3.7 KL + basis

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo g
• Leerjaar 1

Wat gaan we doen? 

persoonsvorm

zelfstandig naamwoord

Deze manier van ontleden is het allermoeilijkste onderdeel. 

Persoonsvorm 

De persoonsvorm is een werkwoord. 

Het is altijd maar 1 woord, behalve als het bestaat uit een splitsbaar werkwoord. 

Een splitsbaar werkwoord is een werkwoord dat je kunt splitsen. 

Bijvoorbeeld: uitslapen - hij slaapt graag uit 

Je vindt de persoonsvorm door de zin vragend te maken - de pv komt vooraan

De pv verandert als je de zin in een andere tijd zet

Wat is de persoonsvorm in de volgende zin:
De hond blaft de hele dag.

1. de hond
2. blaft
3. de hele dag

Welk deel van de volgende zin is het splitsbaar werkwoord? Dus welke woorden horen daarbij?
Het meisje staat altijd heel vroeg op.

Een heel werkwoord noemen we 'infinitief'.  

Je herkent het hele werkwoord door er 'wij' voor te zetten. 

'Hij loopt' wordt dan 'wij lopen' - en dan weet je dat het hele werkwoord 'lopen' is.  

Wat is het hele werkwoord in de volgende zin:

De hond gaat lekker met zijn baasje wandelen.

1. de hond
2. gaat
3. met zijn baasje
4. wandelen

Alle werkwoorden in de zin noemen we het werkwoordelijk gezegde. 

'Ik heb geen zin om daar heel lang te staan wachten!' 

In deze zin is het wg: heb te staan wachten 

pv = heb 

infinitief = wachten

Let op: bij het werkwoordelijk gezegde horen ook de woordjes als 'aan het' of 'te'  

Bijvoorbeeld:              Zij is altijd aan het kletsen.

                                   wg: is aan het kletsen

Hij probeert zachtjes te praten.

wg: probeert te praten   

 

Wat is het werkwoordelijk gezegde in de volgende zin:
In de vakantie was de zon meestal heerlijk aan het schijnen.

1. in de vakantie
2. was
3. was aan het schijnen
4. was de zon

Wat is het onderwerp
van de zin?

Het onderwerp is degene die iets doet. Je vindt het onderwerp door de vraag te stellen: 

Wie of wat + werkwoordelijk gezegde

De jongen loopt elke ochtend vroeg met zijn hondje. 

wie/wat + pv = 

wie loopt = de jongen

Hij doet iets, dus hij is het onderwerp. 

De leerlingen haalden een grap uit met de docent.
Wat is het onderwerp?

1. de leerlingen
2. haalden uit
3. een grap
4. met de docent

Aan de slag! 

Maken: 3.7 Grammatica

Kader: opdracht 1, 2, 4, 5, 6, 7, 8, 12 en 13