Taalinzicht les 5

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Welkom 1HVd

Paklijst:

- Lesboek & lijntjesschrift

- Pen en/of etui

- (Nederlands) leesboek

- Opgeladen laptop (met oplader)

Lesinhoud

Bijwoord en voorzetsel

Lesdoelen

Uitleg (Bijwoord & voorzetsel) + Moeilijke woorden

Zelfstandig werken

Controle lesdoelen

Afsluiting

Lesdoelen

Je leert:

- hoe je een bijwoord herkent in een zin

- hoe je een voorzetsel herkent in een zin

- welke woorden bijwoorden en voorzetsels zijn

Bijwoorden

• Vertelt iets over een woord dat niet een zelfstandig naamwoord is.
• Kan vóór of achter het woord staan dat geen zelfstandig naamwoord is.

Bijwoorden geven aan een: plaats, richting, tijd, frequentie, duur, wijze, graad of vraag.

Bijwoorden

Plaats of richting - Elders in de stad braken rellen uit.

Tijd of duur             - Nu dansen we de salsa.

Frequentie              - We gaan regelmatig eten in dat restaurant.

Wijze                          - De vluchteling woont lang in een tent.

Graad                         - Dat is erg irritant.

Vragen                      - Hoe werkt dat computerprogramma?

Wat is het bw in deze zin?

Dat is een bijzonder grappig filmpje!

1. bijzonder
2. een
3. dat
4. grappig

Wat zijn de bw in deze zin?

Jeetje, dat is echt een heel dik boek!

1. dat, echt
2. heel, dik
3. echt, heel
4. echt, dik

Wat is het verschil tussen een bijwoord en een bijvoeglijk naamwoord?

1. Een bijwoord zegt iets over een zn en een bijvoeglijk naamwoord niet.
2. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een zn en een bijwoord niet.
3. Er is geen verschil.
4. Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over een bijwoord.

Wat is het gemarkeerde woord?

Ik heb [snel] naar huis gerend.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. bijwoord

Wat is het gemarkeerde woord?

Die man is echt een [trage] slak.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. bijwoord

Wat is het gemarkeerde woord?

[Binnenkort] zagen we de boom om.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. bijwoord

Wat is het gemarkeerde woord?

Ik werk [vaak] tot 's avonds laat.

1. bijvoeglijk naamwoord
2. bijwoord

Aan de slag

Maak: Opdracht 1

Hoe: Samen

Met wie: met je buur

Tijd: 10 minuten

Klaar: Opdracht 2 & 3

Voorzetsels

Een voorzetsel is een woordsoort dat je 'voor' een element in de zin 'zet'. Bijvoorbeeld: 'naast' de deur.

voor, achter, naast, in, op, door, over, uit, boven, onder, om, tegen, aan, binnen, buiten, langs, tijdens, sinds, bij, tot, zonder, met, behalve, naar, na, via, per, te, tegen, volgens

Voorzetsels

Een voorzetsel (vz) hoort bij een ander woord in de zin. 

Een voorzetsel zegt iets over:

- de plaats of richting - op de kast, via de Hoofdstraat

- de tijd - over een week, tijdens zijn afwezigheid

- de reden of oorzaak - wegens ziekte, door de drukte

Voorzetsels

Een voorzetsel (vz) wordt een achterzetsel genoemd als het voorzetsel achter een woordgroep is geplaatst.

"Zij rijdt de heuvel op"

'Op' geeft de richting aan van het rijden en is dus een voorzetsel

 

Wat zijn de voorzetsels in deze zin?

Vanaf de kant duik je zo het water in!

1. vanaf, zo
2. vanaf, in
3. zo, het
4. zo, in

Wat zijn de voorzetsels in deze zin?

1. hij - naar
2. via - de
3. via - naar
4. hij - de

Wat zijn de voorzetsels in deze zin?

1. onder - met - te
2. onder - met
3. onder - te
4. te - met

Aan de slag

Maak: Opdracht 6

Hoe: Samen

Met wie: met je buur

Tijd: 10 minuten

Klaar: Opdracht 

Moeilijke woorden

Bij de volgende toets hoort weer een rijtje met moeilijke woorden. Woorden van deze les:

objectief

surveilleren

verwezenlijken

autonomie

competentie

Moeilijke woorden

Bij de volgende toets hoort weer een rijtje met moeilijke woorden. Woorden van deze les:

objectief              = gebaseerd op feiten

surveilleren         = toezicht houden, bewaken

verwezenlijken   = waarmaken, omzetten in iets wat echt is

autonomie          = zelfstandigheid

competentie       = ergens geschikt voor zijn

Opdracht: Zin maken voor elk woord (woord, voorbeeld, uitleg)

Moeilijke woorden

Uitwerking van de opdracht:

Moeilijk woord - objectief

Voorbeeldzin:

"De rechter moet objectief zijn en alleen naar de feiten kijken, zonder zijn persoonlijke mening mee te laten spelen."

Moeilijke woorden

Uitwerking van de opdracht:

Moeilijk woord - surveilleren

Voorbeeldzin:

"Tijdens het examen surveilleert de leraar door de klas te lopen om toezicht te houden en te zorgen dat niemand spiekt."

Moeilijke woorden

Uitwerking van de opdracht:

Moeilijk woord - verwezenlijken

Voorbeeldzin:

"Het is haar gelukt om haar droom van een eigen kledingwinkel te verwezenlijken en die nu werkelijkheid te maken."

Moeilijke woorden

Uitwerking van de opdracht:

Moeilijk woord - autonomie

Voorbeeldzin:

"In de bovenbouw krijgen leerlingen meer autonomie, omdat ze dan zelfstandig beslissingen mogen nemen over hun schoolwerk."

Moeilijke woorden

Uitwerking van de opdracht:

Moeilijk woord - competentie

Voorbeeldzin:

"Zijn vaardigheid in programmeren laat zien dat hij veel competentie heeft op het gebied van technologie en computers."

Afsluiting

9 december toets

1e lesuur 9 november - Ruimte voor vragen (bereid deze voor!)

2e lesuur 9 november Toets Taalinzicht  + Woordenlijst (Ook de woorden van de vorige toets)