7.5 Veilig eten (1 les)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 7 Eten

7.5. Veilig eten


Pak je leerboek
Je laptop blijft in je tas (ook al ben je je boeken vergeten!)

Wat gaan we doen vandaag?

1. Wat weten wij al?

2. Uitleg paragraaf 7.5

3. Start met huiswerk

4. Terug blik

Leerdoelen

- Je kunt drie groepen ziekmakers benoemen en uitleggen hoe deze groepen ziekte kunnen veroorzaken.

- Je kunt het verschil uitleggen tussen een voedselinfectie en een voedselvergiftiging.

- Je kunt uitleggen wat een productieketen is.

- Je kunt uitleggen wat de dosis van een stof betekend.

- Je kunt aan de hand van drie stappen bepalen welke hoeveelheid je van een schadelijke stof binnen mag krijgen. Je kunt hierbij de volgende begrippen gebruiken en uitleggen: dosis-effect diagram, no-effect-level, aanvaardbare dagelijkse inname, LD50.

Wat zijn
ziekteverwekkers?

Ziek worden door je voedsel / iets verkeerds te eten 

Onbedoeld kunnen er schadelijke stoffen of ziekteverwekkers in/op voedsel komen.

Drie groepen ziektemakers:
1. bacteriën, schimmels en parasieten
2. schadelijke stoffen in het milieu
3. resten van bestrijdingsmiddelen en medicijnen

1. Bacteriën, schimmels en parasieten

Bacteriën:
- Voedsel met teveel ziekmakende bacteriën (=voedselinfectie)
- Voedsel gegeten met bacteriën die toxinen (= giftige stoffen) produceren (=voedselvergiftiging)
Schimmels: 
- Sommige maken ook toxinen.
Parasieten: organismen die alleen kunnen overleven in of op een ander organisme. 

2. Schadelijke stoffen in het milieu

- Via industrie en verkeer in de lucht, op de grond en in het water.
- Via planten in vee en via water in vis, schaal- en schelpdieren.

Zware metalen (lood, cadmium, kwik) veroorzaken schade aan nieren en zenuwstelsel.
Dioxine en pcb's kunnen kanker veroorzaken.

3. Resten van bestrijdingsmiddelen en medicijnen

Groente en fruit kunnen bespoten zijn met bestrijdingsmiddelen.

Vee krijgt medicijnen. 

Vee eet voer met resten bestrijdingsmiddelen.

- Je kunt uitleggen wat een productieketen is.

Productieketen: Wat er met voedingsmiddelen
gebeurt voordat het op het bord ligt. 

-> in elke stap kunnen er ziekteverwekkers
of schadelijke stoffen in het product komen.

Een ... krijg je van gif in je eten dat is aangemaakt door bacteriën of schimmels:

1. Voedselvergiftiging
2. Voedselinfectie

Hoe worden de giftige stoffen genoemd die bacteriën en schimmels maken?

Dosis  (inname in mg/kg)

De hoeveelheid van een stof die je binnenkrijgt uitgedrukt in milligram of microgram van een stof per kilogram lichaamsgewicht. 

LD = lethale dosis 

Je kunt een dosis-effectdiagram ook gebruiken
om te bepalen hoe giftig een stof is. 

LD50, de letale dosis 50 (dosis waarbij 50% van de
 organismen sterft als ze aan de stof worden blootgesteld). 
-> Hoe lager LD50, hoe giftiger de stof

Aan de slag... en huiswerk

Maken 7.5 t/m 10 + nakijken

Weten wij het nog...?

Bob weegt 75 Kg. Hij wil graag weten hoeveel bruine kleurstof E150D hij mag consumeren op 1 dag. Deze kleurstof heeft een ADI-waarde van 200 mg/kg.

Om dit te berekenen vermenigvuldigen wij zijn lichaamsgewicht (75Kg) met de ADI-waarde (200mg/kg).

75 x 200 = 15000 mg kleurstof E150D.

Kiki wil weten hoeveel Cola zij mag drinken. In Cola zit de bruine kleurstof E150D. Met een ADI-waarde van 200 mg/kg.

Kiki weegt 65 kg. In 1 blikje cola van 330 ml zit 13,5 mg E150D.

Hoeveel blikjes Cola kan Kiki leeg drinken voordat zij over de

ADI-waarde gaat?

Lichaamsgewicht Kiki = 65 kg.

ADI-waarde kleurstof E150D = 200 mg.

Per blikje Cola zit er 13,5 mg kleurstof E150D in.

Kiki mag per dag:

65 x 200 mg = 13000 mg kleurstof E150D consumeren.

Maximale hoeveelheid E150D delen door hoeveelheid per blikje.

13000 : 13,5 = 962,96296296296

Naar beneden afronden op hele getallen.

962 blikjes Cola per dag.