Les 4 klimaat 4 vwo

• Aardrijkskunde
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Les 4: Hedendaagse klimaatverandering

Leerdoelen: als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• Uitleggen wat de belangrijkste oorzaken van hedendaagse klimaatverandering zijn.
  
• Uitleggen hoe terugkoppelingsmechanismen ervoor zorgen dat het moeilijk is om het klimaat van de toekomst te voorspellen.

Oorzaken door de mens (1)

• De prehistorische jager-verzamelaars hebben tienduizend jaar geleden met hun jacht en visserij al gezorgd voor overbejaging. Hierdoor hebben mensen invloed gehad op het uitsterven van de 'ijstijd-megafauna', zoals, mammoeten, reuzenherten en wolharige neushoorns. 
• Het uitsterven van deze grote dieren heeft weer invloed gehad op de vegetatie op aarde. Grote steppen werden niet meer begraasd en konden dichtgroeien tot bos. Daarna zijn voor het aanleggen van akkers vaak grote bossen gekapt of platgebrand. 
•  Planten en bomen zorgen voor extra opname of uitstoot van koolstofdioxide, maar ze beïnvloeden ook de kleur van het oppervlak van de aarde Als er veel woestijnkleur is, wordt er veel zonlicht gereflecteerd en wordt het dus warmer in de lucht. 

Oorzaken door de mens (2)

• Ontbossing zorgt voor klimaatverandering. Uit onderzoek naar de ijskappen van de aarde blijkt ook dat de mens al tienduizend jaar invloed heeft op het aardoppervlak en dus ook op het klimaat.
• Vanaf 1760, het begin van de Industriële Revolutie, heeft de mens steeds meer behoefte aan energiebronnen voor energie. Deze energie wordt opgewekt die de verbranding van fossiele brandstoffen zoals steenkool, aardolie en gas. dit versterkt het proces van uitstoot van broeikasgassen.
• De hoge snelheid van extra deeltjes broeikasgassen per miljoen is het belangrijkste verschil tussen de klimaatverandering van nu en de veranderingen uit het verleden.
  

 

Hoe hebben wij als mens het klimaat beïnvloed?

Door welke revolutie is het in een sneltrein gegaan de klimaatveranderingen en hoe is dit gekomen?

Ontbossing

• Bossen bedekken 31% van onze aarde. Ze halen koolstofdioxide uit de lucht en zetten het om in zuurstof. 
• Ze zijn dus superbelangrijk. De mensen hebben op de wereld heel veel bossen weggehaald, dit noem je ontbossing.
• Ze hebben dat gedaan voor het hout, maar vooral voor het maken van landbouwgrond. Om bos te verwijderen, gaan mensen de bossen verbranden.
• Dit zorgt voor gigantisch grote wolken koolstofdioxide in de lucht. Ontbossing zorgt voor ongeveer 15% van de totale werelduitstoot.
  

Waarom halen we bossen weg?

1. Om nieuwe bomen te plaatsen
2. Voor landbouw en hout
3. Voor ruimte voor huizen
4. Omdat ze daar zin in hadden

https://www.youtube.com/watch?v=lpmsgrXKJ7o

Directe oorzaak van landbouw en veehouderij

• Veehouderij zorgt direct en indirect voor verandering van ons klimaat. Directe uitstoot komt natuurlijk door de uitstoot van broeikasgassen. 
• Uit onderzoek van de Voedsel en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties, de FAO, blijkt dat 18% van de totale uitstoot van broeikasgassen wordt veroorzaakt door de veehouderij. Dat is meer procent dan de hele trasportsector bij elkaar.
• De grote CO2-uitstoot komt door de industriële productiesystemen, maar vooral door de nog schadelijkere broeikasgassen methaan en lachgas. Koeien en andere herkauwers scheiden methaan uit bij hun spijsvertering en lachgas komt vrij uit de mest van de dieren.
  

Indirecte oorzaak va landbouw en veehouderij

• Dat gebeurt door ontbossing zodat er ruimte komt voor landbouw. De landbouwgrond is ook nog eens vooral voor het verbouwen van veevoer.
•  Na de oorlog stimuleerde de Nederlandse Overheid het om efficiënter te werken. Hierdoor kwam er een verandering in het landbouw gebruik. Het was de bedoeling dat je zoveel mogelijk voedsel ging produceren tegen zo, min mogelijk kosten. Door de nieuwe landbouwtechnieken werden de boerderijen steeds groter. 
• Het gevolg is dat er in Neerland veel te veel veehouderij is en veel meer veevoer wordt verbouwd dan we in Nederland op kunnen maken. Daarom wordt veevoer geïmporteerd naar het buitenland. Wij hebben dus heel veel onnodig lachgas en een methaanoverschot door al dat vee en al die mest.

Noem de directe en indirecte oorzaken van landbouw en veehouderij die impact hebben op het veranderende klimaat?

Terugkoppelings-

mechanismen

• Onze tijd wordt vooralsnog gedomineerd door negatieve terugkoppelingsmechanismen, die dus de gevolgen van het versterkt broeikaseffect verminderen. 
• De belangrijkste rol hierin is weggelegd voor de oceanen. Ze hebben negentig procent van de extra warmte door het versterkt broeikaseffect opgenomen. Ook hebben ze dertig procent van de extra koolstofdioxide opgenomen. 
• Het effect van deze negatieve terugkoppeling is dat de temperatuur op aarde veel minder is gestegen dan je zou verwachten op basis van de uitstoot van broeikasgassen. We zien nu dus maar een fractie van wat ons mogelijk te wachten staat, zeker als op enig moment de positieve terugkoppelingen de overhand zouden gaan krijgen. Om toch een beeld te krijgen erbij wat er gebeurd kijken we naar klimaatmodellen.om het te voorspellen.

Terugkoppelingsmechanisme

• Positief: verhoogt dus het tempo van de opwarming van de aarde.
• Negatief: verlaagt dus het tempo van de opwarming van de aarde.

Bedenk een voorbeeld waarin positieve terugkoppeling is en een voorbeeld waarin negatieve terugkoppeling is?

Wat heb je geleerd deze les?

Leerdoelen: als je deze paragraaf hebt bestudeerd, kun je:

• Uitleggen wat de belangrijkste oorzaken van hedendaagse klimaatverandering zijn.
  
• Uitleggen hoe terugkoppelingsmechanismen ervoor zorgen dat het moeilijk is om het klimaat van de toekomst te voorspellen.

Heb je nog vragen, stel ze hier?

Geen vragen?

1. Lees de leerteksten door
2. Maak de opdrachten
3. Klaar? leer de begrippen