Van wie erf ik een eigenschap?

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 2

Vandaag

Wat is de kans dat ik een eigenschap erf?

Leerdoelen:

De begrippen dominant, recessief, heterozygoot, homozygoot.

Een eenvoudige monohybride kruising uitwerken.

Genenpaar

Het gen van de vader en het gen van je moeder vormen samen een chromosomenpaar. Een gen zegt iets over de welke erfelijke eigenschap (oogkleur) op het chromosoom staat.

Alle is de informatie wat op het gen staat.

Homozygoot & Heterozygoot

• Per eigenschap heb je 2x informatie op het gen staan.
• Is deze informatie gelijk, dan ben je homozygoot voor deze eigenschap.
• Is deze informatie op het gen ongelijk, dan ben je heterozygoot voor deze eigenschap

Gensymbolen

Eigenschappen benoem je met een letter

Dominante eigenschappen HOOFDLETTER
(A)

Recessieve eigenschappen kleine letter
(a)

2 dezelfde letters - homozygoot

2 verschillende letters - heterozygoot

Gensymbolen

Als je homozygoot bent voor deze eigenschap heb je dus:

- of AA

- of aa

Als heterozygoot heb je dan:  

- Aa

Homozygoot

Heterozygoot

Een gen heeft 2 varianten: R en r

-Schrijf het genotype op van een homozygoot
- Schrijf het genotype op van een heterozygoot

Dominant of Recessief

• Het gen dat het sterkst is, bepaalt welke eigenschap jij krijgt. 
  
• Dat gen noem je dominant. 
  
• De eigenschap die niet zichtbaar wordt, noem je recessief.
  

.

Dominant of Recessief

Wanneer iemand het dominante gen B heeft, zal deze persoon zwart haar hebben. we noteren dit als:

• B = zwart haar = dominant
  
• b = blond haar = recessief

Ook als hij heterozygoot (Bb) is.

Het gen voor zwart haar is Dominant

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Wat is het genotype van een cavia met lang haar?

1. RR
2. rr
3. Rr

Bij cavia's is kort haar (R) dominant over lang haar (r)

-Welke genotypes kan een cavia met kort haar hebben?

1. RR of Rr
2. rr of Rr
3. Rr

Hoe los jezelf een kruisingsvraag op?

1. Je weet de begrippen die nodig zijn voor het oplossen van een kruisingsvraag.
   
2. Je volgt het stappenplan van de volgende dia.
   

Belangrijke afkortingen

• P: oudergeneratie (parentes = ouders)
  
• F1: 1e generatie nakomelingen (Filii = kinderen)
  
• F2: 2e generatie nakomelingen. Deze ontstaat doordat de F1 zich onderling voortplant

Stappenplan kruisingsschema

1. Noteer fenotype P
   
2. Noteer genotype P
   
3. Noteer mogelijke genotypen geslachtscellen
   
4. Zet dit in een kruisingsschema
   
5. Vul dit in
   
6. Lees nogmaals goed wat er gevraagd wordt en geef antwoord
   

Kruising: Zwart koe X rode stier

P Fenotype: Zwart X Rood

P genotype: AA X aa

Zwartekoe X Rode koe

Een kruisingsschema

- Stel de kortharige cavia is heterozygoot.

P = Genotype x Genotype
 

Hoe zien de jonkies eruit?
Stap 1

P=      Rr   x rr

Stap 3: kruisingsschema

Stap 2: welke geslachtscellen kunnen ze maken?

Rr                        x                          rr
R of r                                              r

Stap 4: conclusies

Jonkies worden F1 genoemd.
Je schrijft op wat de verhouding is in het fenotype  van de jongen

De jongen: F1

F1           1/2 kortharig    en    1/2 langharig


           verhouding:  Kort  1 : 1 lang          

Aantekening:

Stap 1: genotype x genotype

Stap 2: welke geslachtscellen kunnen ze maken
Stap 3: kruisingsschema met mogelijke geslachtscellen
Stap 4: conclusie voor F1

Checkvraag

Werk het volgende vraagstuk in tweetallen uit:

2 cavia's zijn heterozygoot voor de kleur van de vacht.

Zwart (Z) is dominant over bruin (z).
Hoe zullen hun nakomelingen eruit zien?

Aan de slag met 7.4

1 t/m 10 (6 niet)