Hormonen - puberteit (versie 2025) kopie

• Biologie
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hormonen en puberteit

Inhoud

Puberteit - functie 
Hormonen
Van hypofyse naar secundaire geslachtskenmerken
Recap

Oefenvragen 
Video's 

Onze afspraken

1. We lachen elkaar niet uit en maken geen opmerkingen over elkaar.
   
2. We gaan respectvol met elkaar om. 
3. Zowel de docent als de leerlingen houden rekening met elkaars grenzen. 
4. We respecteren elkaars mening. 
5. We roepen niet zomaar opmerkingen door het lokaal. Wanneer je iets wilt opmerken of vragen dan steek je je vinger op.

Leerdoelen

Aan het einde van de workshop...

1. Kun je uitleggen hoe een hormoon werkt. 
2. Weet je welke onderdelen van het voortplantingsstelsel onder invloed staan van hormonen.
3. Kun je uitleggen wat een hormoon is en wat de invloed van een hormoon is op het menselijk lichaam. 
4. Ken je de definitie van primaire en secundaire geslachtskenmerken. 
5. Kun je per geslachtskenmerk minstens 3 voorbeelden voor de man en voor de vrouw benoemen.

Wat is het nut
van de puberteit?

Wat is een hormoon?

Hormonen - bouw en functie

Hormonen zijn:
-Eiwitten
-Regelstofjes

-Zorgen voor ontwikkeling
-Werken alleen op doelwitcellen ->
-Sleutel/slot

Hoe ziet een hormoon eruit?

Van hypofyse naar puberteit

Hypofyse: Hormoonklier
Hypofyse wordt actief
Meisjes: 11
Jongens: 13

Maakt puberteitshormonen (FSH/LH)

Werking hypofyse en hormonen

1.) Hypofyse (kliercellen)
Produceren hormoon

2.) Geven hormoon af aan bloedvatenstelsel

3.) Bloedvatenstelsel vervoert hormonen

Werking hypofyse
en hormonen

4.) Puberteitshormoon (LH/FSH) past
op doelwitcellen in de teelbal / eierstok

5.) Teelballen en eierstokken
worden nu actief!

hormoon en doelwitcel

vervoer hormonen

6.) Eierstokken en teelballen

Bij vrouwen
Eierstokken

Maken oestrogeen en progesteron 

Bij mannen

Teelballen

Maken testosteron

7.) Gevolg

Bij vrouwen
Oestrogeen -> bloedvatenstelsel -> Secundaire geslachtskenmerken

Bij mannen
Testosteron -> bloedvatenstelsel -> secundaire geslachtskenmerken

8.) Secundaire geslachtskenmerken
Enkel bij doelwitcellen!

Geslachtskenmerken zijn kenmerken waaraan je het geslacht kunt herkennen. (Waaraan zie je biologisch gezien of iemand een jongen of meisje is?
Primair (bij geboorte)
Penis, balzak en vagina, schaamlippen

Secundair (bij puberteit)

Gezichtsbeharing, lagere stem, lichaamsbeharing (los v schaamhaar), groei penis/balzak
Menstruatiecyclus, borstontwikkeling, bredere heupen, rondere vormen

Tertiair (mentaal, gaat je hele leven door)
Gedragingen die meer bij man of vrouw horen (beetje afhankelijk vd maatschappij)

Korte recap

1.) Hypofyse -> puberteitshormoon (LH/FSH)

2.) Bloedvatenstelsel -> op doelwitcellen eierstok/teelbal
3.) Eierstok/teelbal -> oestrogeen/testosteron
4.) Oestrogeen/testosteron -> via bloedvatenstelsel ->
Secundaire geslachtskenmerken

Hypofyse - zeer belangrijk

Hypofyse stuurt veel veranderingen aan.


Puberteit
Groei

Terugblik naar de leerdoelen

Aan het einde van de workshop...

1. Kun je uitleggen hoe een hormoon werkt. 
2. Weet je welke onderdelen van het voortplantingsstelsel onder invloed staan van hormonen.
3. Kun je uitleggen wat een hormoon is en wat de invloed van een hormoon is op het menselijk lichaam. 
4. Ken je de definitie van primaire en secundaire geslachtskenmerken. 
5. Kun je per geslachtskenmerk minstens 3 voorbeelden voor de man en voor de vrouw benoemen.