Les 3: bouw van het oor

Les 3: bouw van het oor
1 / 34
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolvmbo t, mavoLeerjaar 2

This lesson contains 34 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 45 min

Items in this lesson

Les 3: bouw van het oor

Slide 1 - Slide

Leerdoelen
  • Je kunt de delen van het oor benoemen met hun functie.
  • Je kunt vertellen wat geluid is en hoe dit wordt uitgedrukt.
  • Je kunt vertellen wat het verschil tussen hoge en lage geluiden.

Slide 2 - Slide

Inhoud
-Herhalingsopgaven
-Uitleg bouw van het oor
-Opgave bouw van het oor
-Filmpje

Slide 3 - Slide

Met welke zintuigen in de huid neem je de prikkels waar?
Schrijf op:
- De pen is glad:
- De verwarming is koud:
- Je prikt je aan een passerpunt:
- De zon schijnt op je gezicht:

Slide 4 - Open question

Als je te strakke schoenen aanhebt, krijg je een blaar. Een blaar is een ruimte tussen twee huidlagen die gevuld is met vocht. Tussen welke twee huidlagen ontstaat deze ruimte?

Slide 5 - Open question

In een tropische kas zweet je veel, maar je koelt niet af. Hoe komt dat?

Slide 6 - Open question

Hiernaast staat een afbeelding van een dwarsdoorsnede van de huid.
Met welke nummers worden onderhuids bindweefsel, haarspier en zweetklier aangegeven?

Slide 7 - Open question

Hiernaast staat een afbeelding van een dwarsdoorsnede van de huid.
Geef de namen van onderdelen 1, 4 en 6.

Slide 8 - Open question

Uv-stralen van de zon maken je niet alleen bruin, maar kunnen je huid ook beschadigen. Welk onderdeel van je huid beschermt je tegen de zon?
A
pigment
B
talg
C
vet
D
zweet

Slide 9 - Quiz

Kleurstof van een tatoeage komt in ....
A
hoornlaag
B
kiemlaag
C
lederhuid
D
onderhuids bindweefsel

Slide 10 - Quiz

Horen
Bij oren denk je misschien alleen aan de oorschelpen. Maar een groot deel van de oren ligt in je hoofd.

Slide 11 - Slide

De buitenkant van een oor
In elk oor ligt een gehoorzintuig en een evenwichtszintuig. Met je gehoorzintuigen neem je geluid waar. Geluid bestaat uit trillingen van de lucht. De oorschelp vangt deze trillingen op. Daarna gaan de trillingen de gehoorgang in (zie afbeelding).

Slide 12 - Slide

Binnenkant van het oor
Een groot deel van de oren ligt in de schedel. Dit deel kun je niet zien. In afbeelding is de binnenkant van het oor 
getekend. Via de gehoorgang komen de
geluiden bij het trommelvlies. Het 
trommelvlies gaat daardoor trillen. In de
gehoorgang liggen oorsmeerkliertjes 
die oorsmeer maken. Het oorsmeer 
houdt het trommelvlies soepel, zodat 
het goed kan trillen. Soms maken 
deze kliertjes te veel oorsmeer. Met een
wattenstaafje kun je de gehoorgang 
schoonmaken. Je mag nooit met 
scherpe voorwerpen in je oor peuteren. 
Je kunt dan gemakkelijk het 
trommelvlies beschadigen.

Slide 13 - Slide

Binnenkant van het oor
Achter het trommelvlies ligt de trommelholte. Hierin bevinden zich de drie gehoorbeentjes: hamer, aambeeld en stijgbeugel. De stijgbeugel is verbonden met het venster: een dun vlies. Aan de andere kant van het venster ligt het slakkenhuis. Dit bestaat uit drie kanalen die in een spiraal zijn opgerold. De kanalen zijn gevuld met vloeistof.
Het trommelvlies brengt de gehoorbeentjes aan het trillen. De gehoorbeentjes geven de trillingen door aan het venster in het slakkenhuis. De vloeistof in de kanalen van het slakkenhuis gaat trillen. In het middelste kanaal liggen zintuigcellen. Deze worden geprikkeld door de trillingen van de vloeistof. In de zintuigcellen ontstaan impulsen. De gehoorzenuw geleidt de impulsen naar de hersenen.
De buis van Eustachius verbindt de trommelholte met de keelholte. De 
wanden van de buis liggen meestal tegen elkaar aan gedrukt, zodat de 
buis dicht is. Als je slikt of gaapt, gaat de buis open. Er kan dan lucht van 
de trommelholte naar de keelholte, en omgekeerd. Hierdoor wordt de 
luchtdruk aan beide zijden van het trommelvlies gelijk. Dit is nodig om 
het trommelvlies goed te laten trillen.

Slide 14 - Slide

Het slakkenhuis
Het slakkenhuis bestaat uit drie kanalen die als een spiraal zijn opgerold. Alle drie de kanalen zijn met een vloeistof gevuld. Eén van deze kanalen begint bij het vlies (venster) dat met de stijgbeugel is verbonden. Als dit vlies door de gehoorbeentjes in trilling wordt gebracht, gaat de vloeistof in de kanalen van het slakkenhuis trillen. 
In het middelste van de drie kanalen liggen zintuigcellen. Deze hebben haartjes die met de vloeistof mee kunnen trillen. Als de haartjes bewegen, ontstaan in de zintuigcellen impulsen. Deze impulsen worden via de gehoorzenuw naar de hersenen geleid.

Slide 15 - Slide

Geluid
In het slakkenhuis zijn verschillende zintuigcellen voor lage en hoge tonen. De zintuigcellen voor de hoge tonen zitten vlak bij de gehoorbeentjes. De zintuigcellen voor lage tonen liggen midden in het slakkenhuis (zie rechter afbeelding). Verschillende organismen horen niet dezelfde geluiden (zie linker afbeelding):
  • De laagste toon die organismen kunnen horen, noem je de onderste gehoorgrens.
  • De hoogste toon die organismen kunnen horen is de bovenste gehoorgrens.
  • Het gebied tussen beide gehoorgrenzen heet het gehoorbereik.
In de tabel zie je het gehoorbereik van schillende organismen. Hoe hoger de toon, hoe minder vaak de lucht per seconde trilt. Je drukt het aantal trillingen per seconde uit in hertz (Hz). 
De laagste toon die mensen kunnen horen, is 20 hertz 
en de hoogste toon is 20 000 hertz. Het menselijk 
gehoor is het meest gevoelig voor geluiden tussen 
500 en 5000 hertz. Dat zijn de toonhoogtes van de 
menselijke stem. 

Slide 16 - Slide

Gehoorschade
Oudere mensen kunnen vaak hoge tonen niet meer horen. Dat komt doordat tijdens je leven de haartjes op de zintuigcellen slijten. Daardoor bewegen haartjes minder goed. De haartjes van de zintuigcellen voor hoge tonen slijten het snelste. De bovenste gehoorgrens wordt daardoor steeds lager.
Soms zijn geluiden te zacht om te horen. De luchttrillingen zijn dan te zwak om op te vangen. Hoe sterker de luchttrillingen zijn, hoe harder het geluid. De geluidssterkte geeft aan hoe hard of zacht het geluid is. Je meet het in decibel (dB).
Als je vaak naar muziek luistert of in je beroep veel lawaai om je heen hebt, slijten de haartjes van de zintuigcellen in je slakkenhuis sneller dan normaal. De haartjes kunnen daardoor minder goed meebewegen met de trillingen: je wordt doof.
Er zijn ongeveer 1,5 miljoen Nederlanders slechthorend.  

Slide 17 - Slide

In de afbeelding is een schematische tekening van de delen van het oor.

Zet de namen bij de genummerde delen.

Slide 18 - Open question

Wat is de taak van de oorschelp?

Slide 19 - Open question

1 De buis van Eustachius verbindt de trommelholte met de ................ .
2 Bij slikken of gapen gaat de buis van Eustachius .................... .
3 Hierdoor wordt de luchtdruk aan beide zijden van het trommelvlies .................. .
4 Geluidsprikkels worden omgezet in impulsen door zintuigcellen in het .................. .
5 Het trommelvlies wordt soepel gehouden door ..................... .
Maak de zinnen kloppend.
talg
dicht
open
gelijk
trommelvlies
keelholte
oorsmeer
gehoorgang
slakkenhuis
verschillend

Slide 20 - Drag question


Welke weg leggen het geluid, de trillingen en de impulsen af als je geluid hoort?
In welke volgorde vinden deze gebeurtenissen plaats?
1
2
3
4
5
6
7
8
9
In de zintuigcellen in het slakkenhuis ontstaan impulsen.
De gehoorbeentjes geven trillingen door aan het venster in het slakkenhuis.
De gehoorzenuw geleidt de impulsen naar de hersenen.
Het trommelvlies gaat trillen.
Het trommelvlies brengt de gehoorbeentjes aan het trillen.
De vloeistof in de kanalen van het slakkenhuis gaat trillen.
Geluid wordt opgevangen door je oorschelp.
Zintuigcellen in het middelste kanaal worden geprikkeld door de trillingen van de vloeistof.

Via de gehoorgang komen de geluiden bij het trommelvlies.

Slide 21 - Drag question

Waardoor kun je minder goed horen als de oorsmeerkliertjes te veel oorsmeer produceren?

Slide 22 - Open question

Ziekmakende bacteriën kunnen een ontsteking veroorzaken in je lichaam.

Leg uit dat een gaatje in het trommelvlies ontstekingen in de trommelholte kan veroorzaken.

Slide 23 - Open question

Leg uit dat ook een keelontsteking een ontsteking in de trommelholte tot gevolg kan hebben.

Slide 24 - Open question

Bij Jaap is de buis van Eustachius verstopt. Dat geeft klachten als hij een vliegreis wil maken. Bij het stijgen en dalen van het vliegtuig verandert de luchtdruk snel. Jaap kan dan hevige oorpijn krijgen. Om dat te voorkomen maakt een arts weleens een klein gaatje in het trommelvlies. Dat gaatje groeit na een tijdje vanzelf dicht.

Wat is de reden dat een arts dit gaatje maakt?

Slide 25 - Open question

Waar in een oor worden prikkels omgezet in impulsen?

Slide 26 - Open question

Als mensen praten, maken ze geluid van 500 tot 1000 Hz. Kan een kikker ons horen praten? Leg je antwoord uit.

Slide 27 - Open question

In welke maat wordt de geluidssterkte (het volume) van geluid uitgedrukt?

Slide 28 - Open question

Bekijk de tabel. Maakt het uit hoelang je naar harde geluiden luistert of je gehoorschade oploopt?
A
Ja
B
Nee

Slide 29 - Quiz

Bekijk de tabel. Kan het geluid van een zware vrachtwagen (90 dB) leiden tot gehoorschade? Leg je antwoord uit.

Slide 30 - Open question

Bekijk de tabel.
Bo luistert een uur naar harde muziek. De geluidssterkte van de muziek is 91 decibel.

Zal Bo gehoorschade oplopen? Leg je antwoord uit.

Slide 31 - Open question

Slide 32 - Link

Slide 33 - Link

Slide 34 - Video