Powercollege 9_Filosofen

• Maatschappijwetenschappen
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 2

PC 9 Filosofen

Leerdoelen:

• Ik ken verschillende ideeën en uitvindingen die horen bij de tijd van de Verlichting
• Ik ken de kritiek van Locke en Rousseau op het absolutisme
• Ik ken de kritiek van Voltaire en van Adam Smith
  
• Ik ken de trias politica van Montesquieu
  

De Verlichting

vanaf ±1650

• Een periode waarin mensen hun kennis (willen) vergroten, door steeds meer uit te gaan van het verstand (rede, ratio)
• Ze hadden de hulp van God niet meer nodig

• Hierdoor krijgen mensen ook meer kritiek op de koning, de Kerk en de adel.
  

De Verlichting (1650-1800)

In de tijd van de Verlichting gingen mensen steeds meer dingen zelf onderzoeken. Er waren veel uitvindingen (denk aan Eise Eisinga en aan Isac Newton).

Die uitvindingen zorgden

ervoor dat veel dingen

verklaard konden worden.

De Verlichting (1650-1800)

Als het onweerde was dat niet omdat God boos was, maar omdat er een spanningsverschil was.

De Verlichting (1650-1800)

De Verlichting zorgde voor een nieuwe manier van denken rond de 18e eeuw. Mensen gingen anders denken over:  Politiek, Filosofie, Wetenschap, Geloof, Economie en Sociale verhoudingen (de relatie hoe mensen tot elkaar staan).

Hoe ontstond een veranderings-idee?

• De wetenschappelijke revolutie 1650-1800 (H3!)

• Als gevolg van de wetenschappelijke revolutie
• Zelf nadenken, niet alles zomaar geloven (ratio gebruiken)

De Verlichting

De ideeën van de Verlichting

1. Mensen horen vrij te zijn en mensenrechten te hebben.
2. Meer macht voor het volk (meer democratie en een grondwet)
3. Scheiding van kerk, staat en rechtspraak
4. Het verstand is belangrijk en moet goed gebruikt worden door iedereen.

Kennis

Wetenschappelijke Revolutie:

• Empirisme: kennis door waarneming
• Rationalisme: kennis door het gebruik van de rede (het verstand)

Kritiek op kerk en economie

Geloof: De Verlichting ging uit van het gebruik van het verstand en van de waarneming, in plaats van kennis uit de Bijbel. Wel vonden verlichte denkers als Voltaire dat ieder mens recht had op zijn eigen geloof.

Economie: het vrijheidsideaal werd ook toegepast op de economie door de econoom Adam Smith. Hij vond dat de overheid zich het beste zo min mogelijk kon bemoeien met de economie. Dit wordt de vrijemarkteconomie genoemd, die uitgaat van de principes van vraag en aanbod.

John Locke

Kritiek op de politiek:

Locke vond dat het de taak van de overheid om de rechten van burgers, oftewel mensenrechten, te beschermen. Hij was ook tegenstander van de droit divin. Hij vond dat koningen hun macht niet van God kregen, maar juist van het volk

John Locke:

John Locke (1632-1704) 

• vindt het absolutisme onacceptabel
• ieder mens heeft bij de geboorte      gelijke rechten

• maakt de koning slechte wetten en streeft hij niet de belangen van het volk na               het volk mag in opstand komen.  

     (=volkssoevereiniteit)

Jean-Jacques Rousseau.

Rousseau werkte het idee van de volkssoevereiniteit uit. Dit houdt in dat het volk soeverein is, oftewel dat het volk de macht heeft.

 Rousseau:

• Jean- Jacques Rousseau(1712-1778)
• volkssoevereiniteit
  
• landen moeten rechtstreeks bestuurd worden door het volk  (= directe democratie)
• Iedereen is gelijk(gelijke rechten)

Montesquieu.

Montesquieu vond dat het verschrikkelijk was als koningen alle macht hadden.

Hij bedacht het systeem van de Trias Politica (Ook wel driemachtenleer of scheiding der machten)

Het systeem van Montesquieu wordt in elk democratisch land gebruikt.

 Charles de Montesquieu :

• Montesquieu  (1689-1755) 
• was van adel
• had kritiek op de absolute    macht koning
• dacht na over goede verdeling van de macht

- Ontwierp daarna de leer van de"Trias Politica" of "scheiding der machten" .

Drie machten:

1. Wetgevende macht: Deze macht heeft het recht om wetten in te voeren of af te keuren. (parlement)

2. Uitvoerende macht: Deze macht zorgt ervoor dat wetten worden uitgevoerd

(premier  en de regering).

3. Rechtsprekende macht: Deze macht controleert of de wetten worden nageleefd. (de gerechtshoven)

- De drie machten mogen nooit in handen van één persoon komen.