Uiteenzetting, beschouwing, betoog

• Nederlands
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 3-6

Uiteenzetting, beschouwing, betoog

Het doel van een uiteenzetting?

Uiteenzetting

Een objectieve informerende tekst

feiten en uitleg

Doel: informeren

Hoofdgedachte: een constatering

Door de komst van internet is er veel meer informatie voor iedereen beschikbaar

Het doel van een beschouwing

beschouwing

• Zet de lezer over bepaalde kwestie aan het denken
  
• Onderwerp: probleem of kwestie
  
• feiten en verschillende verklaringen/oorzaken, meningen, oplossingen, voor- en nadelen
  
• doel: aan het denken zetten
  
• Hoofdgedachte 1: een open vraag: Welke voor- en nadelen zitten er aan het gebruik van een fatbike?
• Hoofdgedachte 2: uitspraak waarbij verschillende kanten worden benaderd: Er zitten veel voor- en nadelen aan het gebruik van een fatbike.

Het doel van een betoog

Betoog

• Tekst met standpunt en argumenten
  
• Feitelijke en waarderende argumenten
  
• Feiten en bronnen om waarderende argumenten te ondersteunen
  
• Doel:  overtuigen
  
• Hoofdgedachte: menig of standpunt van de schrijver
  
• Ik vind dat er meer LO op school moet komen
  

0

Het zal mij verbazen als dit jaar de carnavalsoptocht in De Bosch doorgaat. [Er wordt namelijk een erg harde wind voorspeld.]

1. Standpunt
2. Argument

[Het Nederlands verloedert] want jongeren gebruiken steeds meer Engelse woorden als spam, hacken, gamen, cool, relaxed en chill.

1. Argument
2. Standpunt

[Leerlingen op het vwo moeten in vijf in plaats van zes jaar hun opleiding kunnen afmaken.] Je kunt eerder aan een vervolgstudie beginnen en je zit je minder te vervelen.

1. Standpunt
2. Argument

Als je een tegenargument weerlegt, dan ontkracht je het gegeven tegenargument en zeg je dus dat het tegenargument niet klopt.

1. Waar
2. Niet waar

Argumentatiestructuren

Een argumentatiestructuur is een schema waarin je duidelijk maakt op welke manier argumenten met elkaar en met het standpunt samenhangen. 

• enkelvoudige argumentatie
• meervoudige argumentatie
• onderschikkende argumentatie

0

Argumentatiestructuren

Enkelvoudige argumentatie

Je kunt beter geen alcohol drinken

Het is slecht voor je gezondheid. 

Argumentatiestructuren

Meervoudige argumentatie

Je kunt beter geen alcohol drinken

Het is slecht voor je gezondheid. 

Het is gevaarlijk in het verkeer.

Argumentatiestructuren

Onderschikkende argumentatie

Het is slecht voor je gezondheid. 

Je kunt beter geen alcohol drinken

Het is slecht voor je lever. 

Argumentatiestructuren

Meervoudige en onderschikkende argumentatie

Je kunt beter geen alcohol drinken

Het is slecht voor je gezondheid. 

Het is gevaarlijk in het verkeer.

Het is slecht voor je lever.

Je kunt niet adequaat reageren. 

Argumentatiestructuren

Maak van onderstaande stelling en argumenten een argumentatiestructuur. Noteer ook welke structuur je gebruikt hebt.

• Huiswerk maken op school is beter voor de leerresultaten.
• Tijdens huiswerkuren ben je verplicht aanwezig.
• Er is geen afleiding door tv, telefoon of familieleden.
• De kans dat je je huiswerk maakt is groter.
• Je werkt op school onder toezicht.
• Op school kun je je beter concentreren.
• Je kunt om hulp vragen bij docenten.

Argumentatiestructuren

Huiswerk maken op school is beter voor de leerresultaten.

Op school kun je je beter concentreren.

Er is geen afleiding door tv, telefoon of familieleden.

Je kunt om hulp vragen bij docenten.

De kans dat je je huiswerk maakt, is groter.

Tijdens huiswerkuren ben je verplicht aanwezig.

Je werkt op school onder toezicht. 

1. Oordeel

2. Oordeel + argument

3. Oordeel + argument +                     onderbouwing

Voorbeeld

1. Ik vind Wees onzichtbaar een weergaloos boek. 

2. 1 + Want de personages zijn door de schrijver heel goed uitgewerkt. 

3. 1 + 2 + Een voorbeeld hiervan is de vader van de hoofdpersoon. De schrijver beschrijft het uiterlijk van deze man tot in de kleinste details. Ook maakt de vader een duidelijke ontwikkeling door, die de schrijver stapsgewijs beschrijft. Eerst lijkt de vader een gevoelloos, asociaal persoon, maar later blijkt dat er een heel verhaal achter zijn gedrag zit. 

Overtuigingsladder

Een betogende tekst schrijven

Gebruik het werkboekje voor uitleg of zoek informatie op internet. Wees kritisch en vraag je docent of je een goede website gebruikt.

Een betogende tekst schrijven

Inleiding

• (aandacht trekken) introduceren onderwerp, noemen standpunt/mening/stelling (1 alinea)
  

Middenstuk

• per alinea één argument (incl. toelichting en voorbeeld) één of twee tegenargumenten + weerlegging 

Slot

• mening herhalen, samenvatting argumenten en conclusie (1 alinea)
  

Een betogende tekst schrijven

Opdracht 3 van je werkboek

Een betogende tekst schrijven

Wat lever je in?

• Ingevuld schrijfplan
• Blokjesschema
• Betoog
• Bronnenlijst