B7 Successie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Basisstof 5 - populaties

Basisstof 7 - Successie

Na deze les kun je...

• Beschrijven hoe successie verloopt in een ecosysteem

• Verschillen noemen tussen een pionierecosysteem en een climaxecosysteem

Successie

Stap 1: kaal terrein verweerd

Verwering

• Het afbreken en oplossen van gesteente
• Door: wind, regen, vorst, hitte, etc.

actueel: het asfalt door de vorst

Successie

Stap 1: kaal terrein verweerd

Stap 2: eerste plantjes kunnen erop leven

Stap 3: kleine diertjes leven van de eerste plantjes (eerste ecosysteem)

Vaak bestaande uit korstmossen op rots, of koolzaad op zand

Pionierecosysteem

• Eerste ecosysteem op kaal terrein
• Weinig verschillende soorten
• Simpel voedselweb
• vaak extreme abiotische factoren

Welk van deze soorten verwacht je het eerst in een nieuw ecosysteem?

1. Kastanjeboom
2. Vos
3. Koolmees
4. Paardenbloem

Zullen pionierssoorten hun zaden en stuifmeel verspreiden met de wind of met insecten?

1. Wind
2. Insecten

Successie

Stap 1: kaal terrein verweerd

Stap 2: eerste plantjes kunnen erop leven

Stap 3: kleine diertjes leven van de eerste plantjes (eerste ecosysteem)

Stap 4: door eerste begroeiing worden abiotische factoren minder extreem en ontstaat humus

Humus

Na verloop van tijd sterven de eerste plantjes zoals korstmossen en ontstaat er een ondergrond van humus

Humus bestaat uit meer of minder vergane dode resten en reducenten. 

Humus

• Voedingsbodemlaag van dode resten en reducenten

Successie: pioniersecosysteem

Stap 1: kaal terrein verweerd

Stap 2: eerste plantjes kunnen erop leven

Stap 3: kleine diertjes leven van de eerste plantjes (eerste ecosysteem)

Stap 4: door eerste begroeiing worden abiotische factoren minder extreem en ontstaat humus

Successie: tussenfase

Stap 5: nieuwe plantensoorten kunnen leven op de humuslaag en verdringen de korstmossen en andere pionierssoorten

Successie: tussenfase

Stap 5: nieuwe plantensoorten kunnen leven op de humuslaag en verdringen de korstmossen en andere pionierssoorten

Stap 6: nieuwe (vaak wat grotere) dieren volgen de nieuwe plantjes (het voedselweb wordt ingewikkelder)

Successie: tussenfase

Stap 5: nieuwe plantensoorten kunnen leven op de humuslaag en verdringen de korstmossen en andere pionierssoorten

Stap 6: nieuwe (vaak wat grotere) dieren volgen de nieuwe plantjes (het ecosysteem bereidt zich uit)

Stap 7: de abiotische factoren worden steeds minder extreem en de humuslaag groeit -> stappen 5 en 6 herhalen zich

Successie

• Opeenvolging van soorten die leidt tot een steeds complexer ecosysteem 

Successie: climaxecosysteem

Stap 8: abiotische factoren blijven ongeveer gelijk. Er is daardoor geen wisseling meer van soorten 

• het eindstadium van de successie is bereikt. 

Climaxecosysteem

• Eindstadium van successie
• Geen (weinig) wisseling meer van soorten
• Vaak complex voedselweb

Ook een climaxecosysteem

Geen climaxecosysteem

Voedselweb

Pioniersecosysteem

Climaxecosysteem

Biodiversiteit

Abiotische factoren

Eenvoudig

Ingewikkeld

Klein

Groot

Sterk wisselend

Stabiel

Welk climaxecosysteem vind je in Nederland

1. duinen
2. sloot
3. voetbalveld
4. loofbos

In Nederland is een climaxecosysteem meestal een loofbos.

1. pionierecosysteem
2. climaxecosysteem

1. pionierecosysteem
2. climaxecosysteem

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

Welk ecosysteem heeft een eenvoudig voedselweb?

1. Pionierecosysteem
2. climaxecosysteem

Welk ecosysteem heeft de grootste aantallen organismen per soort?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar verwacht je meer biodiversiteit?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

In welk ecosysteem blijft de biomassa ongeveer gelijk?

1. pioniersecosysteem
2. climaxecosysteem

Welk ecosysteem heeft een humusarme bodem?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem

Waar zijn er meer wisselingen in abiotische factoren?

1. Pionierecosysteem
2. Climaxecosysteem