3 Arbeiders gaan samenwerken

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

3. Arbeiders gaan samenwerken

Lesdoelen: 
Je kunt uitleggen hoe arbeiders en de gegoede burgerij probeerden de situatie van de arbeiders te verbeteren
Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt
Je kunt uitleggen door welke 2 ontwikkelingen er aan het einde van de 19de eeuw sociale wetten kwamen

Wat is de Sociale Kwestie? 

• ‘De rijken worden rijker, de armen worden armer’

• Alleen ‘de rijken’ mogen stemmen

• Hierdoor blijven ‘de rijken’ aan de macht

Wie helpt de arbeiders? 

• Nederland kent een aantal politieke groepen waaronder socialisten (links) en liberalen (rechts)

• Deze politieke groepen hebben allemaal een andere oplossing voor de Sociale Kwestie, maar ook allemaal eigen belangen

Liberalen

• Nachtwakersstaat: overheid zorgt alleen voor orde en veiligheid

• Economie helemaal vrij laten (voorstanders van het kapitalisme)

• Sociale wetten kosten teveel geld

Socialisten

• Overheid moet er alles aan doen om arbeiders te beschermen

• Betere arbeidersomstandigheden (o.a. meer loon)

• Om dit te bereiken: strijd voor algemeen kiesrecht (ook met stakingen en demonstraties)

https:

3. Arbeiders gaan samenwerken

Lesdoelen: 
Je kunt uitleggen hoe arbeiders en de gegoede burgerij probeerden de situatie van de arbeiders te verbeteren
Je kunt uitleggen wat het socialisme inhoudt
Je kunt uitleggen door welke 2 ontwikkelingen er aan het einde van de 19de eeuw sociale wetten kwamen

Wie helpt de arbeiders? 

• Arbeiders gaan staken: dit werkt alleen als iedereen gaat staken, en dat was moeilijk vol te houden
  

• Arbeiders gaan samenwerken in vakbonden.
• Oprichting politieke partij zoals SDAP
  

Langzaam verbetering

• Eerste sociale wetten vanaf 1874: Kinderwetje van Van Houten

• 1917: Algemeen Kiesrecht voor mannen

• 1919: Algemeen kiesrecht voor vrouwen

Kijkvragen 

1 Noem twee belangrijke uitvindingen uit de negentiende eeuw en leg uit hoe die de samenleving veranderen. 

2 Waarom trekken in de 19e eeuw veel mensen naar de stad? 

3 Noem drie manieren waarop vrouwen in de 19e eeuw worden achtergesteld.

4 Welke veranderingen worden er door de nieuwe arbeiderspartijen doorgevoerd?  

5 Vergelijk de samenleving van de 19e eeuw met die van nu. Welke overeenkomsten zie je? En welke verschillen? Denk aan huisvesting, werkomstandigheden, gezondheidszorg en kinderarbeid.       

Kijkvragen 

Noem twee belangrijke uitvindingen uit de negentiende eeuw en leg uit hoe die de samenleving veranderen. 

• De stoommachine: stoomtreinen, fabrieken met machines op stoom. Telegrafie: versnelde communicatie. Elektriciteit: verlichting. Staal: auto’s en vliegtuigen.
   Waarom trekken in de 19e eeuw veel mensen naar de stad? 
•  Ze zijn op zoek naar werk  
  Noem drie manieren waarop vrouwen in de 19e eeuw worden achtergesteld.
• Ze mogen geen beslissingen nemen over hun bezittingen, de opvoeding van hun kinderen, studeren of zelf geld verdienen.  
   Welke veranderingen worden er door de nieuwe arbeiderspartijen doorgevoerd? 
• Er kwam regelgeving voor huisvesting, leerplicht en arbeid. In de decennia erop ook kiesrecht en sociale woningbouw.  
  Vergelijk de samenleving van de 19e eeuw met die van nu. Welke overeenkomsten zie je? En welke verschillen? Denk aan huisvesting, werkomstandigheden, gezondheidszorg en kinderarbeid.       

Aan het werk

• Lees par 3
• Maak par 3
• Bereid de SO voor volgende week voor door par 1 en 2 te lezen en de begrippen op te schrijven