Voeding, vocht en uitscheiding

• Verpleging en verzorging
• MBO
• Studiejaar 1

 -  

zelfzorg: voeding, vocht en uitscheiding

Doelen

Voeding & vocht

Je kunt benoemen waarom het belangrijk is om de zorgvrager te ondersteunen bij de inname van voeding en vocht, en waarom je rekening houdt met de mogelijkheden, wensen en gewoonten van de zorgvrager.

Uitscheiding

Je kunt uitleggen wat er onder uitscheiding wordt verstaan

Welke rol heb je bij de voeding- en vocht inname en uitscheiding van een zorgvrager?

Vochtbalans

Wat gaat erin en wat komt eruit.

Hoe meten we dit?

Positieve vochtbalans

Negatieve vochtbalans

Voorlichting

Vochtbalans

De vochtbalans van het lichaam is de verhouding tussen de vochtinname en de vochtuitscheiding

De vochtbalans van het lichaam is

Het verschil tussen vochtinname en vochtuitscheiding.

Positief- negatief

Positieve vochtbalans

 Meer vocht naar binnen dan eruit gaat

Negatieve vochtbalans

 Meer vocht eruit dan dat er naar binnen gaat

Via huid: 500 – 700 ml

Via ademhaling: 400 ml

Via ontlasting: 80 – 100 ml

Via urine: 1000 – 1600 ml

Uitdroging versus vocht vasthouden

Uitdroging/dehydratie heeft verschillende oorzaken en gaat gepaard met verschillende verschijnselen:

• verminderde huidturgor
  
• aan de slijmvliezen, zoals de mond en de lippen, kun je zien of het lichaam uitgedroogd is.
  

Een zorgvrager kan ook te veel vocht vasthouden. Dit noemen we vochtretentie.

• Een opgeblazen gevoel
• Dikke voeten en vingers, opgezette oogleden
  
• Vaak ’s nachts plassen (nycturie)
  

Waar denk je aan bij uitscheiding?

Uitscheiding

Proces waarbij je lichaam overtollige stoffen uit het bloed of lichaamsvloeistof aan de omgeving kwijt raakt.

Doel: in balans houden van het fysiologische evenwicht in het lichaam. 

Wat is uitscheiding

1. Afvoeren van afvalstoffen
2. Hoeveelheid vocht in het lichaam

Nette benaming

Mictie

Feaces

Waar zou je op letten bij urine?

Wat zie je hier?

Noem een aandoening van het urinestelsel

Urineweginfectie

•  Steeds aandrang om te moeten plassen
• Branderig gevoel bij het plassen
• Pijn
• Troebele urine
• Verwardheid
• Verhoging of koorts

De blaas

• Verzamelplek voor urine
  
• Ruim een halve liter bij volwassenen
  
• Ouderen en kinderen hebben minder inhoud
  
• Bij 300-400 ml. krijgen de hersenen een signaal dat je moet plassen

Urine

Waar let je op!

• Frequentie (hoe vaak moet iemand plassen?)
• Hoeveelheid
• Helderheid
• Kleur
• Geur
• Manier van urineren

Nieren

• Nieren filteren het bloed
• Schadelijke stoffen en afvalstoffen worden eruit gehaald
  
• Overtollig water en zout wordt uit het lichaam afgevoerd
  
• Deze afvalstoffen worden omgezet in urine

Hoeveel mictie?

• Een gezond persoon maakt per dag ongeveer 1000ml tot 1500ml urine aan
• Normaal gesproken plas je twee tot zes keer per dag
• Rond 06:00 zijn de nieren het meest actief, op dat moment wordt de meeste urine aangemaakt

Incontinentie

Wat is incontinentie?

• Ongewild verlies van urine of ontlasting
• Geen ziekte maar gevolg van een lichamelijke of psychische aandoening
• Incontinentie komt op alle leeftijden voor zowel bij mannen als bij vrouwen

Oorzaak incontinentie?

Wat kun je observeren bij feaces? (ontlasting)

Feaces

Waar let je op bij Feaces/ontlasting?

• kleur
• geur
• vorm
• frequentie/hoeveelheid
• bijzonderheden zoals bloed, parasieten, pus

Veranderende ontlastingspatroon

Defeceren = ontlasting produceren

Het uitscheidingspatroon kan veranderen door:

• Schaamte
  
• Spanningen
  
• Omgevingsfactoren
  
• Aandoeningen
  
• Medicatie gebruik
  

Verzorgende  taken

• Stel een zorgvrager gerust 
• Navragen intake
• Urine/ontlasting controleren (arts, sediment, kweek)
• Duidelijk rapporteren
• geef veranderingen door
• evt. starten met een vochtbalans

Moeite met urineren/mictie

Kan ontstaan door:

• Omgeving/ privacy
• (Ongemakkelijke) houding (bijv. liggend, op de po)
• Niet kunnen ontspannen

Mictie/ defecatie bevorderen

• (lichaams)Houding
• Omgeving/ privacy
• Voldoende vochtinname/ vezelrijk eten
• Kraan zachtjes laten lopen

Complicaties (problemen)

Bijvoorbeeld:

• Retentie
• Blaasontsteking
• Obstipatie
• Uitdroging

Free e learnring 

https://www.free-learning.nl/modules/incontinentiedermatitis/start.html

Certificaat

Je kunt direct beginnen door onderaan deze pagina op ‘Start’ te klikken. Je hoeft je niet voor te bereiden. Als je 85% van de vragen goed hebt kun je aan het eind een certificaat uitprinten. Al je dat niet haalt kun je de module net zo vaak herhalen als je wilt. Het gaat er immers om dat je zo veel mogelijk leert.

Helderheid

Kleur

Hoeveelheid

Geur

Samenstelling

Pijn

Waar let je op?

Waar let je niet op?