4V - Herhalingsles Middeleeuwen

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Middeleeuwen?

Planning les

Achtergrond

Literatuur algemeen

Van den vos Reynaerde

Mariken van Nieumeghen

Poëzie 

Van wanneer tot wanneer lopen de Middeleeuwen?

1. 100-1000
2. 500-1000
3. 500-1500
4. 1000-1500

Tussen welke twee periodes liggen de Middeleeuwen?

1. IJstijd en Verlichting
2. Oudheid en Renaissance
3. Renaissance en Vroegmodern
4. Jagers en verzamelaars en Verlichting

Lange periode...

In de middeleeuwen veranderde er niet veel. 

Dat had twee belangrijke oorzaken: 

Er was één geloof 

En nieuwe ideeën en inzichten konden zich niet snel verspreiden, omdat er nog geen boeken gedrukt konden worden.

Wat betekent 'katholiek'?

1. Algemeen
2. Christelijk
3. Volgens de Bijbel
4. Pauselijk

Rol van het geloof

Rol van katholieke geloof was groot.

Alles was de wil van God.

Memento Mori - lijfspreuk van elke middeleeuwer.

Omdat de katholieke kerk werd geleid door de paus in Rome spreken we ook wel van rooms-katholicisme.

Gevolgen van één geloof vooral positief.

Welke stand komt in de Middeleeuwen er als laatste bij?

1. Boeren
2. Adel
3. Burgerij
4. Geestelijken

Wat was ook alweer het verschil tussen de standenmaatschappij en feodalisme?

Literatuur in de Middeleeuwen

- Hoofsheid

- Symboliek

- Ridderroman

- Karelroman

- Arthurroman

- Hofdag

- Maria

- Orale cultuur

- Dierverhaal

- Satire

- Speaking name

- Historisch lezen

- Actualiserend lezen

- Eer

- Religieuze literatuur

- Handschriften

Wat vonden middeleeuwers van vossen?

1. Duivelse dieren
2. Slimme dieren
3. Mooie dieren
4. Leuk als huisdier

Achtergrondinformatie

Geschreven rond 1230 (13e eeuw)

Informatie schrijver: Willem die Madocke maakte

Parodie/satire op de ridderroman

Deels gebaseerd op een Frans verhaal Le Plaid (het pleidooi)

Reinaert moet terecht staan (voor het hof/rechter verschijnen)

Satire = spottende tekst waarin bepaalde gebeurtenissen, personen en/of gewoontes aan de kaak worden gesteld.

Speaking names

Nobel (betekent edelmoedig)

Canticleer de haan (zingt mooi)

Cortois het hondje (hoffelijk)

Cuwaert de haas (angsthaas)

Op welke manier werd de geestelijkheid belachelijk gemaakt?

Achtergrondinformatie

Toneelstuk uit 1518

Veel versies zijn niet handgeschreven, maar met een blokdruk gemaakt (heel bijzonder)

Een mirakelspel - rol van Maria

Literatuur van de rederijkers (soort vereniging van schrijvers aan het einde van de Middeleeuwen)

Waarschijnlijk eerst proza

Achtergrondinformatie

Eerst geschreven in de omgeving Gelderland (proza)

Mogelijk in Antwerpen verwerkt tot toneel

Mariken is zeven jaar met Moenen, de duivel

Na zeven jaar ziet ze een toneelstuk in Nijmegen over God die altijd vergeeft.

Waarmee probeert Moenen Mariken te verleiden?

Waarom verleidt hij haar?

Het Antwerps liedboek

Het Antwerps liedboek is het oudste gedrukte liedboek.

 Het verscheen in 1544. 

De meeste van die liederen waren toen al lang bekend door de traditionele mondelinge overlevering; vandaar dat ze de aanduiding ‘oudt liedeken’ kregen.

Het Antwerps liedboek

Weinig exemplaren overgeleverd - wel populair. 

De kerk zette het boek kort na de eerste verschijning op de index zette. 

De index was de lijst met verboden boeken. 

In de liederen komen namelijk nogal wat monniken en nonnen voor die het niet zo nauw nemen met de goede zeden

Afsluiting

Ken de achtergrond goed en zorg dat je dit kunt toepassen op een eventueel nieuw verhaal.

Ken de grote lijnen van de verhalen en de achtergrondkennis in de blauwe blokken.

Zorg dat je ook de antwoorden op de vragen bij de paragrafen leert.

Dit komt ook weer op Teams te staan.