf het woord correct op:
rij ervaring

Schrijf het woord correct op:
massa ontslag

Schrijf het woord correct op:
tosti ijzer

Ga nu naar de digitale methode en maak de opdrachten die ik heb klaargezet in de planning.