vaste voorzetsels en leenwoorden + samengestl zinnen en verkleinwoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• mavo
• Leerjaar 2

Programma

• theorie formuleren: Samengestelde zinnen schrijven
• Nakijken opdrachten: Samengestelde zinnen schrijven
• theorie spelling: verkleinwoorden
• Nakijken opdrachten: verkleinwoorden

formuleren

Samengestelde zinnen schrijven

• Een tekst bestaat uit zinnen. 
• Je kunt allemaal korte zinnen schrijven, maar je kunt ook samengestelde zinnen gebruiken.
• Een samengestelde zin heeft twee persoonsvormen.
• Je plakt de zinnen dan aan elkaar vast met een voegwoord. 

• Veel gebruikte voegwoorden zijn: en, of, maar, want, dus, omdat, terwijl, voordat, nadat, als en toen.

formuleren

Samengestelde zinnen schrijven

Zo maak je samengestelde zinnen

1. Gebruik een voegwoord om van twee zinnen één zin te maken.
2. Zet een komma voor het voegwoord (behalve voor en).
3. Controleer of de woordvolgorde in de zin goed is.

formuleren

Samengestelde zinnen schrijven

formuleren

Samengestelde zinnen schrijven

• Bij de voegwoorden en, maar, of, want en dus blijft de woordvolgorde hetzelfde (a).
• Bij de andere voegwoorden zoals als, nadat, omdat, terwijl en toen verandert de woordvolgorde vaak wel (b en c).

Opdracht 1

Opdracht 1

Opdracht 1

antwoorden

Opdracht 1

antwoorden

Formuleren

Maak opdracht 2 t/m 4

Cursus 6 Formuleren

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Wat zijn voorzetsels?

Een voorzetsel staat vaak voor een zelfstandig naamwoord.

Voorzetsels zijn onder andere: 

voor, achter, naast, in, op, door, over, uit, boven, onder, om, tegen, aan, binnen, buiten, langs, tijdens, sinds, bij, tot, zonder, met, behalve, naar, na, via, per, te, tegen, volgens…

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Wat zijn voorzetsels?

Vaak kun je een voorzetsel herkennen door er …de kast of …het feest

achter te zetten.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Wat zijn voorzetsels?

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Wat zijn voorzetsels?

Met een voorzetsel kun je een waar en wanneer aangeven.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Sommige werkwoorden hebben een vast voorzetsel (vz) bij zich:

twijfelen aan, 

rekenen op, 

verlangen naar. 

Bij werkwoorden met zo’n vast voorzetsel kun je het voorzetsel niet vervangen door een ander voorzetsel.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Sommige werkwoorden hebben een vast voorzetsel (vz) bij zich:

twijfelen aan, 

rekenen op, 

verlangen naar. 

Bij werkwoorden met zo’n vast voorzetsel kun je het voorzetsel niet vervangen door een ander voorzetsel.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Voorbeeld zonder vast voorzetsel:

Mijn fiets staat bij / in / naast / tegen / voor de fietsenstalling.

Bij het werkwoord staan hoort geen vast voorzetsel. Je kunt het met verschillende voorzetsels combineren.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Voorbeeld met een vast voorzetsel:

Terwijl Alwin zijn band plakt, luistert hij naar muziek.

Bij het werkwoord luisteren hoort het vaste voorzetsel naar. Je kunt er geen ander voorzetsel voor in de plaats zetten. 

Je zegt niet luisteren bij of luisteren van, want luisteren naar is een vaste combinatie.

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Maak opdracht 1

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Antwoorden

§ 6 Vaste voorzetsels bij werkwoorden

Maak opdracht 2 t/m 5

Spelling

Verkleinwoorden

• Je kunt een zelfstandig naamwoord verkleinen. 

• Een verkleinwoord maak je meestal door het achtervoegsel -je of -tje achter een zelfstandig naamwoord te plakken: paard – paardje; laken – lakentje.

Spelling

Verkleinwoorden

Let goed op:

• Sommige verkleinwoorden maak je met -pje, -kje of -etje.

Bijvoorbeeld: 

boom – boompje; 

ketting – kettinkje; 

stem – stemmetje; 

tekening – tekeningetje.

Spelling

Verkleinwoorden

Let goed op:

• Korte klanken worden in het verkleinwoord soms lang: blad – blaadje.

• Bij woorden die eindigen op de klinkers a, é, o en u wordt de klinker verdubbeld: 

pizza – pizzaatje; 

saté – sateetje; 

auto – autootje; 

paraplu – parapluutje.

Spelling

Verkleinwoorden

Let goed op:

• Bij woorden die eindigen op medeklinker + i verandert de i in ie: taxi – taxietje.
  

• Bij woorden die eindigen op een medeklinker + y komt een apostrof: lolly – lolly’tje.

Als je twijfelt hoe je een verkleinwoord schrijft, kun je het opzoeken in een woordenboek.

Opdracht 1

Opdracht 1

antwoorden

Bijvoorbeeld:

treintje, railtje, huisje, spoortje, stationnetje, wagonnetje, boompje, poppetje, busje, pleintje enz.

Spelling

Maak opdracht 2 t/m 6

Opdracht 2

Opdracht 2

antwoorden

Opdracht 3

Opdracht 3

antwoorden

Opdracht 4

Opdracht 4

antwoorden

Opdracht 5

Opdracht 5

antwoorden

Opdracht 6

Opdracht 6

antwoorden

Huiswerk maandag 18 maart

• Formuleren: opdracht 2 t/m 4

• Spelling: opdracht 2 t/m 6

Cursus 7 Spelling

§ 6 Leenwoorden

§ 6 Leenwoorden

• Woorden uit andere talen die in het Nederlands zijn terechtgekomen, heten leenwoorden. 

• Je hebt ze op allerlei gebieden, zoals sport (keeper), eten (restaurant), kleding (legging), uiterlijk (lipstick), verkeer (ambulance) en computers (deleten).

§ 6 Leenwoorden

Zo spel je Engelse leenwoorden:

• Een samenstelling van Engelse woorden schrijf je in het Nederlands als één woord: latenightshow, voicemail.

• Als het rechter deel van de samenstelling een Engels voorzetsel is, plaats je een koppelteken: time-out, all-in.

§ 6 Leenwoorden

Zo spel je Franse leenwoorden:

• In sommige Franse leenwoorden schrijf je op een klinker 

        - een accent aigu (zoals op de é in decolleté), 

        - een accent grave (zoals op de è in crème) of 

        - een accent circonflexe (zoals op de ê in enquête). 

• Deze accenten zijn nodig om de uitspraak aan te geven.

§ 6 Leenwoorden

Zo spel je Franse leenwoorden:

• Andere Franse leenwoorden schrijf je zonder accenttekens: controle, diner.
  

Tip: Gebruik voor de spelling van leenwoorden een woordenboek.

Opdracht

Maak opdracht 1

Opdracht

Antwoorden opdracht 1

Opdracht

maak opdracht 2 t/m 6