4.2 Prokaryoten

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Thema 3 Genetica en 

Thema 4 Evolutie

Leerdoelen 4.2 Prokaryoten (bacteriën, virussen en schimmels)

Je kunt kenmerken van prokaryoten noemen.

• Bacteriën
• Virussen
• Schimmels

Prokaryoten

Eencellige organismen met kringvormig DNA-molecuul dat los in het cytoplasma ligt (zonder celkern of andere zichtbare organellen)

• Aëroob/Anaëroob
• Autotroof/Heterotroof

Archaea (enkele honderden soorten) - extremofiel

Bacteriecel

1. Celwand (peptidoglycaan)
2. Celmembraan
3. Cytoplasma

+ zweepharen (voortbeweging)

-> Eén circulair chromosoom (DNA) liggen los in het cytoplasma.

-> Plasmiden (genen die resistentie kunnen veroorzaken)

-> Ziekteverwekker door produceren gifstoffen

Celdeling bij bacteriën

(a x 2^n)

Genoverdracht: transformatie in darm, conjugatie bij bacteriën en transductie bij bacteriofagen (virussen)

Wat betekenen bacteriën voor de mens?

• Voedselproductie
• Afvalwaterzuivering en bestrijding milieuverontreiniging
• Opruimen dode resten organismen
• Bederf voedsel en ziekte
• Genetische modificatie (veranderen DNA door het inbrengen van een gen van een ander organisme met behulp van enzymen - Binas tabel 71M1)
• Balans schadelijk/onschadelijk

Virussen

• Erg klein 0,1um
• Geen stofwisseling 
• Bestaat voor grootste deel uit erfelijk materiaal (oa DNA)
• Eiwitmantel (capside)
• Uitsluitend voortplanting binnen specifieke gastheercellen = lichaamscellen kapot maken

Binas tabel 77A+B

Bacteriofagen: virussen die bacteriën als gastheer gebruiken (Binas 77D)

Schimmels

• Heterotroof
• Mycelium, schimmeldraden en sporen
• Organisch -> anorganisch (voedingszouten)
• Gisten: celwanden met chitine
• Geneesmiddelen (peniciline)

Schimmelcel

1. Celwand
2. Celmembraan
3. Cytoplasma
4. Vacuole
5. Celkern 

Dus alle, behalve bladgroenkorrels

Leerdoelen 4.2 behaald???

• Je kunt kenmerken van prokaryoten noemen.

De opdrachten:

Bestudeer blz. 21 t/m 30.

Maken + nakijken opdr. 19 t/m 27.