Les 1: Voedingsstoffen en typen eters

• Biologie
• MBO
• Studiejaar 1

Thema spijsvertering en zenuwstelsel

Kennismaken

• Joostina Fennema
• [e-mail] 
• Docent biologie & VCA
• Team veehouderij 
• Namenrondje 

Wat gaan we doen deze periode?

• Thema: voeding + vertering 
• Toets: periode 2 week 5
• Boek: gratis online reader op de elo

Thema Spijsvertering en zenuwstelsel

Les 1: Voedingsstoffen, typen eters

Les 2: Verteringsstelsel, enzymen

Les 3: Voedingsstoffen opslaan, werking nieren

Les 4: Centraal en perifeer zenuwstelsel

Les 5: Bouw zenuwcel, typen zenuwcel

Les 6: Werking spieren

Les 7: Het oog en het oor

Les 8: Herhaling 

Les 9: Eindtoets 

Lesplanning

• Instructie: Voedingsstoffen en typen eters
• Werkblad 20 min.
• Nakijken 10 min

Les 1- Voedingsmiddelen en voedingsstoffen

Leerdoelen: 

• Je kunt de 6 groepen voedingsstoffen noemen met hun functies en kenmerken
• Je kunt de 3 typen eters van elkaar onderscheiden aan de hand van het gebit

Voeding & spijsvertering

Begrippen om te kennen

Voedingsmiddelen:

-Alles wat je eet en drinkt

Voedingsstoffen:

- Stoffen die je lichaam nodig heeft voor energie, groei en herstel

Voedingsvezels:

-Plantaardig en niet verteerbaar, wel nodig voor een goede darmwerking

6 groepen voedingsstoffen

1. Eiwitten / proteïne
2. Koolhydraten/ suikers
3. Vetten
4. Mineralen
5. Vitaminen
6. Water

ter inspiratie

Functies voedingsstoffen

1. Brandstof - Geeft energie voor alle cellen in het lichaam. Voor groei, ontwikkeling en herstel
2. Bouwstof  - Groei, ontwikkeling en herstel van nieuwe cellen en weefsels. Belangrijk voor het opbouw en onderhoud van het lichaam.
3. Beschermende stof - Zodat je niet ziek wordt
4. Reservestof - Opslag voor barre tijden (reservebrandstof)

Eiwitten/proteïnen

• Functie: Bouwstof 
• Opbouw van spieren en weefsels en belangrijk voor de aanmaak van hormonen.
• Te veel eiwitten --> brandstof 

• Bouwsteen van eiwit heet een aminozuur

Koolhydraten/ suikers

• Tot de koolhydraten behoren: Suikers (glucose, fructose, lactose, sacharose of zetmeel. 
• En voedingsvezels
  
• Functie: Brandstof en bouwstof
• Te veel --> omgezet in vet en opgeslagen als reservestof
• Te veel glucose wordt omgezet in glycogeen en opgeslagen in lever en spieren (om later te verbranden)

(Voedings)vezels

• Vezels behoren tot de koolhydraten.
• Voedingsvezels zijn koolhydraten die niet
• opgenomen kunnen worden in de dunne darm.

• Functie: Dragen bij aan een goede werking van de darmen
• Zijn afkomstig van celwanden van plantencellen. Onverteerbaar (deel wordt afgebroken door fermentatie door goede darmbacteriën).

• Geven een verzadigd gevoel (gevoel dat je vol zit)
• Zit b.v. in groente, fruit, volkoren producten, peulvruchten en noten.

Voedingsvezels worden tijdens het proces van spijsvertering niet verteerd. Ze komen in de dikke darm terecht. Daar zorgen de darmbacteriën voor gedeeltelijke afbraak van de vezels. Hierbij komen stoffen vrij die onder andere de darmbewegingen (peristaltiek) stimuleren.

Vetten

• Functie: Brandstof, maar ook bouwstof en reservestof
• Je hebt er maar een klein beetje van nodig
• Te veel --> Als reservestof

 opgeslagen, bijvoorbeeld in 

het onderhuidse vetweefsel

Vitaminen en mineralen

• Functie: Bouwstof en beschermende stof

• Ziek bij te veel of te weinig vitaminen
• Bv: Vitamine A, B, C, D, en K 

• Mineralen worden ook wel zouten genoemd
• Bv: calcium/ kalk, natrium/(keuken)zout en ijzer

Water

• Functie: Bouwstof
• Het lichaam bestaat voor 65% uit water
• Transport van opgeloste stoffen door het lichaam (bloed)

Test jezelf

2 vragen

Spaghetti, rijst en aardappelen zijn voedingsmiddelen die veel ... bevatten

1. Koolhydraten
2. Eiwitten
3. Vetten
4. Water

Eiwitten/proteïnen horen bij de volgende groep(en) voedingsstoffen:

1. Beschermende stoffen
2. Bouwstoffen
3. Brandstoffen
4. Reserve stoffen

Typen eters

Aan de slag

Wat: Werkblad 1 voeding maken

Hulp: Je mag samenwerken met je buurman of buurvrouw

Uitkomst: Je hebt de twee leerdoelen aan het begin van de les behaald

Tijd: 20 minuten

Klaar?: Ga iets voor jezelf doen

Artikelenverslag

• In tweetallen of alleen 
• Bedenk een biologisch onderwerp dat jij interessant vindt. 
• Zoek alvast 3 artikelen over dit onderwerp  

Eiwitten/proteïnen horen bij de volgende groep(en) voedingsstoffen:

1. Beschermende stoffen
2. Bouwstoffen
3. Brandstoffen
4. Reserve stoffen

Voornamelijk bouwstoffen, maar kan omgezet worden naar brandstof , en bij te veel daarna weer naar vet

Noem een ander woord voor koolhydraten

Wat heb je vandaag geleerd?