Les 1 (basisvaardigheden communicatie)

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

Welkom! 

Wat gaan we doen? 

- Kennismaken

- Periode indeling / it's learning bekijken 

- Link portfolio sturen

- Wat houdt het werkproces in

- Aan de slag

- Evalueren 

Kennismaken

- Schijf je naam op:

- Teken hierbij dingen die jou typeren. 

- Stel jezelf even voor aan de hand van je naambordje.

(Hobby's, werk, leeftijd etc) 

Periode indeling / It's learning

Portfolio

Hierin komen alle opdrachten die je voor deze les maakt!

uiterlijk 14-10-24 staan alle opdrachten erin. 

Mail de link van je portfolio naar [e-mail]

Let op dat de instellingen open staan!

Werkproces B1-K1-W5 deel 1

Communicatie met de zorgvrager.

Communicatie basisvaardigheden gebruik je in veel situaties. 

Het is essentieel in de zorg. Je communiceert niet alleen met de cliënten of patiënten. Maar ook met andere mensen met wie je te maken krijgt;

Collega's, familieleden, professionals etc. 

- Start met communicatieve vaardigheden

- Vervolgen met project Daelzicht waarin we duidelijk de communicatieve vaardigheden naar voren zien komen. 

Wat is voor jou communicatie?

Communicatie is:

Communicatie is het overbrengen van informatie van de een naar de ander. 

Dit kan met woorden (verbaal) of met lichaamstaal (non-verbaal). 

Er is altijd een wisselwerking tussen 2 (of meer) personen. (interactie) 

Je beinvloed elkaar door op elkaar te reageren. 

GEEF AAN OF HET ONDERSTAANDE VOORBEELD WEL OF GEEN COMMUNICATIE IS

Ankie houdt een dagboek bij dat niemand mag lezen.

1. NEE
2. JA

Betrekkingsniveau:

Zegt iets over de manier waarop iets gezegd wordt, wat je erbij voelt of wat het bij je oproept. 

Inhoudsniveau:

Gaat over de daadwerkelijke inhoud of onderwerp van een gesprek.

Tijdens communicatie is er altijd sprake van twee verschillende niveaus. 

Betrekkingsniveau en Inhoudsniveau 

Communicatie model

Communicatiemodel met Ruis

Zender: De persoon die info geeft

Ontvanger: De persoon die info ontvangt 

Boodschap: De info die de zender (non-)verbaal overgeeft

Coderen: De zender zet de boodschap om in een code. (verbaal - non verbaal)

Decoderen: De ontvanger kraakt de code in eigen taal.

Feedback: De ontvanger reageert op wat de zender communiceert en hoe hij de boodschap heeft opgevat. Hij is nu de zender en codeert de boodschap terug.  

Storingen in de Communicatie

De boodschap die je uitzendt komt niet altijd over zoals je wil. 

Informatie kan vervormen, waardoor de boodschap anders bij je binnenkomt dan hij bedoelt is. 

Dit noem je Ruis. 

Je hebt interne en externe ruis. 

Wat is volgens jullie Ruis?

Interne Ruis:

Als de communicatie wordt verstoord door factoren binnen het communicatieproces, dan is er sprake van interne ruis. De ruis zit in de boodschap zelf. 
De zender brengt de boodschap niet goed over of de ontvanger denkt net aan iets anders. 

Externe Ruis:

Dan wordt de communicatie verstoord die de ontvanger afleiden. De factoren bevinden zich dus buiten het communicatieproces. Denk aan bijvoorbeeld harde geluiden in de omgeving, die afleiden. 

Daarnaast heb je nog:

Psychologische ruis: 
Door het gevoel dat jij bij de ander hebt (aanname, vooroordeel) komt de boodschap anders bij jou binnen. 

Semantische ruis:
Wanneer iemand een andere taal spreekt of veel vakjargon gebruikt en jij begrijpt het niet. 

Soorten ruis en hiervan het effect

Externe ruis (van buiten)

Geluid en licht

Bewegingen

Aanrakingen

Slecht materiaal

Omstanders

Verkeer

Het weer

Collega's

Interne ruis (in je hoofd)
Gedachten

Meerdere doelen

Tunnelvisie

Onzekerheid

Emotie

Een andere kijk op zaken

Thuissituatie

Ook gedrag van de zender of ontvanger zorgen voor storingen / ruis:

• Negeren
• Weglopen
• Aanvallen
• Dooddoeners
• Overnemen
• Belachelijk maken
• Lawaai

Refrentiekader: 

Tijdens het communiceren worden zowel de zender als de ontvanger beinvloed door hun refrentiekader. 

Dit is het geheel van waarden, normen, overtuigingen en verwachtingen die de zender en ontvanger kunnen hebben. 

Hierdoor vul je de boodschap op je eigen manier in. 

Verbale en non- verbale communicatie 

Wat is verbale communicatie?

1. Is communicatie zonder woorden (Lichaamstaal)
2. Communiceren met woorden
3. Communiceren met gebaren

Voorbeelden van non-verbale communicatie:

• Mimiek (gezichtsuitdrukkingen)
• Gebaren.
• Houding en voorkomen.
• Afstand tot de gesprekspartner.
• Toonzetting.

Verbale en non- verbale communicatie moeten elkaar ondersteunen. Wat de zender zegt, moet kloppen met hoe hij zich voelt en wat hij uitstraalt. (Congruentie) 
Dit is belangrijk in de zorg! Je komt hierdoor betrouwbaar, echt en eerlijk over. 

Actief luisteren

Je luistert bewust naar de ander. 

Je wilt de ander echt begrijpen, je leeft je in de ander in en stemt af op zijn leefwereld. 

Je stelt vragen als; Wie zit er tegenover me, Wat is belangrijk voor deze persoon? Hoe ervaart hij de situatie. 

Bij de ene client stel je veel vragen, de andere vind het vooral fijn als je luistert. 

Actief luisteren

Door actief luisteren;

• Voelt de ander zich aangemoedigd om na te denken over zichzelf, vraag of probleem;
• Voelt de ander zich gehoord, gezien en begrepen;
• Voelt de ander zich aangemoedigd om te vertellen;
• Verdiept de relatie en vertrouwen naar jou toe. 

Hoe luister je actief?

Kenmerken van een actieve luisterhouding:

Lichaamstaal:

Zelfs als een client niets zegt, zegt hij iets met zijn lichaam. 

(Elke vorm van communicatie met het lichaam is lichaamstaal of non-verbale communicatie)

Weest voorzichtig met het interpreteren van lichaamstaal. Trek niet zomaar een conclusie, maar vraag het na, check wat je ziet. 

Omgaan met stiltes:

Stiltes in een gesprek hebben een functie;

• De client moet verwerken wat je hebt gezegd of gevraagd;
• De client durft niet goed over het onderwerp te praten;
• De client weet niet wat hij kan zeggen

Soms is een stilte motiverend soms ongemakkelijk. Het is aan jou om deze stilte in te schatten. 

• Bespreek de stilte;
• Wees begripvol;
• Rond het gesprek af en vat samen. 

Oefenen: Zie blz 21 en 22

Maak drietallen.  Een persoon (client) verteld over zijn weekend.  De ander (zorgvrager) luistert actief

1 persoon observeert en bekijkt of de volgende onderdelen van actief lusiteren aanbod komen: (hierna bespreek je ze met elkaar)

• knikt en ''humt''
• Maakt oogcontact
• Geeft korte bevestiging
• Vraagt verheldering
• Stelt vragen
• Vat samen 
• Leeft zich in 
• lichaamstaal
• Omgaan met stiltes
• Luisterfouten

Video 

Kijk in de volgende dia naar de video

Schrijf op wat er niet goed gaat. 

Maak de test:

https://www.zorgvoorbeter.nl/thema-s/communiceren-in-de-zorg/scholing/test-je-kennis-over-communiceren-in-de-zorg

Evalueren:

- Kan iedereen aan de slag met de opdrachten?

- Wat vonden jullie van de les op deze manier?

- Nog aanvullingen?  

overig

OEFENING

1. Een student is instructeur en geeft aan de rest van de groep een instuctie over de tekening op het papier. 
De klas mag de tekening niet zien, maar gaat aan de hand van de instructie de tekening na maken.

De klas mag GEEN vragen stellen.

Succes! 

2. De oefening nog een keer, nu mag de klas wel vragen stellen. 

Instructeur: Hoe was het om instructies te geven.

Hoe was het om zo instructies te krijgen zonder vragen te stellen? 

Wat was het resultaat?