3.2 Zien A (3 lessen)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

par. 3.2 het Oog

Deze les

• Wat weten we al?
• Uitleg onderdelen oog (3.2 deel 1)
• Keuze: bespreken opdrachten 3.1 of in stilte aan het werk
• Opdrachten maken 

Ogen zijn gevoelig voor alle prikkels.

1. Juist
2. Onjuist

Lichtprikkels van de patat komen op zintuigcellen in                               . Impulsen lopen via                                      naar de                                                     , waar je je bewust wordt van de waarneming. Dan worden er impulsen via het 

doorgegeven aan de armspieren door

                                       . Je pakt de patat.

het oog

hersenen

ruggenmerg

gevoelszenuwen

bewegingszenuwen

Licht is een voorbeeld van een impuls.

1. Juist
2. Onjuist

Welke onderdelen ken je al?

wimpers

wenkbrauw

traanbuis

oogwit

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• de onderdelen van de buitenkant en binnenkant van het oog benoemen in een schematische tekening (bron 3 en 4 op blz. 71-72).
• de functies van alle onderdelen van het oog omschrijven.
• de werking van de staafjes en kegeltjes in het oog uitleggen.

• Wenkbrauw

Houdt het zweet uit je ogen.

• Traanklier

Maakt traanvocht om je ook vochtig te houden.

• Wimpers

Beschermen je ogen tegen vuil.

• Traanbuis

Voert traanvocht af naar de neus .

• Pupil

Gat in het oog waar het licht doorheen gaat. kan van grootte veranderen.

• Iris

Gekleurde deel van het oog.

00:47

Wat is de functie van de oogzenuw

1. Het oog bewegen
2. Impulsen naar de hersenen sturen
3. Licht registreren
4. Het oog beschermen

00:58

Sleep de lens naar de juiste plek

Tekst

Lens

Stevig vlies aan buitenkant. Is oogwit aan de voorkant. Beschermt alles in het oog.

Middelste laag, waarin bloedvaatjes zitten. Hierdoor krijgt het oog de stoffen die het nodig heeft. Iris is voorkant van het vaatvlies, zit om je pupil (gekleurd).

Binnenste vlies, waarin de lichtgevoelige zintuigcellen zitten.

Gebied recht achter de pupil. Hiermee zie je het scherpst.

Plek waar oogzenuw aan de oogbol vast zit. Hier zit geen netvlies met zintuigcellen, dus hier zie je niets.

Hierdoor gaan impulsen vanuit de lichtzintuigen naar de hersenen.

Zorgen voor beweging van oog.

'Vulling' van oog, een doorzichtige gel.

Voorkant van harde oogvlies, is doorzichtig. Hier gaat licht doorheen naar je oog.

Opdrachten bespreken 3.1

We gaan nu opdrachten van 3.1 bespreken. In ieder geval: 7, 13, 15 en 16. 

Zijn er nog meer opdrachten die we moeten bespreken?

Heb je alles van 3.1 goed nagekeken en begreep je het goed? Dan mag je in stilte alvast aan de slag met de opdrachten van 3.2.

Maken

Opdrachten: 1, 3 t/m 11 van 3.2

Af op dinsdag 6 februari van 3.2:

1, 3 t/m 11, 13 en 15 t/m 19

Welkom!

Je mag zelfstandig beginnen!

(in stilte)

1. Pak een blad.
2. Bekijk het oog hiernaast. 
3. Schrijf de namen van de  onderdelen 1 t/m 12 op je blaadje (11 hoeft niet)
4. Schrijf bij de onderdelen 4, 6, 9, 10 en 12 op wat de functie is.

Klaar? 

Probeer vraag 11 eens samen te doen!

Deze les

• Uitleg over 3.2 deel 2
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• de werking van de staafjes en kegeltjes in het oog uitleggen.
• uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen met behulp van de pupil.

Staafjes en kegeltjes

Twee soorten lichtzintuigcellen:

• Staafjes: zwart, wit en grijstinten.

Werken bij weinig licht.

• Kegeltjes: kleuren.

Alleen bij licht.

Staafjes en kegeltjes

Staafjes werken goed met weinig licht, kan je 

zwart wit mee zien. zitten voornamelijk buiten de gele vlek.

Kegeltjes werken bij veel licht, kleur zien. Zitten voornamelijk in de gele vlek.

Kegeltjes

3 type kegeltjes

• 1 voor Rood
• 1 voor Groen
• 1 voor bauw

Kegeltjes worden geprikkeld bij bepaalde kleuren.

nl.mozaweb.com

Wat gebeurt er met je pupil bij weinig licht?

Je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen.

Pupil worden groter en kleiner door twee soorten spiertjes in de iris:

• Lengtespiertjes

Weinig licht --> trekken samen --> pupil wordt groter.

• Kringspiertjes

Veel licht --> trekken samen --> pupil wordt kleiner.

Je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat ze voldoende licht krijgen.

De pupil wordt groter bij weinig licht. Doordat lengtespiertjes samen trekken wordt de opening groter. Hierdoor kan er meer licht op je netvlies komen. Hierdoor kun je toch nog wat zien bij weinig licht, 

De pupil wordt kleiner bij veel licht. Doordat kringspiertjes samen trekken wordt de opening kleiner. Het netvlies wordt dan niet beschadigd door teveel licht.

Pupil reflex= groter en kleiner maken van je pupillen

Aan de slag

Weektaak voor ...:

Basis: (3, 4, 6 t/m 11) 13, 15 t/m 19

Extra oefening: 5 en 12

Laatste 5-10 minuten: leerdoelencheck!

Leerdoelencheck!

Pak je laptop en log in op de LessonUp.

lens

iris

netvlies

zenuw

vaatvlies

Je netvlies kan prikkels omzetten in impulsen?

1. Ja
2. Nee

Welke 3 lagen zitten er in je oog?

Op de gele vlek zitten zintuigcellen waarmee je alleen geel kunt zien.

1. Ja
2. Nee

Als de lengtespiertjes samentrekken wordt de pupil kleiner.

1. Ja
2. Nee

De lengtespiertjes trekken samen bij weinig licht.

1. Ja
2. Nee

Deze les

• Wat weten jullie nog?
• Uitleg over 3.2 deel 3
• Opdrachten maken
• Leerdoelencheck 

Wat weten jullie nog?

1. Lees het leerdoel.
2. Denk na over jouw antwoord (30 seconden).
3. Overleg met je buur (1 minuut).
4. Deel het met de klas :)

 

• Wat zijn de staafjes en kegeltjes in het oog? En op welke plek zitten veel kegeltjes?
• Wanneer werken de staafjes en kegeltjes?
• Hoe werkt de pupilreflex?

Leerdoelen

Aan het einde van deze les kun je:

• uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je scherp kunt zien.
• uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je diepte kunt zien.
• beschrijven wanneer je een bril nodig hebt en hoe een bril werkt.
• uitleggen wat er aangepast wordt bij een staaroperatie.

Scherp zien 

Dichtbij: Bolle lens

Ver weg: platte lens

Nabijheidspunt = dichtsbijzijnde punt waar je voorwerp nog scherp kunt zien.

Aanspannen van straallichaam bepaalt de vorm van de lens. 

Als het straallichaam samentrekt, staan de lensbandjes losser en is de lens bol (figuur 2).

Bril nodig?

Kan twee oorzaken hebben:

• ooglens kan niet goed plat/bol worden
• vorm van de oogbol is niet goed (vaak bij jonge mensen)

• oogbol is te kort --> je ziet alleen in de verte scherp: verziend
• oogbol is te lang --> je ziet alleen dichtbij scherp: bijziend

Bril nodig?

Verziend? 

Dichtbij onscherp, je krijgt bolle lenzen +

Bijziend?

Veraf onscherp, je krijgt holle lenzen -

Diepte zien

Met je linkeroog, zie je net een ander

beeld dan met je rechteroog.

Je hersenen voegen dat beeld samen. 

Opdrachten maken

Opdrachten vorige lessen: 3, 4, 6 t/m 11, 13, 15 t/m 19

Basis: 21, 22, 24, 25, 27 en 31   

Extra oefening: 5, 12 en 26

Wat heb je vandaag geleerd?

• Je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je scherp kunt zien.

• Je kunt uitleggen hoe je ogen ervoor zorgen dat je diepte kunt zien.
  

• Je kunt beschrijven wanneer je een bril nodig hebt en hoe een bril werkt.