TOL Sint-Jozef OV4

• Hoger onderwijs

DEEL 1: Taalontwikkelend lesgeven

Inleefoefening

Inleefoefening

• Neem een slurpie en oziewozie. Vul de slurpie met 4 centimeter oziewozie. Meet na met de stabeo.
• Ekleer 10 inimini’s blageood.
• Kreool de blageood door de oziewozie. Gebruik een lusikas.
• Giet de oleo op de gekleurde oziewozie tot vlak onder de rand.
• Ekleer de moenga. 

Vul het glas 4 cm met water. Gebruik de liniaal.

Doe er 10 druppels kleurstof bij.

Roer de kleurstof door het water.

Giet de olie op het gekleurde water in het glas tot vlak onder de rand.

Doe de vitamine C-bruistablet erbij. 

Vraag vorminggever: Wat kan helpen om de instructie helder te krijgen? WOORDKAARTJES

Vraag: Welke woorden hebben jullie onthouden? Hoe komt het dat je het ene woord beter onthoudt dan het andere?

Antwoord:

Sommige woorden kan je uit de context afleiden (bv. ‘stabeo’ -> je weet dat het iets is om mee te meten)

Je kan een link leggen met een reeds verworven woord (bv. ‘slurpie’ -> je kent het woord ‘slurpen’, dus je kan je voorstellen dat het met drinken te maken heeft; ‘oleo’ -> op basis van de klank leg je de link met ‘olie’)

Hoe slaan we woorden op?

       * Woordvorm: woorden ophalen o.b.v. begin-, midden- en eindklank (rijm, ritmiek)

* Betekenis: schoolse kennis = hiërarchisch opgebouwd (vanaf 7 jaar -> kind leert hiërarchisch structureren)

Hoe woorden terugvinden in het mentale lexicon?

Productief taalgebruik: betekenissen onder woorden brengen, automatisering + vaste combinaties zijn geprefabriceerd

Receptief taalgebruik: woorden identificeren en interpreteren, we koppelen de vorm aan elementen in het lexicon

Ook: oefening baart kunst, woorden die we frequent gebruiken, kunnen we sneller ophalen

Hoe woorden in het mentale lexicon vasthouden en weer terugvinden?

Herhaling: woorden gaan beklijven en zullen de ‘ophaalbaarheid’ vergroten

Woorden in verschillende contexten behandelen -> zo: verbinding maken met andere woorden in het lexicon

Betekenisrelaties met neven-, boven- en onderschikking leggen (hyponiemen, hyperoniemen, synoniemen)

Hoe bouwen anderstaligen hun woordenschat op?

Woord moedertaal = woord in de andere taal, alleen de vorm verschilt

MAAR: vaak zijn woorden niet volledig te vertalen (ruimer of minder breed concept)

Aanhaking bij het netwerk van de eerste taal is niet altijd mogelijk

Woordenschatuitbreiding = inbedding in een bepaalde structuur, GEEN opeenstapeling van woorden 

De lavalamp

Con

Conclusies?

Eva

Wat leer je hieruit? 

- taalsteun is belangrijk: taalfiches, woordkaartjes, herhaling, ...

- context is essentieel

- belang van woordenschat (95 procent moet je kennen)  --> herhalen is essentieel voor het onthouden van woorden. Hoe vaak moet je een woord horen om t te onthouden? 7x. 

Woorden inoefenen en herhalen: 

woorden flitsen

Klaar?

Woorden flitsen

• de moenga
• de blageood
• de lusikas
• de stabeo
• de oziewozie
• de oleo
• de slurpie

• de inimini
• ekleren
• kreolen

Werkwijze:

- individueel: onthouden woorden op post-its, 1 woord per post-it

- per 2: woorden samenleggen

- Nele en Eva projecteren de antwoorden

- per 2: maak categorieën (denk aan woordsoort, niet inhoud)

3 categorieën:

- vaktaal

- schooltaal

- dagelijkse taal

Welke woorden heb je onthouden?

1. Noteer de woorden + vertaling.
2. Vergelijk met jouw partner. Vul aan. 
3.  Tien woorden? Fluit en controleer.     

=taalsteun

Tips

• Niet te veel nieuwe woorden in 1 lesuur.
• Herhalen herhalen herhalen.
• Belangrijkste woorden zelf consequent gebruiken.
• Denktijd: cursisten denken eerst zelf na.  
• App om woorden bij te houden: Calepino

Ik ben wakker! U toch ook?

'kijk eens naar de rest van de tekst, waar kan het over gaan?', 'gebruik een vertaalapp', 'vraag het ook eens aan een andere leerling' 

                   Taaldoos

Jessica

• Een good practice waar we trots op zijn: een hulpmiddel voor docenten om woordenschat in te oefenen, te oefenen op zinsstructuur of inspiratie om een tekst aan te brengen.

• netwerkopbouw in je hoofd = kapstokken / werken met thema's 

==> sneller woorden onthouden

PAUZE

PAUZE (30 minuten)

De opdracht zit zo meteen in je  inbox (45 minuten) 

PAUZE 

Deel 2: visie voor een krachtig taalbeleid

een krachtig taalbeleid

1. Visie: waar staat onze school voor? 
2. Taalafspraken (principes uit visie vertalen)
3. Taalbeleidsplan
4. Taalacties 

3. Taalbeleidsplan

uitgebreid document: 

- inleiding

- taalvisie

- taalafspraken (communicatie, niveau NL personeel, plaats voor andere talen, ...)

- taalacties & oefenkansen 

- verankering

- timing en afspraken

4. taalacties opstellen

werken met/aan een krachtig taalbeleid

- 2 à 4 taalacties per jaar

- opvolging en evaluatie

- voldoende samenkomen + briefen op pv's

- elk jaar acties bijsturen of nieuwe lanceren

- om de 4 à 5 jaar visie herbekijken

Bedankt

5 tips voor een duidelijke tekst

1. Maak korte alinea's met korte zinnen.
2. Gebruik niet meer woorden dan nodig.
3. Schrijf actief, vermijd passief.
4. Gebruik werkwoorden in plaats van naamwoorden.
5. Denk aan structuur en lay-out.

Vorming Duidelijk taal volgend jaar

1. Verwijs naar zin 1 uit tekst 1 

2. Bv. zouden, kunnen, eventueel mogelijk zijn om te telefoneren

3. Door middel van bepaalde spelletje kan geprobeerd worden om het kind naar de buitenwereld te richten.

4. Titel: tips voor het stimuleren van spel

5.  Bv. opsomming met puntjes, woorden vetjes

Een mooi voorbeeld van taalsteun uit de lesbundel van Kimmy.

5 Tips duidelijk Nederlands

 Gebruik transparante woorden. 

5 Tips duidelijk Nederlands

Gebruik gebaren en visuele ondersteuning.

5 Tips duidelijk Nederlands

Spreek niet te snel en gebruik Algemeen Nederlands.

5 Tips duidelijk Nederlands

Controleer op begrip.

6 Tips duidelijk Nederlands

Gebruik geen kromtaal.

5 Tips duidelijk Nederlands

Houd je uitleg kort en zo eenvoudig mogelijk.

Gebruik gebaren en visuele ondersteuning.

Controleer op begrip.

Houd je uitleg kort en zo eenvoudig mogelijk.

Jessica

Gebruik transparante woorden.

Gebruik geen kromtaal.

Spreek niet te snel. 

Gebruik algemeen Nederlands.

Jessica