begrijpend lezen les 5: Tussenkopjes en verwijswoorden

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

 Begrijpend lezen 5

Lezen

10 minuten

Deze les

• Opbouw alinea's herhalen.
• Leer je wat tussenkopjes zijn.
• Leer je wat verwijswoorden zijn

Alineaopbouw

• Alinea = een stuk tekst die bestaat uit een paar zinnen die bij elkaar horen (want ze gaan over hetzelfde deelonderwerp)
  

• Zo kun je een alinea herkennen:
  

1. Nieuwe regel
2. Witregel
3. Inspringen

• Alinea = kernzin + toelichting/voorbeeld/extra uitleg
• Kernzin = belangrijkste zin van een alinea

Tussenkopjes

• lijken op een soort (tussen)titel
  
• kunnen in het kort aangeven over welk deelonderwerp de alinea gaat.
• zijn geen hele zinnen, vaak maar één of enkele woorden.

Verwijswoorden

• In teksten staan woorden die verwijzen naar andere woorden . Een schrijver gebruikt ze om woorden niet telkens te herhalen, waardoor een tekst saai wordt.
• Frank eet een appel, daarna drinkt Frank koffie en dan pakt Frank zijn tas in

• Verwijswoorden kunnen naar één woord, maar ook naar een groepje woorden of een hele zin  verwijzen.

• Verwijswoorden verwijzen bijvoorbeeld naar een persoon, een gebeurtenis of naar een plek.
• Voorbeelden van verwijswoorden: Ik, jij, hij, zij, jullie, wij, het, mijn, jouw, die, dat, dit, deze, toen, daar en hier.

Verwijswoorden

• Michelle heeft gisteravond het werkstuk voor aardrijkskunde gemaakt, zodat ze in het weekend naar het strand kan. (ze?: Wie kan in het weekend naar het strand)

• Bij een bekende webwinkel heb ik twee nieuwe spellen gekocht, want ze waren in de aanbieding. (ze? Wat was *waren* in de aanbieding?)

• Mijn neef is Nederlands kampioen judo geworden. Dat vind ik een goede prestatie. (Dat? Wat vind ik een goede prestatie?) 
  

Samenvatting van de tekst in 1 zin.

Een tekst kun je in logische stukken indelen. Een stuk dat bij elkaar hoort, heet een ...

Waar de tekst over gaat, in een of enkele woorden. 

Het onderwerp van een alinea

Overtuigen, amuseren, informeren

globaal, zoekend, precies lezen

Hoofdgedachte

Alinea

Onderwerp

Deelonderwerp

Tekstdoelen

Leesstrategieën

Aan de slag!

Stap 1: pak je boek Op Niveau (1V) erbij.

Stap 2: lees tekst 5: 'Ben jij slimmer dan een 5-jarige' op bladzijde 204

Stap 3: maak de opdrachten over verwijswoorden op slide 12 t/m 22.

1. Waarnaar verwijst 'ze' in regel 8?

2. Waarnaar verwijst 'die' in regel 11?

3. Waarnaar verwijst 'ze' in regel 14?

4. Waarnaar verwijst 'dat' in regel 17?

5. Waarnaar verwijst 'daar' in regel 18?

6. Waarnaar verwijst 'hun' in regel 21?

7. Waarnaar verwijst 'ze' in regel 29?

8. Waarnaar verwijst 'die' in regel 31?

9. Waarnaar verwijst 'hun' in regel 34?

10. Waarnaar verwijst 'Dat' in regel 34?

Aan de slag-2

Stap 1: pak het boek Op Niveau (1V) erbij.

Stap 2: lees tekst 14 'IJzertijd veranderde pre-Romeinse beschaving' op blz. 155 en 156.

Stap 3: maak de vragen op slide 24 t/m 39.

1. Wat is het tekstdoel van tekst 14?

1. informeren
2. overtuigen
3. opiniëren
4. amuseren

2 Wat is de tekstsoort van tekst 14?

1. beschouwing
2. informerende tekst
3. betogende tekst
4. amuserende tekst

3. Voor welk soort publiek is tekst 14 geschreven?

1. Breed publiek
2. klein, gespecialiseerd publiek
3. Een persoon, een kleine groep personen

4. Hoeveel alinea's heeft tekst 14?

5. Schrijf de eerste twee en de laatste twee woorden van elke alinea op.

6. Lees de inleiding. Welke manier gebruikt de schrijver om de aandacht van de lezer te trekken?

1. De aanleiding voor het schrijven wordt genoemd.
2. Het onderwerp wordt aangekondigd.
3. Er worden een of meerdere vragen gesteld.
4. Een anekdote vertellen.

7. Wat is de kernzin van alinea 2?

8. Wat is de functie van de overige zinnen uit deze alinea? Leg je antwoord kort uit.

9. Schrijf de kernzin van alinea 3 op.

10. 'Operaties bestonden er haast niet, op schedelboringen na: Is dit de kernzin
van alinea 4? Leg je antwoord uit.

11. Wat is het deelonderwerp van alinea 5?

12. Wat is de kernzin van alinea 5?

13. Bedenk een passend tussenkopje voor alinea 5.

14. Op welke manier sluit de schrijver de tekst af?

1. Conclusie
2. korte samenvatting
3. Advies

15. Wat is de functie van de titel?

1. de lezer nieuwsgierig maken
2. het onderwerp van de tekst aangeven
3. A en B zijn allebei juist

Topper

Wederom de les gemaakt. Ik ben trots op je. Daarom drie virtuele opstekers. 

• ᕦ(ò_óˇ)ᕤ

• ╰(*´︶`*)╯

• （╹◡╹）♡