Rouwverwerking

• Omgangskunde
• MBO
• Studiejaar 2

Omgaan met verlies 

Rouwverwerking

Kost veel energie en tijd, neemt je volledig in beslag

Omgaan met verlies 

Rouwen is:

•  jouw proces om jezelf aan te passen aan de totaal veranderde situatie.
• het totaal van gevoelens, gedachten en gedrag dat ontstaat ten gevolge van het permanent missen van iets of iemand dierbaars.
  
• een combinatie van emotionele, mentale, lichamelijke, spirituele en gedragsmatige reacties op verlies  

Welke kenmerken bepalen het rouwproces?

Omgaan met verlies

Kenmerken:

• de relatie met de overledene.
  
• de leeftijd van de overledene.
  
• de vooraf bestaande lichamelijke en geestelijke toestand van de rouwende (zelf ziek zijn, mentale sterkte, etc.)

Zoek een foto op internet van een persoon waarvan jij denkt dat hij in rouw is

Omgaan met verdriet

Reacties:

emotionele (verdriet, angst, agressie, opluchting, tevredenheid)

mentale (verward, gespannen, hopeloos, zelfmoordgevoelens)

lichamelijke (hoofdpijn, slaapproblemen, eet probleem)

spirituele (eenzaamheid, verlies van levenslust, angst voor eigen dood)

gedrag (zoekgedrag, nerveus gedrag, opgewonden gedrag)

In de Westerse wereld wordt sterven anders ervaren dan in niet-Westerse landen. Geef een voorbeeld waaruit dat blijkt.

Omgaan met verlies 

Sterven en rouw

Amerikaanse psychiater dr. Elisabeth Kübler-Ross

boek: Gesprekken met stervenden.

Ieder mens doorstaat 5 fasen.

 

Rouwproces

5 fasen rouwproces

1. De ontkenning

2. De opstandigheid, woede, agressie

3. Het marchanderen (onderhandelen)

4. De depressie

5. De aanvaarding

Fase 1 De ontkenning

• Bijna altijd aanwezig.
  
• Ongeloof, 1e reactie: nee, dat kan niet waar zijn/'t zal wel loslopen/andere arts
  
• Plannen op korte termijn maken/uitsloven, laten zien wat men nog kan.
  

= Psychologisch verdedigingsmiddel: men kan de waarheid nog niet aan

Kan later terugkomen als pat. de werkelijkheid weer even niet aankan

Gevoel uitschakelen met verstand : "iedereen gaat dood"

Fase 2  De opstandigheid, woede, agressie

• vragen als: waarom ik? waarom nu?
  
• gevoel van machteloosheid
  
• Zelfverwijt: had ik maar ……..
  

T.o.v. God

T.o.v. huisarts waarom niet eerder doorverwezen

t.o.v. familie

3. Het marchanderen (onderhandelen)

• als ik nog maar kan meemaken dat mijn dochter trouwt
• als ik dat reisje nog maar kan maken
  

het verlangen te blijven leven is zo groot dat de stervende er letterlijk een prijs voor zou willen betalen

aanvaarding levenseinde, maar onder voorwaarden: 

• als ik nog maar thuis kan zijn

pat. wil beloond worden voor zijn goede gedrag, probeert zo uitstel te krijgen

greep krijgen op eigen situatie

het geeft hem hoop (op uitstel)

4. De depressie

2 soorten:

- terugwerkende: waardering van het leven dat bijna achter de rug is, maakt balans van leven op; zijn kinderen goed opgevoed, voldoende aandacht aan partner

- voorbereidende: weinig tot geen behoefte aan praten, angstdromen, prikkelbaarheid, veel huilen, gebrek aan eetlust enz.

5. De aanvaarding

• acceptatie dood zonder dat pat. depressief wordt/is
• zieke trekt zich terug, steeds minder interesses
  
• handdruk/blik belangrijk
  
• nog wel verdriet, geen angst of boosheid meer
  
• niet iedereen komt zover ……
  
• patiënten die zover komen zijn vaak steun voor familie/bezoekers

Omgaan met verlies

Tips voor zorgverleners in omgang met terminale patiënt /rouwende patiënt.

• verlies vaststellen
  
• stimulering tot uiting van gevoelens
  
• begrip tonen
  
• ondersteuning bij individuele coping strategieën (waarbij je leert omgaan met de negatieve emoties die bij mentale problemen komen kijken)
  
• uitleg geven over de fase van rouw
  
• stimulering van spirituele/ culturele/ religieuze uitingen
  
• bied een luisterend oor aan

Stelling 1:
Voor stervensbegeleiding heb je een opleiding nodig

Mee eens

Oneens

Stelling 2:
Het verlies van een ouder iemand is net zo erg als het verlies van een kind

Eens

Oneens

Stelling 3:
De arts hoeft niet altijd de waarheid te vertellen als hij weet dat de patiënt niet te genezen is.

Eens

Oneens

Wat vonden jullie van deze les?

😒🙁😐🙂😃