H3A C3§4

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Wat moeten jullie straks kennen en kunnen?

Oftewel, wat is het doel van deze les?

In deze les leer je hoe je de stijl van een schrijver kunt benoemen. Leer je uitleggen waarom een bepaalde stijl je wel of niet aanspreekt en leer je figuurlijk taalgebruik herkennen, zoals beeldspraak en stijlfiguren

Fictie herhaling jaar 2 en §4

                 §4: Stijl     

Stijl van een schijver - p.80

Figuurlijk taalgebruik; beeldspraak: vergelijkingen, metaforen, personificaties 

Veel of weinig beschrijvingen

veel of weinig dialoog

humor: zelfspot, sarcasme, ironie

woordkeus: bijv. neologismen 

Zinsbouw: eenvoudige of complexe zinnen

In een vergelijking zet je twee dingen naast elkaar die op elkaar lijken: het object (o) en het beeld (b). Een paar voorbeelden:

– De winnaar van de talentenjacht (o) was zo trots als een pauw (b).

– Zijn hoofd (o) lijkt wel een varkenskop (b); er zit zowat geen haar meer op.

– Wat een boom (b) van een kerel (o)!

Het object is iets uit de werkelijkheid, bijvoorbeeld de winnaar van de talentenjacht. 

Het beeld is iets waar het object op lijkt, bijvoorbeeld een pauw.

Om object en beeld met elkaar te verbinden, gebruik je: als (een) …, lijkt wel (een) …, zo … als (een) ..., een … van (een) …, … is net ….

Welk van de volgende beeldspraken is een vergelijking?

1. Zo trots als een pauw.
2. Het lijkt hier wel een zwijnenstal.
3. Dat kozijn schreeuwt om een likje verf.

Een vergelijking is een vorm van beeldspraak. Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

Met een vergelijking kun je iets extra duidelijk of krachtig uitdrukken. Ook kun je een tekst er aantrekkelijker mee maken.

Bij een metafoor vallen object en beeld samen. Je vervangt dan het object helemaal door het beeld; in plaats van die rots zeg je bijvoorbeeld:

– Zullen we die olifant eens beklimmen?

Metaforen komen vaak voor als spreekwoord:

– Als het kalf verdronken is, dempt men de put.

Dit betekent: Pas nadat er iets fout is gegaan, neemt men maatregelen.

– Je moet een gegeven paard niet in de bek kijken.

Dit betekent: Je mag niet klagen over de kwaliteit van iets wat je gekregen hebt.

Een understatement is een veelgebruikte stijlfiguur waarbij iets opzettelijk veel zwakker wordt geformuleerd dan men te verstaan wil geven. Het beoogde effect is wel degelijk versterkend en vaak ironisch of komisch. Een understatement werkt dus niet verzachtend of verbloemend, zoals een eufemisme.

Die akelige dictator is een onvriendelijk mannetje.

De directeur van Unicef heeft een leuk salarisje.

De schade aan de auto was wel iets meer dan een paar biertjes.

taaluilen.nl

Figuurlijk taalgebruik

                 

         Metafoor

havo2 blz.98 Taal

Bij een personificatie geef je een voorwerp, plant, dier of abstract begrip (liefde, verdriet) menselijke eigenschappen:

– De zon doet zijn best tevoorschijn te komen.

– De toekomst lacht me tegemoet.

Figuurlijk taalgebruik

Personificatie

Een vorm van beeldspraak waarbij levenloze zaken, niet-menselijke levensvormen of abstracte begrippen menselijke eigenschappen krijgen ...

www.flickr.com

Een metafoor en een personificatie zijn – net als een vergelijking – vormen van beeldspraak. Beeldspraak is altijd figuurlijk taalgebruik.

§ 2 Tekstverbanden

Of je een boek wel of niet leuk vindt, heeft vaak veel te maken met de stijl: de taal die een schrijver gebruikt om het verhaal te vertellen.

 Als je iets wilt zeggen over de stijl van een schrijver, kun je bijvoorbeeld letten op:

figuurlijk taalgebruik, zoals beeldspraak (bijvoorbeeld vergelijkingen, metaforen en personificaties) en stijlfiguren (bijvoorbeeld herhalingen en opsommingen);

§ 2 Tekstverbanden

veel of juist weinig beschrijvingen. Sommige lezers vinden dat veel beschrijvingen een verhaal saai of langdradig maken, terwijl andere ze juist mooi vinden, omdat ze zich dan goed kunnen voorstellen waar het verhaal zich afspeelt of hoe de personages zich voelen;

veel of juist weinig dialoog (gesprek tussen twee of meer personages);

Stijl herken je door humor, bijvoorbeeld

zelfspot: grapjes kunnen maken om jezelf en je eigen tekortkomingen

sarcasme: bijtende spot: bedoeld om te kwetsen 

Ironie: milde spot: het tegenovergestelde zeggen van wat je bedoelt

 

Stijl van de schrijver door gebruiken van ingewikkelde woorden of makkelijk taalgebruik

Neologisme

Nieuwe neologismen zijn woorden die in de huidige tijd nog als (ingeburgerde) nieuwigheid worden herkend. Zo worden ramptoerisme, opacriminaliteit en draaideurcrimineel nog door veel mensen herkend als neologismen.

ivdnt.org

Stijl herken je aan de woordkeus

Eenvoudige zinnen v.s. complexe zinnen

onzetaal.nl

Stijl herken je door variatie in zinsopbouw

een schrijver kan eenvoudige of complexe zinnen schrijven

Havo 2 - hoofdstuk 2 Formuleren blz. 64

OPA

APO

POA

PA

apps.noordhoff.nl

Even checken. Wie vertelt mij nog even wat we zojuist hebben gehoord?

Geen vingers, ik geef de beurt aan ..............................................

§ 2 Tekstverbanden

Je gaat zo de opdrachten maken. Neem altijd oordopjes mee voor de online opdrachten

Zet het zo in je schrift:

cursus-C

paragraaf -§

bladzijde -blz. 

opdracht- opdr.

Staat er: omcirkel, onderstreep of markeer, dan mag je het met potlood in je werkboek maken. Is dit niet het geval, dan maak je alles in je schrift!

Aan de slag

§ 2 Tekstverbanden

Maken: Cursus 3 Fictie

blz. 80-§4

 opdr. 1 t/m 4     Alles in je schrift

Snel klaar? Keuze is:

1 =Je leest verder in Quotum

2=Je gaat met je IPad naar havo 2 en maakt van woordenschat Hfdst. 1+2 alle opdrachten

3=Je herhaalt fictie § 1 t/m3  en maakt online de nog niet gemaakte opdrachten van § 1 t/m § 3

havo3-Fictie-§4 Stijl

§ 2 Tekstverbanden

§ 2 Tekstverbanden

§ 2 Tekstverbanden

§ 2 Tekstverbanden

§ 2 Tekstverbanden