12.3 voedselvertering

Binnen = beginnen
Pak je laptop
Open lessonup
Open 10voorbiologie.nl
1 / 46
next
Slide 1: Slide
BiologieMiddelbare schoolhavoLeerjaar 4

This lesson contains 46 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.

time-iconLesson duration is: 60 min

Items in this lesson

Binnen = beginnen
Pak je laptop
Open lessonup
Open 10voorbiologie.nl

Slide 1 - Slide

leerdoel

  1. je kunt van alle organen uit het verteringsstelsel uitleggen wat hier gebeurt (mechanische-/ chemische vertering en overige belangrijke processen) met betrekking tot het hele verteringsproces

Slide 2 - Slide

succescriteria
  1. je kent de definitie/ betekenis van alle dikgedrukte begrippen
  2. je kunt in je binas alle relevante tabellen vinden en je begrijpt de tabellen 
  3. je kunt de (verterings)organen herkennen in een afbeelding
  4. je weet wat enzymen zijn en van welke factoren de enzymwerking afhankelijk is
  5. je kent de 6 groepen voedingsstoffen, hun bouw en functie

Slide 3 - Slide

Slide 4 - Video

vertering
doel = voedingsstoffen klein genoeg maken om op te nemen in bloed

mechanische vertering = kauwen/ kneden (kleiner maken/ mengen)

chemische vertering = enzymatische vertering - enzymen knippen te grote voedingsstoffen kleiner

alles wat bruikbaar is neem je op in je darmen, restanten (onverteert/onverteerbaar) poep je uit

Slide 5 - Slide

Welke voedingsstoffen hoeven niet verteerd te worden? (R)

Slide 6 - Open question

12.3.1 de mond
tanden en kiezen
verkleinen van voedsel en mengen met speeksel

speeksel = verteringssap met enzym amylase (splitst zetmeel in maltose)

3 paar speekselklieren (6 totaal)

Slide 7 - Slide

tong en tanden
glazuur = harde buitenste laagje tanden/ kiezen, kan aangetast worden door zuren van bacterien of koolzuurhoudende/ zure frisdranken en voeding (herstelt nooit meer)

fluor verhard het glazuur

tong = spier, receptoren voor zoet/zuur/zout/bitter/umami (andere smaken ruik je, maar proef je niet)

Slide 8 - Slide

slikken

Slide 9 - Slide

12.3.2 slokdarm
peristaltiek = knijpbewegingen die voedsel vooruit duwen

kringspieren en lengtespieren trekken om de beurt samen 

peristaltische bewegingen ook in de maag en darmen

Slide 10 - Slide

12.3.2 maag
  • rekbaar (kan veel voedsel in)
  • sterke peristaltische bewegingen
  • wand produceert maagsap (2,5L/ 24h)
  • maagsap = pepsine + zoutzuur + slijm
  • zoutzuur pH 1,5 - doodt bacterien
  • slijm beschermt maagwand tegen zoutzuur (niet genoeg dus cellen maagwand vervangen zichzelf iedere 3 dagen)
  • pesine verteert eiwitten tot peptiden


Slide 11 - Slide

juist of onjuist?
Het kauwen van voedsel noem je mechanische vertering. (R)
A
juist
B
onjuist

Slide 12 - Quiz

Juist of onjuist?

Het opknippen in het darmkanaal van grote moleculen tot kleinere moleculen noem je mechanische vertering. (R)
A
juist
B
onjuist

Slide 13 - Quiz

Juist of onjuist?

De inwerking van speeksel op het voedsel in de mond noem je chemische vertering. (R)
A
juist
B
onjuist

Slide 14 - Quiz

Juist of onjuist?

Een functie van maagzuur is het doden van bacteriën. (R)
A
juist
B
onjuist

Slide 15 - Quiz

aan de slag

samenvatting 12.1 en 12.2
begrippenlijst 12.1 en 12.2
basiskennisvragen 12.1 maken en nakijken
Morgen meenemen: BiNaS

Slide 16 - Slide

Binnen = beginnen
Pak je laptop
Open lessonup
Open 10voorbiologie.nl
Pak je BiNaS

Slide 17 - Slide

leerdoelen

  1. je kunt van alle organen uit het verteringsstelsel uitleggen wat hier gebeurt (mechanische-/ chemische vertering en overige belangrijke processen) met betrekking tot het hele verteringsproces

Slide 18 - Slide

Welke voedingsstoffen zijn er al deels verteerd als het eten in de maag zit? (T1)

Slide 19 - Open question

12.3.4 maagportier
De kringspier tussen de maag en de darmen.

Twaalfvingerige darm = eerste stukje darm na de maag (12 duim/ 30cm lang)

Gaat open als eten ertegen duwt. 
Gaat daarna pas weer open als de zure brei minder zuur is geworden door het alvleessap wat er in de 12-v darm bij komt. (ongeveer 10 min)

Slide 20 - Slide

Bij onvoldoende aanmaak van maagsap kan er uiteindelijk bloedarmoede ontstaan. Leg uit hoe dit kan (T2) (BiNaS)

Slide 21 - Open question

12.3.4 12-v darm
afvoerbuizen vanaf de alvleesklier en galblaas

alvleessap - pH8 (bicarbonaat) en enzymen die koolhydraten, vetten en eiwitten (verder) verteren

hoge pH neutraliseert maagsap en bij deze pH werken de enzymen het beste

Slide 22 - Slide

Wat gebeurt er met pepsine uit het maagsap HCl als het in de twaalfvingerige darm is aangekomen? (T1)

Slide 23 - Open question

1) Wat zijn de eindproducten van het verteren van DNA? (T1)
2) Waar worden de enzymen gemaakt die DNA verteren? (T1)

Slide 24 - Open question

Bij baby's wordt lipase niet geproduceerd in de alvleesklier. Waar dan wel? (T1)

Slide 25 - Open question

12.3.4 galblaas
lever produceert gal 
de galblaas slaat het op

gal EMULGEERT vetten, werkt dus als een soort zeep

hierdoor kunnen de vetverterende enzymen (lipase) uit alvleesap er veel beter bij en hun werk doen

Slide 26 - Slide

Juist of onjuist.
Gal verteert vetten.
A
juist
B
onjuist

Slide 27 - Quiz

12.3.5 dunne darm
  • 5 m lang
  • vertering wordt hier afgerond door enzymen in darmsap
  • dit levert monosachariden, vetzuren, glycerol en aminozuren op


Slide 28 - Slide

Noem 4 enzymen die zitten in het dunne darmsap ?

Slide 29 - Mind map

opppervlaktevergroting
In de dunnen darm worden de voedingsstoffen opgenomen = resorptie

Bouw darmwand zorgt voor oppervlaktevergroting (32m2)

darmplooien - darmvlokken - microvilli (uitstulpsels darmcellen)

Slide 30 - Slide

resorptie
resorptie = opname voedingsstoffen (behalve water) d.m.v. actief transport

de stoffen worden opgenomen door fagocytose en afgegeven aan de weefselvloeistof

vanuit de weefselvloeistof wordt het opgenomen in de haarvaten in de dunne darm wand

Slide 31 - Slide

Slide 32 - Slide

Noem alle verteringsproducten die in de dunne darm kunnen worden opgenomen

Slide 33 - Mind map

Bij de overgang van de slokdarm naar de maag verandert de pH van ongeveer 7 naar ongeveer 2. Dit wordt veroorzaakt door:
A
het splitsen van moleculen in het voedsel, waardoor er zuurgroepen ontstaan
B
de maagsapklieren die HCl afscheiden in de maagholte
C
bacteriën die zuren afscheiden

Slide 34 - Quiz

Bij de overgang van de maag naar de twaalfvingerige darm verandert de pH van ongeveer 2 naar ongeveer 8. Dit wordt veroorzaakt door:
A
het splitsen van moleculen in het voedsel, waardoor er basische groepen ontstaan.
B
de alvleesklier die carbonaten afscheidt, waardoor de zure maaginhoud wordt geneutraliseerd.
C
de gal die zuur bindt.
D
de vetten die gesplitst worden waardoor er heel veel vetzuren ontstaan die zorgen voor een hoge pH.

Slide 35 - Quiz

Juist of onjuist?
Gal bevat verteringsenzymen.
A
juist
B
onjuist

Slide 36 - Quiz

Juist of onjuist?
Gal wordt geproduceerd in de lever.
A
juist
B
onjuist

Slide 37 - Quiz

Juist of onjuist?
Gal is een bloedafbraakproduct.
A
juist
B
onjuist

Slide 38 - Quiz

Juist of onjuist?
Gal is een ander woord voor lipase.
A
juist
B
onjuist

Slide 39 - Quiz

Juist of onjuist?
Gal emulgeert vetten.
A
juist
B
onjuist

Slide 40 - Quiz

Welke verteringsproducten worden opgenomen door de dunne darm?
A
enkelvoudige suikers, vetten, DNA en aminozuren
B
alle suikers, vetzuren, fosfaten en aminozuren
C
enkelvoudige suikers, vetzuren, stikstofbasen en aminozuren
D
enkelvoudige suikers, vetzuren, RNA, stikstofbasen en aminozuren

Slide 41 - Quiz

aan de slag
lezen 12.3.5 
maken en nakijken basiskennisvragen 12.3
maken begrippenlijst 12.3

Slide 42 - Slide

Binnen = beginnen
Pak je laptop
Open lessonup
Open 10voorbiologie.nl

Slide 43 - Slide

leerdoelen

  1. je kunt van alle organen uit het verteringsstelsel uitleggen wat hier gebeurt (mechanische-/ chemische vertering en overige belangrijke processen) met betrekking tot het hele verteringsproces

Slide 44 - Slide

dikke darm
  • 1,5 m
  • blinde darm - appendix
  • endeldarm - anus
  • darmflora
  • vitamine K en water resorptie
  • ontlasting = ontverteerde voedselresten, darmbacterien, afvalstoffen, water, slijm

Slide 45 - Slide

Aan de bak!
maken en nakijken basiskennisvragen 12.3
maken begrippenlijst 12.3

Klaar? Ga extra oefenen.
https://biologiepagina.nl/Oefeningen/Verteringsstelsel/verteringsstelsel.htm (R)
https://biologiepagina.nl/Oefeningen/veteiwitkoolhydraat/vek.htm (T1)

https://biologiepagina.nl/ExamenHAVO/Vertering/examenvertering.htm (T1, T2, I)



Slide 46 - Slide