Week 5 De maatschappij en ik

• Wereldcampus
• Middelbare school
• vmbo, mavo, havo, vwo
• Leerjaar 1-3

De Maatschappij en IK!

Startklaar 

Telefoon

• De leerlingen hebben hun telefoon thuis, in de kluis of in het Zakkie. 
• Wanneer de leerling toch de telefoon erbij pakt, volgt een eerste waarschuwing. 
• De leerling wordt in de gelegenheid gesteld zich te corrigeren en zijn/haar telefoon alsnog in het Zakkie te doen. 
• Wanneer een leerling geen Zakkie bij zich heeft, dan dient de leerling deze thuis op te halen of een nieuwe te kopen bij de balie (5 euro). 
• Wanneer een leerling weigert volgt de procedure van “eruit gestuurd”.  

Startklaar 

Lesplanning

- Actualiteit en Leesmoment 

- Terugblik

- Lesdoelen
- Lesstof: democratie en dictatuur

- Aan de slag
- Afsluiting. 

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

LEZEN 10 min

Actualiteit

https://nos.nl/collectie/13980/artikel/2551964-biden-in-afscheidsspeech-techmiljardairs-gevaar-voor-democratie

1. Kijk naar het filmpje

2. Welke macht van techmiljardairs bedoelt Biden? 
    Leg uit.
3. Noem de gevaren voor de democratie die Biden
    noemt, en wat kun je ertegen doen?        

https://nos.nl/collectie/13980/artikel/2551964-biden-in-afscheidsspeech-techmiljardairs-gevaar-voor-democratie 

(uit NOS Journaal van 16 januari 2025) 

Laat leerlingen nadenken over de concentratie van (teveel) macht bij techmiljardairs zoals Elon Musk. Rijkste man op aarde, droeg 250 miljoen euro bij aan verkiezingscampagne van Trump, eigenaar van groot social media platform X, en de impact op vrije verkiezingen. Is dat wenselijk of niet. Denk aan verdere (positieve) maatschappelijke prestaties en bijdragen van iemand als Musk; eigenaar van Starlink (toegang internet, ook in gebieden als OekraÏne en Gaza), Tesla, Space X, Neuralink, hyperlooptrain, enz. Een gevaar of een zegen voor de mensheid, en de democratie? 

LEZEN 10 min

Leesmoment

https://npokennis.nl/longread/7752/hoe-bewust-ben-jij-je-van-je-vooroordelen

https://npokennis.nl/longread/7752/hoe-bewust-ben-jij-je-van-je-vooroordelen

Terugblik: Kinderrechten

2. Voorkennis activeren

De docent activeert relevante voorkennis aan de hand van een terugblik-opdracht, waarbij eventueel een beroep op de thuistalen wordt gedaan. Op deze manier biedt de docent een kapstok om nieuwe stof te verbinden aan de eerder geleerde stof en richting te geven aan het verdere verloop van de les. Tegelijkertijd worden hiermee misconcepties van leerlingen zichtbaar gemaakt, waar de docent vervolgens gericht op in kan spelen.

Wat zijn de belangrijkste kinderrechten die je hebt geleerd?

1. Recht op zorg, recht op onderwijs, recht op eigen taal en cultuur
2. Recht op werk, recht op zorg, recht op onderwijs
3. Recht op zorg, recht op onderwijs, recht op vrije tijd
4. Recht op werk, recht op zorg, recht op gamen

Waarom is het recht op onderwijs belangrijk voor kinderen?

1. Het dwingt kinderen de hele dag te leren
2. Het beperkt de vrijheid van kinderen om te werken
3. Het beperkt de vrijheid van kinderen om te gamen
4. Het zorgt voor toegang tot gratis en goed onderwijs

Begripvraag: Geef een voorbeeld van een kinderrecht dat jouw dagelijks leven beïnvloedt. Leg uit.

      Lesdoelen

- De leerlingen weten wat de kenmerken zijn van een dictatuur;

- De leerlingen weten wat de kenmerken zijn van een democratie;
- De leerlingen weten wat het verschil tussen een democratie en dictatuur is;

3. Leerdoelgericht werken

De docent geeft het onderwerp, RTTI geformuleerde leerdoelen en de lesopbouw aan. De docent weet de leerdoelen goed te laten aansluiten bij de voorkennis en het (taal)niveau van de leerlingen. Gedurende de les wordt continu een terugkoppeling naar de leerdoelen gemaakt om de mate van beheersing te controleren.

Democratie 

Democratie: een vorm van regeren waarin het volk beslist.

- Directe democratie: volk beslist zelf over politieke besluiten;

- Indirecte democratie: volk kiest volksvertegenwoordigers (politici) die de politieke besluiten maken

Laat de leerlingen nadenken over situaties waar deze rechten nu niet gelden

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Democratie 

Kenmerken van een democratie:

- Vrije verkiezingen

- Vrijheid van mening

- Vrije pers

- Volksvertegenwoordiging

- Grondwet

- Scheiding der machten

Laat de leerlingen nadenken over situaties waar deze rechten nu niet gelden

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Scheiding der machten

Trias Politica: de drie machten in Nederland 'gescheiden'

Kamerlid Geert maakt de wetten

Voormalig staatssecretaris  Nora voert wetten uit

Rechter Sandra gaat over de rechtspraak

Laat de leerlingen nadenken over situaties waar deze rechten nu niet gelden

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Dictatuur

Dictatuur: een vorm van regeren waarin één persoon of een klein groepje personen alle beslissingen maken.

Laat de leerlingen nadenken over situaties waar deze rechten nu niet gelden

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Dictatuur 

Kenmerken van een dictatuur:

- Geen vrije verkiezingen

- Verbod van kritiek op de leider

- Geen vrije pers

- Weinig volksvertegenwoordiging

- Grondwet niet gerespecteerd

- Geen scheiding der machten

Laat de leerlingen nadenken over situaties waar deze rechten nu niet gelden

5. Concrete en herkenbare voorbeelden

De docent maakt gebruik van praktische en concrete voorbeelden die voor leerlingen herkenbaar zijn in hun eigen leefwereld om tot beter begrip te komen. De docent doet hierbij een beroep op dual coding. Door het visuele en het verbale te combineren vergroot de docent de kans dat lesstof beter bij de leerlingen blijft beklijven.

Democratie Index van the Economist waarbij landen worden gerankt of ze een democratie zijn.

    Begrippen uit deze les

• Democratie
• Dictatuur
• Trias Politica
• Persvrijheid
• Vrijheid van meningsuiting

Aan de slag

Stap 1: werk samen met je buurman of buurvrouw;

Stap 2: zoek op Google: 'Democratie-index van the Economist';

Stap 3: kies van elk continent (zes continenten) één land. beantwoord de volgende vragen:

                - Hoe scoren deze landen op de index?

                - Zijn de landen democratisch, hybride regime, autoritair regime?

                - Op welke categorie scoren deze landen het hoogst en laagst?

             

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Aan de slag (v.)

Jullie hebben geleerd over de kenmerken van een dictatuur. 
Bedenk hoe het zou zijn om in land te wonen met een dictatuur als regeringsvorm. Hoe is het om weinig vrijheden, mensenrechten en kinderrechten te hebben? 

Schrijf een kort verhaal over een kind van jouw leeftijd dat in een dictatuur woont. Beschrijf hoe een gewone (school)dag van deze persoon eruit ziet, en welke grote verschillen er zijn met jouw leven hier. Hoe voelt deze persoon zich?

6. Actieve verwerking - essay verdiepend.

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Aan de slag (v.)

"Dit verhaal gaat over Lina. Lina is 14 jaar en zij woont in een land ver weg met een dictatuur. Dit betekent dat iedereen erg streng is, ook op de school van Lina. Op school dragen alle leerlingen hetzelfde uniform en de kinderen mogen niet praten tijdens de les. Ook mogen ze niet lachen op school. Als je niet luistert dan krijg je een tik op je vingers. Lina heeft vaak leuke ideeën maar daar durft ze niks over te zeggen. Ze is bang dat de docenten boos worden.  In het land van Lina hebben de mensen geen vrijheid van meningsuiting. De mensen en ook Lina zijn vaak een beetje bang (....)". 

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Aan de slag (v.)

Wat:  - schrijf een verhaal (essay)
           - typen, ongeveer 25 regels 
           - hoofdletters, punten, nette zinnen
           - IN STILTE, 25 min., eventueel thuis afmaken en inleveren via Teams
           - denk goed na over de vrijheden en kinderrechten die er misschien
               niet zijn in een dictatuur, en wat de mensen daarvan merken in hun
               gewone leven
           - als je eerder klaar bent, steek je hand op.  

6. Actieve verwerking - essay verdiepend.

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Eindopdracht

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Eindopdracht

- Voor de eindopdracht van periode 1 gaan jullie debatteren of een
   presentatie houden voor cijfer. 

- Dit cijfer telt mee voor jouw eindcijfer van wereldcampus periode 1.

- We gaan werken aan argumentatievaardigheden, spreekvaardigheden en presentatievaardigheden.

- We werken in kleinere groepen.

- Volgende week gaan we aan de slag met oefenen voor de eindopdracht.

6. Actieve verwerking

De docent maakt expliciet over hoe de leerstof actief verwerkt dient te worden. Hierbij modelleert de docent eerst en laat daarna de leerlingen actief inoefenen. De ondersteuning wordt geleidelijk afgebouwd. De docent zorgt voor afwisseling in oefentypes en maakt gedurende de les het leren zichtbaar. De docent zet bijvoorbeeld in op hardop denken opdrachten en koppelt daar een geïnformeerde vervolgstap aan.

Afsluiting

Tas pas inpakken NADAT docent dit heeft gezegd. 
Blijf zitten op je plek.

Als de bel gaat/docent het zegt: 
Schuif je stoel aan. 
Neem je afval mee en gooi het in de prullenbak.
Verlaat het lokaal rustig. 

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.

Afsluiting

- Wat is het belangrijkste dat je hebt geleerd?

- Waar wil je meer over leren? 

- Wat moet je de volgend keer meenemen:
   werkboekje in werkmap + leesboek Nederlands
   

- Zijn er nog vragen?

8. Afsluiting

De docent controleert in de slotfase van de les of de leerdoelen door alle leerlingen behaald zijn en plaatst de les in de context van de betreffende periode. De docent evalueert samen met de leerlingen het leren en het gedrag en blikt vooruit aan de hand van de JdW-planner.