4H 7.7 Voedselproductie

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 5

Ecologie en milieu

7.1 Organismen
7.2 Populaties
7.3 Ecosystemen
7.4 Veranderde ecosystemen
7.5 Kringlopen
7.6 Duurzaamheid en natuurbescherming

7.7 Voedselproductie

7.8 Energie

BiNaS 93

Programma

• Leerdoelen 
• Uitleg basisstof 7.7 --> Voedselproductie
• Opdrachten maken
• Afsluiting 
  

Leerdoelen 7.7

• Je kunt beschrijven hoe in de landbouw wordt toegewerkt naar een optimale voedselproductie
• Je kunt de oorzaken en gevolgen van eutrofiëring van water en mogelijke oplossingen daarvoor beschrijven

Voedsel verbouwen is niet gemakkelijk

• Plagen (plaagdieren en insectenvraat) kunnen oogsten doen mislukken net als schimmels, virussen en bacteriën
• Pesticiden: zorgen ervoor dat die organismen (en vele anderen) worden gedood en aantasting bodemleven

• Uitvinding kunstmest (1909) --> leidt tot hogere opbrengst maar uiteindelijk tot uitputting van de bodem en eutrofiëring.

Voedselproductie

• Om onze bevolking van genoeg eten te voorzien is de manier van voedselproductie enorm efficiënt.
• Grote akkers met monoculturen en grote bedrijven met intensieve veehouderijen zorgen voor een enorme voedselproductie.

Manieren om de voedselproductie te verhogen --> bescherming tegen ziekten en plagen, bemesting, aanpassing erfelijke eigenschappen.

Voedselproductie

Om de voedselproductie zo efficiënt mogelijk te maken oefenen boeren invloed uit op abiotische en biotische factoren.

• Abiotische factoren --> mest, extra CO2, kassen.
• Biotische factoren --> bestrijding van ongedierte.

Bescherming

Insecten kunnen je oogst kaal vreten en bacteriën en virussen kunnen je vee massaal laten sterven.

Om gewassen en vee te beschermen maken boeren gebruik van bestrijdingsmiddelen:

• Chemische bestrijdingsmiddelen
• Biologische bestrijdingsmiddelen

Chemische bestrijdingsmiddelen

Er zijn 2 verschillende soorten insecticiden:

• Niet-soort specifiek (dood alle insecten)
• Soort specifiek (dood één specifieke soort)

Boeren maken vaak gebruik van pesticiden om hun gewassen te beschermen tegen insecten

Probleem insecticiden: resistentie

Probleem pesticiden: Accumulatie

Sommige pesticiden zijn persistent: kan niet of zeer langzaam natuurlijk worden afgebroken

De pesticiden hopen op door de voedselketen heen: Accumulatie

De biomassa neemt af in ieder trofisch niveau, maar de hoeveelheid pesticide blijft gelijk. Toppredator krijgt hierdoor teveel pesticide binnen en kan ziek worden.

Pesticide kan ook in oppervlakte water en grondwater komen --> bedreiging drinkwater

Biologische bestrijding

Gebruik maken van natuurlijke vijanden.

Voorbeeld: 

Last van witte vliegen? 

Zet sluipwespen in om de witte vliegen uit te roeien 

Bemesting

Planten hebben mineralen (voedingszouten) nodig zoals 

nitraat, fosfaat, sulfaat, natrium enz

Mineralen verdwijnen uit de grond door uitspoeling, waarbij mineralen wegzakken met regenwater naar diepere lagen in de bodem.

Om de grond weer van genoeg mineralen te voorzien gebruiken boeren kunstmest of stalmest. Bij meer mest dan de planten op kunnen nemen is er sprake van overbemesting.

Bemesting

Om de grond weer van genoeg mineralen te voorzien gebruiken boeren kunstmest of stalmest. 

Planten --> voortgezette assimilatie.

Bij meer mest dan dat de planten op kunnen nemen is er sprake van overbemesting.

Een deel van de mest spoelt met regen van het land af en komt terecht in oppervlaktewater --> de hoeveelheid mineralen in het oppervlaktewater neemt sterk toe.

Overbemesting kan leiden tot eutrofiëring

Eutrofiëring

Toename van mineralen noem je eutrofiëring.

Water met veel mineralen noem je eutrotroof.

Het zelfreinigend vermogen van water werkt niet meer 

In oppervlaktewater leven reducenten die de dode resten van planten en dieren omzetten in anorganische stoffen. Dit noem je het zelfreinigend vermogen van het water.

In een stabiel ecosysteem is de productie en afbraak van organische stoffen met elkaar in evenwicht.

Eutrofiëring

Gevolg --> sommige waterplanten zoals eendenkroos gaan zich massaal uitbreiden.
Grote toename van algen door toename fosfaat en nitraat --> waterbloei.

Eutrofiëring

• Door waterbloei --> minder licht in water
• Veel planten onder water sterven 
• De algen hebben een korte levensduur en gaan ook massaal dood.
  
• Veel reducenten nodig voor de afbraak, die veel zuurstof gebruiken --> zuurstof gebrek in het water.
• Veel waterdieren sterven door het gebrek aan zuurstof --> geen leven meer in het water

Eutrofiëring samengevat

1. Er is eutrofiëring: teveel mineralen in het water

2. Door deze mineralen kunnen algen snel vermenigvuldigen: waterbloei

3. De laag eendenkroos en algen blokkeren de doorgang van zonlicht naar planten op de bodem, waardoor de bodemplanten niet aan fotosynthese kunnen doen. 

4. De bodemplanten gaan dood en worden afgebroken door reducenten, die hierbij zuurstof verbruiken.

5. Zonder zuurstof gaan de vissen ook dood. 

Veredeling

Het veranderen van erfelijke eigenschappen van gewassen en dieren noem je veredeling. Dit kan je gebruiken om de voedselproductie te verhogen.

Hierbij gaat een fokkerij of 

een veredelingsbedrijf 

individuen kruisen om zo 

de gewenste eigenschappen 

te krijgen.

Genetische modificatie

DNA uit het ene organisme wordt in 

een ander organisme geplaatst. 

Hierdoor kunnen o.a. resistente 

voedingsgewassen worden 

gemaakt.

Een teler heeft last van bladluis op zijn gewas. Hij zet lieveheersbeestjes in om de bladluizen op te eten. Dit is een voorbeeld van?

1. Vruchtwisseling
2. Accumulatie
3. Biologische bestrijding
4. Bio industrie

Welke groep organismen breken organische stoffen af en zetten deze om in anorganische stoffen?

In de afbeelding zie je een bestrijdingsmiddel. Dit bestrijdingsmiddel blijft heel lang in de bodem aanwezig.
Is dit middel selectief? En is dit middel biologisch afbreekbaar?

1. selectief: ja biologisch afbreekbaar: ja
2. selectief: ja biologisch afbreekbaar: nee
3. selectief: nee biologisch afbreekbaar: ja
4. selectief: nee biologisch afbreekbaar: nee

	Sterke toename van mineralen in het water
	Een sterke algengroei in het water
	Het selecteren op gunstige eigenschappen en onderling voortplanten van planten
	Het ophopen van gifstoffen door de voedselketen
	Vorm van bestrijding waarbij gebruik wordt gemaakt van natuurlijke vijanden

Zet de begrippen op de juiste plaats in de tabel.

Veredelen

Eutrofiëring

Waterbloei

Biologische bestrijding

Accumulatie

Broeikaseffect en versterkt broeikaseffect

Broeikaseffect = natuurlijk

Versterkt broeikaseffect = door menselijk handelen 

broeikasgassen

CO2, CH4, NO2, CFKs

massale veehouderij, industrie

transport

klimaatverandering 

Waarom draagt het smelten van de ijskappen extra bij aan het broeikaseffect?

Bij het versterkt broeikaseffect

1. lost CO2 veel meer op in water
2. komt er teveel CO2 in de lucht

Wat is het versterkte broeikaseffect?

1. De laag broeikasgassen wordt dikker, waardoor het warmer wordt.
2. Het gat in de ozonlaag wordt groter
3. Het wordt kouder op aarde

Draagt ontbossing bij aan een verstrekt broeikaseffect? Leg uit

Waarom draagt het smelten van de ijskappen extra bij aan het broeikaseffect?

Huiswerk

Lezen 7.7

Maken opdracht 51 t/m 58  begrippenlijst maken

Herhalen en/of extra oefenen

Playlist video's

Oefenen Biologiepagina.nl