Thema 1 planten - herhalen

• Biologie
• Middelbare school
• vmbo b, k
• Leerjaar 4

Even ophalen

1. Fotosynthese is in planten. Zij maken daarmee glucose (suiker) voor zichzelf.

2. Verbranding is in elk organisme. Zij kunnen met glucose en zuurstof energie maken.

Fotosynthese

Glucose

Koolstofdioxide

Zuurstof

Water

Zonlicht

Verbranding in ons lichaam

brandstof+ ................. |→| CO2+ ............... + energie:............. 

Water

Zuurstof

Warmte & beweging

Glucose

fotosynthese

verbranding

glucose

plantaardige energierijke stoffen

energierijke stoffen in bacterie en schimmels

energierijke stoffen in dieren

verbranding

verbranding

Stofwisseling

Stoffen worden omgezet in andere stoffen

• In organismen worden nieuwe stoffen gevormd
• Er wordt constant energie vrijgemaakt.
• bij fotosynthese worden anorganische stoffen omgezet in organische stoffen (dit kunnen alleen planten)

Een plant heeft organen:

*Orgaan: verschillende weefsels met dezelfde taak.

*Weefsel: cellen met dezelfde vorm en functie.

1. Bladeren
2. Wortels
3. Bloemen
4. Stengel

Plantencel

Heeft de volgende onderdelen:

(Van boven naar beneden)

• Bladgroenkorrel
• Celmembraan
• Vacuole
• Cytoplasma
• Celwand
• Celkern
• Kernmembraan

stevigheid door turgor

Is de vacuole leeg = blaadje slap

Volle en lege vacuole (meer hoef je niet te weten)

Blaadje

In de nerven zitten de vaatbundels.

In de vaatbundels vindt transport plaats:

 van water en glucose 

of 

water en mineralen

Huidmondje

1. Zit aan de onderkant        van een blaadje.
2. Laat koolstofdioxide    (CO2) en zuurstof (O2) naar binnen en buiten.
3. Kan dicht door de sluitcellen

Bastvat ligt onderin (bij de huidmondjes) houtvat ligt daar bovenop. 

Vaatbundels

1. Vaatbundels zijn super sterk en hebben veel vezels. 
2. Houtvaten vervoeren water met mineralen van de wortels naar boven.
3. Bastvaten vervoeren glucose van blaadjes naar alle delen van de plant.

Vervoert water en mineralen naar boven

1. Houtvaten
2. Bastvaten
3. -
4. -

Welke vaten vervoeren water met glucose van de bladeren naar de wortel?

1. Alleen de houtvaten.
2. Alleen de bastvaten.
3. Zowel de bastvaten als de houtvaten.

Wat is de stroomrichting in bastvaten?

1. Vanuit bladeren naar andere delen van de plant
2. Vanuit de wortels omhoog

Welke kant stroomt het water in de houtvaten op?

1. Omhoog
2. Omlaag

Juist of onjuist:
In het donker kan er fotosynthese plaatsvinden.

1. Juist
2. Onjuist

Juist of onjuist:
In planten vindt verbranding plaats.

1. Juist
2. Onjuist

Overdag:

1. Kan de plant glucose maken door middel van fotosynthese.

2. Kan de plant glucose verbranden om alle cellen te laten werken. 

's Nachts:

1. Kan de plant niet aan fotosynthese doen (er is geen zonlicht). 

2. De plant gebruikt zijn reservestoffen (zetmeel) om aan verbranding te doen.

Glucose kan omgezet worden in:

1. Koolhydraat, zoals zetmeel (opslag) en cellulose (stevigheid).
2. Eiwitten (opbouwen)
3. Vetten (zaadjes zoals zonnebloempitten)

Zetmeel kan je aantonen met een indicator: Een stof waarmee je een andere stof aantoont.

Organische stoffen

• Stoffen waaruit organismen zijn opgebouwd.
• Koolhydraten, vetten en eiwitten
• Door organismen gevormd
• Rijk aan energie (kcal)

Planten belangrijke voedingsbron voor mensen

Anorganische stoffen

• Komt voor in de levenloze natuur als in organismen
• weinig energie
• mineralen & water

Een indicator voor zetmeel is:

1. Joodoplossing
2. Helder kalkwater

Als joodoplossing en zetmeel met elkaar in aanraking komen wordt het:

1. Blauw
2. Groen
3. Bruin
4. Geel

Een indicator voor koolstofdioxide is:

1. Joodoplossing
2. Helder kalkwater

Welke kleur wordt helder kalkwater als het in aanraking komt met koolstofdioxide?

1. Wit/troebel
2. Doorzichtig

Waar zit meer koolstofdioxide in:

1. Ingeademde lucht
2. Uitgeademde lucht

Geslachtelijke voortplanting

Hiervoor is nodig:

Een stamper

Een meeldraad

Stuifmeel (door wind of bij vervoerd)

Om een zaadje te maken:

Moet er een stuifmeelkorrel van een meeldraad bij het zaadbeginsel komen in de stamper.

Leer de onderdelen goed voor de toets!

Mannelijk deel - meeldraad

(hier wordt stuifmeel gemaakt)

Vrouwelijk deel - stamper

(hierin groeit het zaadje)

Bestuiving

Wel of geen bestuiving

Windbloem

Ziet er saai uit:

1. Groene kroonblaadjes

2. Stamper hangt vrij

3. Meeldraden hangen naar buiten

4. Er zijn veel stuifmeelkorrels (pollen) in de lucht

Insectenbloem

Ziet er mooi uit:

1. Gekleurde kroonblaadjes.
2. Nectar onderin de bloem.
3. Stamper en meeldraden bij elkaar.
4. Lekkere geur
5. Er zijn eigenlijk geen pollen in de lucht.

Insectenbloem

Windbloem

Ongeslachtelijk voortplanten

1. Geen bloemen nodig.

2. Het DNA is precies hetzelfde als van de moederplant (genotype - thema erfelijkheid)

In het filmpje hierna wordt dit uitgelegd. 

Geslachtelijke voortplanting

nieuwe genotype

Meiose: versmelten de kernen van 2 geslachtscellen

met behulp van een bloem

ongeslachtelijk voortplanting

Kopie

mitose: gewone celdeling

Stekken

Bollen

Knollen 

Enten

uitlopers

wortelstokken

ontkieming, groei en ontwikkeling

Bouw van een zaad

groei & ontwikkeling

Levenscyclus

+ één en tweejarige planten