1.2 Nederland als koloniale mogendheid

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Aan het einde van  de les...

• Kun je uitleggen wat het Cultuurstelsel was en hoe het werkte. 
• Kun je beschrijven dat Nederland zijn macht over Nederlands-Indië uitbreidde. 
• Kun je zelf vier vragen formuleren en beantwoorden rondom de besproken onderwerpen.

Het ''arme'' Nederland

• Franse bezetting (1795- 1813)
• Slechte relatie tussen Engeland en de Republiek             Engeland bezet verschillende gebieden van Nederlandse handelsondernemingen (factorijen) in ''de West''   en in ''de Oost'' 

De Oost

• Na de Napoleonistische Oorlogen  (1815) kreeg Nederland veel gebieden terug.
• VOC was opgeheven dus....gebieden nu van de Nederlandse overheid!
• Koning Willem I ging zich er persoonlijk mee bemoeien. 

Oorlog

• Willem I breidt de Nederlandse bestuursmacht uit.
• Inheemse vorsten zijn niet blij.
• Hevigste conflict: Javaoorlog (1825-1830).

Javaoorlog

• O.l.v. prins Diponegoro verspreiden  opstanden zich over het middengedeelte van Java. 
• Diponegoro zag het als zijn taak om de 'heidenen' van het eiland te verjagen ==> godsdienstoorlog.
• Na onderhandelingen wordt Diponegoro gearresteerd en verbannen. 

Cultuurstelsel (1830-1870)

• Doel: Nederlands-Indië moet weer winstgevend worden voor Nederland.
• Met dat geld kan Nederland een modern land worden (wens van Willem I).
• Uitvoering onder leiding van Johannes van den Bosch.

Hoe werkt het?

• Javaanse boeren moeten 1/5 deel van hun land verbouwen met voor de Nederlanders interessante producten: koffie, suiker, thee, tabak en indigo.

• Javaanse boeren krijgen hiervoor plantloon.

Hoe werkt het (2)

• Javaanse boeren moeten 66 dagen werken voor de Nederlanders, bijvoorbeeld wegen, kanalen en spoorwergen aanleggen.
• De Javaanse vorsten krijgen cultuurprocenten. Hoe meer hun boeren leveren, hoe meer cultuurprocenten. 

Gevolgen

• Indië was weer winstgevend voor Nederland: Batig Slot.
• Javaanse bevolking bezat meer contant geld.
• De inlandse bevolking werd uitgebuit: de beste gronden werden aangewezen voor de export.

Opdracht!

• Bedenk zelf twee vragen (een WAT en een WAAROM vraag) bij het kopje Nederlands Indië  en twee vragen bij het kopje Het Cultuurstelsel.