Oncologie

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 2

Oncologie

Begrippen

Oncologie: medische kennis en behandeling van kanker

Onkos: massa of tumor

Logos: leer

Kanker: weefsel dat anders groeit dan zijn omgeving

Kwaadaardig, dringen het omliggende weefsel binnen en veroorzaken uitzaaiingen (metastasen)

Verspreiding via: lymfe, bloedvaten en lichaamsholtes

Welke drie vormen van kanker komen het meeste voor?

Mannen:

Prostaat

Darm

Huid

Long

Lymfeklieren en leukemie

Blaas en urinewegen

Slokdarm en cardio 

Hoofd en hals

Nier 

Alvleesklier

Vrouwen:

Borst

Darm

Huid

Long

Lymfeklieren en leukemie

Baarmoeder

Eierstok

Alvleesklier

Hoofd en hals

Nier

Welke risicofactoren voor het ontstaan van kanker ken je?

Risicofactoren

Erfelijkheid

Chemische stoffen

Virussen (HPV)

Leefstijl: 

Zon, soa's, obesitas, roken, fijnstof, gif, chemicaliën

Onder welke vorm van preventie valt het bevolkingsonderzoek naar borstkanker?

1. Primaire preventie
2. Secundaire preventie
3. Tertiaire preventie
4. Quartaire preventie

Preventie bij kanker

Primaire preventie: kanker voorkomen door voorlichting, begeleiding en vaccinatie

Secundaire preventie: kanker tijdig opsporen d.m.v. bevolkingsonderzoek (baarmoeder, borst- en darmkanker)

Tertiaire preventie: behandeling van kanker in een vroeg stadium.

Bij welke klachten moet je naar de huisarts?

Symptomen van kanker

Knobbeltje of verharding

Nieuwe of veranderende moedervlek

Slecht genezende wond

Ongewoon vaginaal bloedverlies of afscheiding

Zaadbalklachten

Hoesten of schorheid

Spijsverterings- of slikproblemen

Darm- of blaasproblemen

Gewichtsverlies zonder aanleiding

Diagnose

Bloedonderzoek

Röntgenfoto's

Echografie

CT- of MRI-scan 

Biopten

Behandeling

Chirurgie

Laser- of cryotherapie

Radiotherapie

Chemotherapie

Hormoontherapie

Immunotherapie

Wat is het verschil tussen een curatieve en een palliatieve behandeling?

Chirurgie

Bij vaste, stevige gezwellen

Meestal ook verwijdering lymfeklieren

Soms correctie door plastisch chirurg

Palliatieve chirurgie: symptomen verlichten

Vaak in combinatie met chemo-, radio-, immuno- en/of hormoontherapie

Radiotherapie

Beschadigt de celkern, waardoor de cel sterft

Kan zowel uitwendig als inwendig

Dagelijkse therapie gedurende een aantal weken

Bijwerkingen:

• Vermoeidheid
• Rode huid
• Klachten van slijmvliezen in mond, keel en darmen

Chemotherapie

Bijwerkingen:

• Misselijkheid, braken en diarree of obstipatie
• Bloedarmoede en bloedingen
• Verminderde conditie en vermoeidheid
• Haaruitval
• Infecties en koorts
• Mondproblemen
• Reuk- en smaakveranderingen

Hormoontherapie

Alleen toepasbaar bij tumoren die gevoelig zijn of reageren op hormonen:

• Borstkanker
• Prostaatkanker
• Baarmoeder- en eierstokkanker

Op welke manier kan een huisarts preventief onderzoek doen naar prostaatkanker?

1. Door urineonderzoek
2. Door een PSA-test
3. Door bloedonderzoek
4. Door rectaal onderzoek

Welke 3 factoren verkleinen het risico op borstkanker?

Longkanker

In 90% van de gevallen veroorzaakt door roken!

Andere oorzaken: asbest, passief roken

Behandeling hangt af van:

• Celtype
• Wel of geen uitzaaiingen
• Conditie van de patiënt en eventuele andere aandoeningen

Dikke darm- en endeldarmkanker

Symptomen:

• Vage buikpijn
• Veranderd ontlastingspatroon, loze aandrang
• Bloed en/of slijm bij de ontlasting
• Vermoeidheid en duizeligheid
• Onverklaarbaar gewichtsverlies

Wat kun je als verzorgende doen als geen genezing of behandeling meer mogelijk is?