05 - Koppeltekens en getallen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Koppeltekens en getallen

Taalverzorging §A3

Lesdoelen

Als het goed is, weet je aan het eind van de les:

- wanneer je een koppelteken (-) moet plaatsen in een samenstelling.

Huiswerk bespreken

We bespreken opdracht 1 en 2 op pagina 268. 

Het koppelteken (-) (1/2)

Sommige samenstellingen schrijf je met een koppelteken (-) om haar beter leesbaar te maken. Dit doe je wanneer:

- klinkers botsen;

- er sprake is van een combinatie van titels en beroepen;

- er sprake is van aardrijkskundige namen;

- er sprake is van afkortingen, letters of speciale tekens;

- er sprake is van samenstellingen met hoofdletters;

Verder gebruiken we het koppelteken als:

- de voorvoegsels adjunct, aspirant, assistent, bijna, collega, ex, interim, kandidaat, leerling, meester, niet, non, oud, sint of substituut worden gebruikt;

- klinkers botsen na voorvoegsels van Griekse of Latijnse oorsprong, zoals: anti, loco, pro, pseudo, quasi, semi of vice;

- anderstalige woorden normaal gesproken los worden geschreven.

Cijfers en getallen

In sommige teksten komen getallen voor. Soms schrijf je die in cijfers en soms schrijf je die in letters. De volgende getallen schrijven we in letters:

- de getallen één tot en met twintig; 

- tientallen tot honderd; 

- ronde getallen met honderd, duizend, miljoen, miljard enzovoorts.

Uitzonderingen

Ook hierbij zou het Nederlands het Nederlands niet zijn als er geen uitzonderingen waren. We schrijven ronde getallen niet in letters als: 

- het gaat om een exacte waarde, zoals jaartal, temperatuur, maat, bedrag, snelheid, datum, huisnummer. 

Let op!

Voor het schrijven van getallen in letters gelden bepaalde regels: 

- Getallen in letters schrijf je aan elkaar, maar na duizend, voor en na miljoen en voor en na miljard  schrijf je een spatie; 

- Als er sprake is van een klinkerbotsing gebruiken we een trema; geen koppelteken;

- Als een woord samengesteld is uit cijfers met erna letters, schrijf je een koppelteken tussen de delen, tenzij het tweede deel een samenstelling is. 

In cijfers of in letters?

Bij de demonstratie kwamen maar 400/vierhonderd  mensen opdagen.

Ons koor heeft wel 30/dertig alten.

De 10.000e/tienduizendste bezoeker kreeg een cadeau.

De school staat al ruim 20/twintig jaar op Gasthuislaan 145/honderdvijfenveertig. 

Als je even wacht, geef ik je zijn 06 nummer/06-nummer. 

Aan de slag!

Lees de theorie op pagina 266 en 267 nog eens goed door en ga dan aan het werk met opdracht 3 tot en met 7 op pagina 268.

Veel succes!