8.3 Voedsel op aarde

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

8.3 Voedsel op aarde

Lesdoelen

Je weet aan het einde van de les:

• wat het verband is tussen duurzaamheid en voedselproductie en -consumptie
  
• dat de voedselafdruk een onderdeel is van de ecologische voetafdruk
  
• waardoor er in de toekomst grotere voedseltekorten dreigen
  
• welke maatregelen de voedseltekorten kunnen oplossen
  
• hoe de productie en consumptie van voedsel duurzamer wordt

B128 Voedselafdruk

Voedselafdruk = aantal hectare dat nodig is om voedsel te verbouwen per inwoner of per land

-> onderdeel van de ecologische voetafdruk

De voedselafdruk groeit in veel landen door:

• Bevolkingsgroei
• Stijging welvaart
• Westerse voedingspatronen (vlees + zuivel)
  

Te grote voedselafdruk

Beschikbaar per wereldbewoner: 0,9 hectare  Gemiddelde Nederlander: 1,6 hectare 

1 op de 9 wereldbewoners heeft honger. Wat is nodig?

1. Duurzamere productie en consumptie
2. Betere verdeling voedsel

Te grote voedselafdruk

Hoe kan het dat er nog steeds honger is?

1. Groei wereldbevolking -> meer voedsel nodig.
2. Ongelijke verdeling voedsel: er is genoeg, maar niet iedereen heeft toegang.
3. Opkomende landen: westerse voedingspatroon = veel vlees en zuivel en meer eten dan nodig is.
4. Overschakelen op duurzame energiebronnen: veel biobrandstoffen worden gemaakt van eetbare gewassen.

Duurzamere productie

Maatregelen om:

• De voedselproductie te verduurzamen
• Voedsel beter te verdelen
  
  

In de landbouw per hectare meer én  duurzamer produceren.

Duurzamere productie

Nieuwe Groene Revolutie nodig. Vorige groene revolutie: betere soorten + kunstmest & bestrijdingsmiddelen

Voorbeelden:

• Betere irrigatietechnieken
• Betere gewasbeschermingsmiddelen
• Beter zaaizaad
• Betere kunstmest

Duurzamere productie

Intensieve landbouw:

• Productie op grote schaal +
• Hogere voedselproductie +
• Maar vaak niet duurzaam:  -
   -  veel uitstoot broeikasgassen
   - ontbossing
  
  
   Hoe kun je dan toch meer én duurzaam produceren?

B200 Intensieve landbouw

Twee vormen:

• Intensieve akkerbouw:
  veel kapitaal + kennis = hoge opbrengst per hectare
  VB: glastuinbouw
  
  
• Intensieve veeteelt: 
  veel kapitaal + kennis = hoge opbrengst per dier
  VB: bio-industrie

Duurzamere productie

VB: kringlooplandbouw: 

1. Vee eet geen Braziliaanse soja, maar mais van het eigen land.
2. Scheelt vervuilend transport uit Brazilië (‘input’)
3. Mest wordt gebruikt op de maisakkers (‘output’)

Duurzamere productie

VB: precisielandbouw / smart farming

1. Zo hoog mogelijke productie per gewas met behulp van nieuwe technieken
2. Zo laag mogelijke impact op het milieu

Voorbeelden nieuwe technieken:

• GPS
• Sensoren
• Robots

Duurzamere consumptie

Duurzamere consumptie: kleinere voedselafdruk.  
3 manieren: 

1. Minder voedsel verspillen.
   Op maat inkopen en koken, eten goed bewaren
2. Meer uit eigen land of omliggende landen kopen.
   Minder vervuilend en gekoeld transport nodig

Duurzamere consumptie

Duurzamere consumptie: kleinere voedselafdruk.

      3 . Minder vlees en zuivel eten.

      Dieren kosten veel ruimte en water. Ruimte        ergens anders! 
      Zorgt voor 60%  uitstoot broeikasgassen              van al het voedsel

B132 Duurzaam voedsel

Duurzamer consumeren door:

• Minder verspilling van voedsel
• Minder vlees en zuivel eten
• Minder snoep en frisdrank

Groente en fruit zijn meestal wel duurzaam,  maar hangt af van:

• Locatie productie
• Productie binnen of buiten
• Soort transport
• Maand in het jaar

Duurzaam voedsel

Voldoende voedsel verbouwen met behoud van de vruchtbaarheid van de bodem én een gezond milieu.

Aan de slag:

Wat?	§8.3: Opdrachten 1 t/m 4
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling / samenvatting maken
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof

Aan de slag:

Wat?	§8.3: Alle opdrachten afmaken (8.1 t/m 8.3)
Waar?	Learnbeat (via magister -> leermiddelen)
Hulp?	- Theorie ( = bovenin links) - Atlas - Docent
Klaar?	Herhaling / samenvatting maken
Niet af?	Huiswerk voor volgende les

Oefenen met de leerstof