De laatste fase

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

De Laatste Fase

Inhoud van de les

• Kort filmpje
• Wat weten we eigenlijk al?
• Palliatieve en terminale fasen en de verpleegkundige doelen hierbij
• 4 dimensies bij palliatieve/terminale zorg
• Mogelijkheden in Palliatieve fase
• Complementaire zorg
• PDL
• Pijn in de laatste fase
• Sedatie
• Overlijden
• Zorg na het overlijden
• Ethische Dilemma's

Leerdoelen

• Je weet de aandachtspunten te benoemen bij het uitvoeren van palliatieve zorg.
  
• Je weet een goede keuze te maken ''in dilemma’s'' waarbij de gezondheid van de zorgvrager in het geding is, en de zorgvrager de zorg niet wenst te ontvangen.

Wat weten we eigenlijk al?

Fasen van palliatieve terminale zorg:

1. Ziektegerichte palliatie (symptomen door ziekte)
2. Symptoomgerichte palliatie (symptomen die specifiek horen bij palliatieve en terminale zorg)
   
3. Palliatie in de stervensfase (symptomen bij stervensfase)
4. Nazorg (rouwverwerking)

- Ziektegerichte palliatie. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die de zorgvrager door zijn ziekte of aandoening heeft, bijvoorbeeld het moeilijk kunnen slikken bij slokdarmkanker;

- Symptoomgerichte palliatie. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die specifiek bij de palliatieve en terminale fase horen, bijvoorbeeld vermoeidheid;

- palliatie in de stervensfase. Tijdens deze fase staan de symptomen centraal die bij de stervensfase horen, bijvoorbeeld moeilijker bewegen, omdat kracht en energie zijn afgenomen;

- nazorg en rouw. Tijdens deze fase staat de zorg voor de overledene en zijn sociale netwerk centraal. Je begeleidt bijvoorbeeld de partner bij de laatste zorg voor zijn echtgenote.

DA en huisarts zorgen ervoor dat een patiënt gemarkeerd wordt als zijnde palliatief/terminaal. Bij triage kan er dan gelijk worden verwezen naar betreffende arts

Verpleegkundige Doelen tijdens de fases

Fase 1, Kwaliteit van leven bevorderen en behouden(  Supportive care)

 

Fase 2, Symptomen verlichten met behoud op cognitieve functies.

Fase 3, Rustige en kwalitatief goed stervensproces.

Fase 4, Begeleiding Sociaal netwerk, Administratie en zorg lichaam 

Vier dimensies bij palliatieve en terminale zorg

Stervensproces

Psychische dimensie

Lichamelijke dimensie

Sociale dimensie

Spirituele dimensie

De vijf fasen van Elisabeth Kübler-Ross

Sociaal netwerk

Levensvragen

• Wat is er in de verschillende levensfasen gebeurd?
• Wat heb ik gedaan in de verschillende levensfasen en waarom op die manier?
• Heb ik juist gehandeld op dat moment of had ik het anders of beter kunnen doen?
• Met wat voor gevoel kijk ik terug op mijn leven?

Hoe kan ik helpen

• Religieuze gewoontes
• Geurkaarsen, oliën
• Herinneringen uit het leven
• Aandacht en goed luisteren naar wensen van zorgvrager
• Ruimte voor religieuze vieringen
• Stilte ruimte

Bij de lichamelijke dimensie horen alle lichamelijke verschijnselen die bij de aandoening, het stervensproces en de dood horen. 

Bij de psychische dimensie horen alle emoties en gedrag van een zorgvrager die weet dat hij binnen afzienbare tijd zal overlijden.

Bij de sociale dimensie gaat het om de contacten en relaties die een zorgvrager heeft met de mensen om hem heen. 

Bij de spirituele dimensie horen alle vragen over zingeving, religie, verlies van autonomie, de eindigheid van het leven en de vraag waarom dit juist deze zorgvrager overkomt.

Mogelijkheden in Palliatieve fase

Thuiszorg

Bijna thuis-huis

High-care-hospice (HCH)

Palliatieve unit verzorgings- of verpleeghuis

Complementaire zorg

Passiviteiten van het dagelijks leven(PDL)

Toepassen van specifieke zorgvaardigheden

Respectvolle belevingsgerichte zorg

Het reduceren van onrust, pijn en angst

Toepassen van speciale voorzieningen, ergonomisch

Voorkomen van contracturen en decubitus

Multi disciplinaire aanpak van passiviteit problematiek

Handelingen zijn gericht op

- Liggen

- Zitten

- Wassen

- Helpen met eten

- Aan en uitkleden

- Verschonen

- Verplaatsen

PDL richt zich op cliënten met een grote of volledige zorgafhankelijkheid. De methode gaat uit van de wensen en beleving van de cliënt en heeft tot doel stabilisatie, het omgaan met beperkingen waarvoor geen herstel mogelijk is, en het maximaal gebruiken van restcapaciteit. Deze benadering noem je belevingsgerichte zorg.

Pijn in de laatste fase

Neuropatische pijn

Nociceptieve pijn

Behandeling met Medicatie

1. Paracetemol met andere pijnstilling.
2. Morfine(achtige) medicatie

Behandeling zonder medicatie

• Toepassen warmte en kou
• Massage
• Fysio
• Afleiding
• Comfortabele houding

Behandeling met Medicatie

1. Morfine(achtige) medicatie
   
2. Indien niet voldoende kan de arts extra/andere medicatie voorschrijven

Behandeling zonder medicatie

• Toepassen warmte en kou
• Massage
• Fysio
• Afleiding
• Comfortabele houding

Doorbraakpijn

Palliatieve sedatie

Abstinerend beleid

Sedatie

Voorwaarde Sedatie:

• de symptomen veroorzaken ondraaglijk lijden
• de symptomen die het ondraaglijk lijden veroorzaken, kunnen niet behandeld worden en zijn onomkeerbaar
• de verwachte levensverwachting is enkele dagen tot maximaal twee weken

Overlijden

Klinische dood

Hersendood

Biologische dood

Klinische dood:

Ademhaling en hartslag afwezig maar niet langer dan maximaal 5 tot 10 minuten. Hierdoor zijn de hersenfuncties nog niet of nauwelijks onherstelbaar beschadigd.

Hersendood:

Met een elektro-encefalogram (eeg) wordt geen enkele hersenactiviteit meer gemeten.

Biologische dood:

De ademhaling en hartslag zijn gedurende langere tijd afwezig. Er is bij reanimatie geen mogelijkheid meer tot tot leven brengen.

Zorg na overlijden

• Schouwen
  

• De laatste lichamelijke zorg
  

• Obductie/ Orgaandonatie
• Lichaam ter beschikking aan de wetenschap
  
• Begraven/Cremeren

Rouwtaken van William Worden

1. Realiteit van het verlies onder ogen zien

2. Ervaren van de emotionele pijn

3. Aanpassen aan leven zonder partner

4. Dierbare een nieuwe plaats geven in normale leven

https://www.free-learning.nl/modules/omgaan-met-het-overlijden-van-een-client/start.html

traumatische rouw. Het overlijden was voor de nabestaande een traumatische gebeurtenis waar veel angst en paniek bij hoort. Hierdoor kan hij niet beginnen met rouwen.

somatische rouw. De nabestaande krijgt lichamelijke klachten, omdat hij de emoties die bij rouwen horen niet toelaat.

systeemgeblokkeerde rouw. Dit komt voor als er een gezinslid is overleden. De gezinsleden durven elkaar hun verdriet en rouwproces niet te laten zien, waardoor niemand aan rouwen toekomt.

Ethische Dilemma's 

4 waarden van Palliatieve zorg

• Respect voor autonomie
• Niet schaden
• Weldoen
• Rechtvaardigheid

Respect voor autonomie: er is respect voor het recht van de zorgvrager om zelf te bepalen wat er met hem gebeurt.

Niet schaden: een behandeling of beslissing mag een zorgvrager of zijn sociale netwerk geen schade toebrengen.

Weldoen: het handelen moet het welzijn van de zorgvrager en zijn sociale netwerk goeddoen of bevorderen.

Rechtvaardigheid: zorg en middelen worden eerlijk verdeeld.