vwo 4 spelling les 3 ww, meervouden en tussenletters

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 4

Welkom! 

Leg vast klaar: 

• Dagen van gras
• schrift + pen

Lesdoelen

• Je kunt werkwoorden goed spellen. 
• Je weet wat de regels voor het gebruik van leestekens en hoofdletters zijn en je kunt deze toepassen. 
• Je kent de regels voor de tussenklank in samengestelde woorden en je kunt deze toepassen. 

stil lezen

Zoek uit en/of schrijf op in je schrift:

Wat zijn de regels voor de gebiedende wijs en het bijvoeglijk naamwoord dat is afgeleid van een ww (de vergrote foto) ook al weer? 

Persoonsvorm         > T.T.

                                       

                                        > V.T.

Geen persoonsvorm   >    voltooid deelwoord ('t Kofschip)

                                           >    bijvoeglijk naamwoord (zo kort mogelijk)

                                           >    onvoltooid deelwoord ( hele ww + -d)

                                           >    gebiedende wijs (ik-vorm)

                                           >    infinitief (hele ww)

 1. Ik of jij/je erachter = ik-vorm

2. ev: jij/hij/zij/het = ik-vorm + t

3. mv: wij/jullie/zij = hele werkwoord

Sterke werkwoorden: veranderen van tijd

Zwakke werkwoorden: ik-vorm + te(n)/de(n)

Opdracht

Noteer de vorm van het werkwoord en de regel die je toepast. Noteer dan hoe je het werkwoord moet spellen. 

Zin: Ik (vinden) het goed dat hij het verhaal (vertellen) aan ons.

Jouw antwoord: 

pvtt - stam - vind

pvtt - stam+t - vertelt

Ik moest lang (wachten) bij de dokter gisteren en ik (vinden) dat (verspillen) tijd.

Toen de koning ter aarde werd (bestellen), stonden de onderdanen (treuren) langs de route die de stoet (afleggen).

De zwemmers worden (toezwaaien) door opvarenden van een (passeren) plezierjachtje.

Het heeft me altijd (verbazen) dat het (verbreden) fietspad is (betegelen) in plaats van (asfalteren).

Meervouden

Noteer in je schrift: 

• Wat is ook al weer de regel voor het meervoud van woorden zoals bacterie en melodie? 
• Wat is de regel voor het meervoud van woorden zoals bikini, piano, accu, lama en jury? 
• En: waarom geldt die regel dan niet bij etuis en bureaus en cowboys? 

Meervoudsvorming

• -s: goeroes, televisies, logés, oevers, garages, chimpansees
• -'s:  a, i, o, u, y: baby's, auto's, paraplu's, lama's 

maar: etuis, bureaus, displays

• -en: huizen, fietsen, stoelen, stommeriken, luiwammesen, fotografen, verhoren

maar: bacteriën, symfonieën, moskeeën               

Opdracht: noteer het meervoud

Hoor je een regel die je net nog niet in je schrift hebt gezet, vul dan je lijst aan. 

Noteer ook uitzonderingen die je opvallen.

cadeau - spray - pony - pinda

cadeaus

sprays

pony's

pinda's

cursus - gewoonte - idee - bewijs

cursussen

gewoontes, gewoonten

ideeën

bewijzen

traktatie - rioolbuis - vaarskalf - filosoof

traktaties 

rioolbuizen

vaarskalveren

filosofen

seismograaf - comité - gemenerik - dreumes

seismografen

comités

gemeneriken

dreumesen

museum - musicus - basis - filosofie

musea - museums 

musici

bases - basissen

filosofieën

Opdracht: noteer in je schrift de zes redenen om geen tussenletter te gebruiken.

1. Het eerste deel heeft een meervoud op een 's.

2. Het eerste deel heeft twee meervouden.

3. Het eerste deel heeft geen meervoud. 

4. Het eerste deel verwijst naar een uniek exemplaar.

5. Het eerste deel versterkt een bijvoeglijk naamwoord.

6. Het eerste deel is geen zn. 

Tussenklank

Wanneer gebruik je -en-?

• het eerste deel is een zelfst. nw én heeft alleen een mv op  

-en-: kattenspeeltje

Wanneer gebruik je -s-?

• je hoort een -s-: dorpschef, want: dorpshuis

Tussenklank

Wanneer gebruik je -e-?

• eerste deel heeft geen mv: gerstenat
• van het eerste deel is er maar 1: zonnewijzer
• eerste deel heeft een mv op -s-: aspergesoep
• eerste deel heeft een mv op -s- of -n-: groentesap
  
• eerste deel is geen zelfst. nw.: rodekool
• eerste deel versterkt een bijv. nw.: apetrots
• geen 'woord': elleboog
  

Opdracht: Maak er een woord van

Hoor je een regel die je net nog niet in je schrift hebt gezet, vul dan je lijst aan. 

Noteer ook uitzonderingen die je opvallen.

Rode + kool / seconde + wijzer / hond + hok / gezin + samenstelling

rodekool

secondewijzer

hondenhok

gezinssamenstelling

rijst + brij / zon + scherm / steken + blind / paard + middel

rijstebrij

zonnescherm

stekeblind

paardenmiddel

asperge + kweker / aap + rots / aap + trots / dwing + land

aspergekweker

apenrots

apetrots

dwingeland

Ik heb er vertrouwen in dat ik goed kan scoren op een toets werkwoordspelling.

0100

Ik weet nu weer hoe ik meervouden goed spel.

0100

Ik begrijp hoe het werkt met de tussenletter in samenstellingen.

0100

Hier wil ik meer mee oefenen of meer uitleg over de volgende keer: