VEI M4 6.4 Biologisch evenwicht 2022 2023

• Biologie
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 3

6.4 Biologisch evenwicht

Leerdoelen bij 6.4 Biologisch evenwicht

• Je kunt de invloeden op organismen indelen in biotische en abiotische factoren.
  
• Je kunt de niveaus van de ecologie beschrijven. 
• Je kunt aangeven hoe de grootte van een populatie wordt beïnvloed door biotische en abiotische factoren.
  

Begrippen bij 6.4 Biologisch evenwicht

abiotische factoren      Invloeden uit de levenloze natuur, bijv. temperatuur, neerslag.

biologisch evenwicht  Toestand waarin de grootte van elke populatie in een ecosysteem
                                               schommelt om een bepaalde waarde.

biotische factoren        Invloeden uit de levende natuur, bijv. voedsel, roofdieren.

ecosysteem                     Gebied met alle abiotische factoren en populaties die er leven.

individu                              Eén enkel organisme.

levensgemeenschap   Alle populaties in een bepaald leefgebied.

optimumkromme          Diagram dat voor een abiotische factor de minimale, de optimale en de
                                               maximale waarde van een soort laat zien.

populatie                          Groep individuen van dezelfde soort in een bepaald gebied, die zich
                                               onderling voortplanten.

Het leven van alle organismen wordt beïnvloed door hun milieu (leefomgeving)

• Wat valt je op?
• Denk aan levend, dood en levenloos.

• Biotische factor (uit levende natuur, kan dus ook een dood organisme betreffen)
• Abiotische factor (uit de levenloze natuur)

Waarom kan er geen pinguïnpopulatie in het Almelo-Nordhorn kanaal overleven?

Alle redenen die de hoeveelheid individuen in een populatie bepalen, kan je indelen in twee groepen:

Biotisch:                   - Hoeveelheid voedsel

                                     - Natuurlijke vijand

                                     - Ziekteverwekkers

Abiotisch:                - Bodemgesteldheid

                                     - Klimaat (temperatuur, licht, lucht, neerslag)

Alle levende invloeden

Alle niet-levende invloeden

Niveaus van Ecologie

1. Individu (Een olifant)

2. Populatie (kudde olifanten in een bepaald gebied)

3. Levensgemeenschap (populatie olifanten met populatie
     leeuwen in een bepaald leefgebied)

4. Eco-systeem: Alle biotische en a-biotische factoren (biotoop)
     samen in een bepaald gebied (vb. in Nederland sloot, bos,
     duingebied en heideveld)

 

Organisatieniveaus van de ecologie

Biologisch evenwicht

Bij stabiele (ongeveer gelijk blijvende) biotische en abiotische factoren schommelt de populatiegrootte rond een bepaalde waarde

= biologisch evenwicht

Als deze factoren gunstig zijn, neemt de populatiegrootte toe. 

Als deze factoren ongunstig zijn, dan neemt de populatiegrootte af.

Biologisch evenwicht: er is evenwicht tussen organismen

Voorbeeld van evenwicht

Een toenemend aantal konijnen (biotische factor) dan: 

•  Vossenpopulatie groeit ook
• Vos eet konijn, aantal konijnen neemt af
• Niet genoeg konijnen, vossenpopulatie krimpt weer
• enzovoorts

Optimumkromme

Optimumkromme is een diagram 

- één bepaalde abiotische factor 

- vertelt wat groei- en voortplantingskansen van een  populatie zijn. 

Het gebied tussen het minimum en het maximum noem je het tolerantiegebied. 

Optimumkromme van een populatie

(a-biotische factor)

Aan de slag 

6.4 opdr. 1 t/m 11