week 49 Snelle uitleg spelling en spellingquiz

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g, t
• Leerjaar 4

Zorg dat je startklaar bent

Nodig: pen

Telefoon en oortjes in je tas. 

Tas voorin het lokaal. 

Welkom bij

Nederlands 

Huiswerkcontrole

Taak ExamenKracht 5 dec. 

Huiswerk niet af = nablijven, houd Magister in de gaten. 

Lesdoelen

Belangrijke spellingregels herhalen

De grote spellingquiz winnen als tweetal

Alle spellingregels staan in je lesboek: pagina 199-201

Ik deel deze presentatie

Tussenletters in samenstellingen

Samenstellingen ontstaan door twee of meer woorden aan elkaar te plakken. 

Telefoon + hoesje = telefoonhoesje

Hamburger + saus = hamburgersaus

Veel woorden kan je zonder tussenletters aan elkaar plakken.

Tussenletters

In sommige gevallen heb je een tussenletter nodig.

Hond + hok = hondenhok

Peer + sap = perensap

Stage + plaats = stageplaats

Gedachte+gang = gedachtegang

Rood + kool = rodekool

Wanneer krijg je nou en en wanneer e?

Tussenletters

De tussen -s schrijf je als je hem hoort.

Dorp + plein = dorpsplein

Station + weg = stationsweg

Hoor je hem in de ene samenstelling, dan komt hij in andere samenstellingen ook terug.

Stationsstraat, stationsplein, stationshal etc.

Andere samenstellingen

Gebruik een koppelteken bij klinkerbotsing (botsing van 2 klinkers die in het Nederlands anders uitgesproken worden)

na+apen= na-apen

Gebruik een koppelteken bij samenstellingen die aan elkaar onoverzichtelijk worden.

een kant-en-klare-maaltijd

Ronde 1

Schrijf de namen boven de opdrachten

7 minuten

Tweetallen

Tijd voorbij = pen neerleggen, anders diskwalificatie

Werkwoordenezelsbruggetje

Vervang het werkwoord door lopen, dan hoor je of het:  

pvtt in de ik-vorm: loop

pvtt in de hij-vorm: loopt

pvvt: liep

voltooid deelwoord: gelopen

Gebruik dezelfde vorm van het werkwoord dat je moet vervoegen, dus pvtt ik- of hij-vorm, pvvt of vd

Lastige werkwoorden

Gebeurt en gebeurd zijn allebei goed gespeld, maar wat is het verschil?

Lastige werkwoorden

Gebeurt = persoonsvorm in de tegenwoordige tijd

Gebeurd = is een voltooid deelwoord

Dat gebeurt vrijwel dagelijks.

Het is gisteren gebeurd.

De fietsenmaker herstelt mijn racefiets.

Afgelopen maand heeft hij mijn fiets ook al hersteld.

Voltooid deelwoord als bijvoeglijk naamwoord

Een voltooid deelwoord kan ook als bijvoeglijk naamwoord worden gebruikt. Schrijf het dan zo kort mogelijk op. 

- Mijn opgeruimde slaapkamer ziet er weer fris uit.

Ronde 2

Schrijf de namen boven de opdrachten

13 minuten

tweetallen

Schrijf met de groene pen die je hebt gekregen

Tijd voorbij = pen neerleggen, anders diskwalificatie

Meervoud

De meeste zelfstandig naamwoorden hebben een meervoud op -en

Boek --> boeken

school --> scholen

bom --> bommen

Op -en

Soms moet je iets veranderen:

banaan

kip

boef

baas

meervoud met 's

Zelfstandig naamwoorden die eindigen op een enkele klinker!

Bijv.: oma, menu en ego.

oma's, menu's en ego's

Bij Y: alleen 's als er voor de y een medeklinker staat

Hobby's

Meervoud op zowel -en als -s

tractor --> tractoren en tractors

groente --> groenten en groentes

lade --> laden en lades

seconde --> seconden en secondes

Meervoud op -ën

Woorden die eindigen op -ee

zeeën 

reeën

Verkleinwoord+je

Als het woord eindigt op p, t, k, d, s, f 

vb: huis, kat, giraf

Verkleinwoord+tje

- Als het woord eindigt op n of l met lange klank of sjwa (eh-klank) 

vb: banaan, lepel, kikker

- Als het woord eindigt op een klinker die lang moet klinken

+ verdubbel dan de klinker vb menu->menuutje

+ pas aan zodat de klank klopt vb taxi->taxietje

- Als het woord eindigt op é

+ verdubbel de klinker en haal het accentteken weg (café-> cafeetje)

Verkleinwoord+'tje

- Als het woord eindigt op y, die klinkt als “ie”

vb pony->pony’tje

-Als het  een afkorting of cijfer is 

vb cd->cd’tje, A4->A4’tje

Verkleinwoord+pje

- Als het woord eindigt op m met vooraf een lange klank 

vb boom

- Als het woord eindigt op m met vooraf sjwa (eh-klank)

vb bodem

- Als het woord eindigt op lm/rm 

vb arm, film

Verkleinwoord+kje

- Als een woord eindigt op ing + bestaat uit meer dan één lettergreep, waarbij de hoofdklemtoon ligt voor ing 

bestelling, woning

Let op! De g vervalt en de "kje" wordt toegevoegd.

Verkleinwoord+etje

- Als een woord eindigt op een nasale klank (m, n, ng) of l met een korte klank non, slang, bril 

- eindigt op ing + onbeklemtoonde lettergreep 

leerling, wandeling

- eindigt op r, heeft één lettergreep, korte klank 

bar, por, ster (ook samenstellingen zoals minibar) 

LET OP dat je een extra medeklinker plaatst als dat moet om de korte klank te behouden.

Ronde 3

Schrijf de namen boven de opdrachten

7 minuten

tweetallen

Schrijf met de groene pen die je hebt gekregen

Tijd voorbij = pen neerleggen, anders diskwalificatie

Aan het begin van een zin

Aan het begin van een zin, schrijf je een hoofdletter.

Afgebroken woord

Als een zin begint met een afgebroken woord, schrijf je het eerstvolgende volledige woord met een hoofdletter.

's Avonds liep ik naar huis. 
'k Vind dat niet normaal.  

Namen van: 

• Aardrijkskundige namen: Rijn, Brabant, Nederland.
•  Merken: Coca Cola, Starbucks, Snapchat, TikTok
• Feestdagen: Kerstmis, Pasen, Suikerfeest, Diwali.
• Boeken en films: Zwarte Zwaan, Hongerspelen
• Straten en steden: Klaas Voskuildreef, Den Haag
• Historische gebeurtenissen: Tweede Wereldoorlog
• Gebouwen: Mariakerk, Rijksmuseum
• Volkeren: Eskimo's, Nederlanders

Eigen namen

Eigen namen worden met een hoofdletter geschreven. 

Familie Dijkhuizen 

Jan 

Tussenvoegsels in achternamen

Een tussenvoegsel in een achternaam krijgt alleen een hoofdletter als er géén naam of initiaal voor staat. 

Mevrouw Te Brink 

Familie El Idrissi 

Ronde 4

Schrijf de namen boven de opdrachten

3 minuten

tweetallen

Schrijf met de groene pen die je hebt gekregen

Tijd voorbij = pen neerleggen, anders diskwalificatie

Nakijken

Geef je blaadje door naar achteren

Antwoorden verschijnen op het bord

Kijk na en zet het aantal punten eronder per ronde

Kijk na met een blauwe of rode pen.