3v H4 Grammatica ZD - congruentie en inversie

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 3

Congruentie en inversie

Lesdoel

• Ik kan congruentie en inversie herkennen.

Op de heuvel loopt een kudde bruine schapen rustig te grazen.

1. Fout
2. Goed

Deze antibiotica werkt niet bij mij.

1. Fout
2. Goed

Hebben de politie te weinig personeel om kleine inbraken op te lossen?

1. Fout
2. Goed

Congruentie

In zinnen komt de persoonsvorm in persoon en getal overeen met het onderwerp.

PV en O = zelfde getal (ev / mv) + zelfde persoon (1e, 2e 3e) 

*Ik zijn jarig. 

ik ben jarig of wij zijn jarig

Niet zo moeilijk

Moeilijker:

Die groep bejaarden loopt/lopen altijd erg langzaam?

lastige gevallen 1

Bij woordgroepen met een enkelvoudige kern en een meervoudige nabepaling richt de pv zich naar de kern. 

De groep betogers wandelde/wandelden van het Malieveld naar het Binnenhof. 

De groep = e.v.; er is één groep betogers. 

lastige gevallen 2

Als het onderwerp een verzamelnaam is die uit meerdere personen bestaat, is de persoonsvorm enkelvoudig. 

De jeugd van tegenwoordig is zo gek nog niet.

De jeugd --> er is/zijn één jeugd (al bestaat die uit meerdere jongeren)

De bemanning --> Onze bemanning bestaat/bestaan uit mannen en vrouwen

lastige gevallen 3

In de constructie één van de (1) + meervoudig woord (2)+ die (3) volgt in een bijvoeglijke bijzin een meervoudige persoonsvorm. 

Één van de (1) Rotterdammers (2) die (3) naar Australië emigreerde/emigreerden, was mijn vader. 

lastige gevallen 4

Bij meervoudige titels van boeken, films enzovoort volgt een enkelvoudige persoonsvorm. 

Freedom writers is/zijn een bijzondere en aangrijpende film. 

Freedom writers = mv (writers). Maar het gaat om één film!

lastige gevallen 5

Na een rekeneenheid volgt een enkelvoudige persoonsvorm 

Rekeneenheid: liter, kilometer, procent, kilo, euro, joule, mol

Twee liter water is/zijn heel veel voor iemand die weinig drinkt.

Gisteren ... een klas bruggers De Harmonie.

1. bezocht
2. bezochten

Bijna tachtig procent van de Nederlanders ... zich gelukkig.

1. noemt
2. noemen

Een aantal leerlingen ... altijd te laat.

1. komt
2. komen

Inversie

De meeste zinnen hebben een zgn. OPA-constructie:

onderwerp - persoonsvorm - ander zinsdeel

Ik loop elke dag een rondje in de Prinsentuin. 

Tijdens Nieuwjaar schenken veel cafés alcohol aan minderjarigen. 

bwb - persoonsvorm - onderwerp - lv - mv

inversie

Inversie

In veel zinnen staat het onderwerp op de eerste plaats in de zin, vóór de persoonsvorm: (OP)

– Iedereen (ow) / verlangt (pv) / naar het einde van de lockdown.

Als in een zin het onderwerp achter de persoonsvorm staat, heet dat inversie (PO). Op de eerste plaats van de zin staat dan de persoonsvorm of een ander zinsdeel:

– Naar het einde van de lockdown / verlangt (pv) / iedereen (ow).

Inversie of niet?
Op zondag maken mijn ouders een rondje in de cabrio.

1. Inversie
2. Geen inversie

Wie heeft Xavier die mooie verzameling postzegels eigenlijk gegeven?

1. inversie
2. geen inversie
3. niet te bepalen

De finale van 'Wie is de mol' ga ik zeker kijken.

1. Geen inversie
2. Inversie

Tegenwoordig ... op alle dancefeesten allerlei synthetische drugs te koop.

1. is
2. zijn

Aan de slag

Maak opdracht 1 en 2 

(p. 124-125)