7.5 Veilig eten (1 les)

• Biologie
• Middelbare school
• havo, vwo
• Leerjaar 1

Hoofdstuk 7 Eten

7.5. Veilig eten -  1 les


Pak je boek.

Wat gaan we doen vandaag?

1. Bespreking SO

2. Uitleg paragraaf 7.5

3. Start met huiswerk

4. Terug blik

Leerdoelen

- Je kunt drie groepen ziekmakers benoemen en uitleggen hoe deze groepen ziekte kunnen veroorzaken.

- Je kunt het verschil uitleggen tussen een voedselinfectie en een voedselvergiftiging.

- Je kunt uitleggen wat een productieketen is.

- Je kunt uitleggen wat de dosis van een stof betekent.

- Je kunt aan de hand van drie stappen bepalen welke hoeveelheid je van een schadelijke stof binnen mag krijgen. Je kunt hierbij de volgende begrippen gebruiken en uitleggen: dosis-effect diagram, no-effect-level, aanvaardbare dagelijkse inname, LD50.

Wat zijn
ziekteverwekkers?

- Je kent drie groepen ziekmakers benoemen, kunt uitleggen hoe ze ziekte kunnen veroorzaken

Onbedoeld kunnen er schadelijke stoffen of ziekteverwekkers in/op voedsel komen.
           Drie groepen ziekmakers:
           1. bacteriën, schimmels en parasieten    - Je kunt het verschil uitleggen

                                            tussen een voedselinfectie en een voedselvergiftiging.
           2. schadelijke stoffen in het milieu
           3. resten van bestrijdingsmiddelen en medicijnen

1. bacteriën, schimmels en parasieten

Bacteriën:
- Voedsel met teveel ziekmakende bacteriën (=voedselinfectie)
- Voedsel gegeten met bacteriën die toxinen (= giftige stoffen) produceren (=voedselvergiftiging)
Schimmels: sommige maken ook toxinen.
Parasieten: organismen die alleen kunnen overleven in of op een ander organisme. 

2. schadelijke stoffen in het milieu

• Via industrie en verkeer in lucht, bodem en water
• Daarna: Via planten (veevoer) in vee en via water in vis, schaal- en schelpdieren.
  
  

Voorbeelden: Zware metalen (lood, cadmium, kwik) veroorzaken schade aan nieren en zenuwstelsel.
Dioxine en pcb's kunnen kanker veroorzaken.

3. resten van bestrijdingsmiddelen en medicijnen

Groente en fruit kunnen bespoten zijn met bestrijdingsmiddelen.

Vee krijgt medicijnen. 

Vee eet voer met resten bestrijdingsmiddelen.

- Je kunt uitleggen wat een productieketen is.

Productieketen: Wat er met voedingsmiddelen
gebeurt voordat het op het bord ligt. 

-> in elke stap kunnen er ziekteverwekkers
of schadelijke stoffen in het product komen.

Een ... krijg je van gif in je eten dat is aangemaakt door bacteriën of schimmels:

1. Voedselvergiftiging
2. Voedselinfectie

Hoe worden de giftige stoffen genoemd die bacteriën en schimmels maken?

- Je kunt uitleggen wat de dosis van een stof betekend. 
- Je kunt aan de hand van drie stappen (1. 2. en 3.) bepalen welke hoeveelheid je van een schadelijke stof binnen mag krijgen. 

De hoeveelheid van een stof die je binnenkrijgt uitgedrukt in milligram of microgram van een stof per kilogram lichaamsgewicht = dosis.

1. No-effect-level = maximale hoeveelheid van de stof waaraan organismen langdurig kunnen worden blootgesteld zonder dat er schade optreedt.

- Je kunt aan de hand van drie stappen (1. 2. en 3.) bepalen welke hoeveelheid je van een schadelijke stof binnen mag krijgen. 

2. ADI = aanvaardbare dagelijkse inname: de hoeveelheid van een (ongezonde) stof per kg lichaamsgewicht die je elke dag mag binnenkrijgen zonder dat je er ziek van wordt (berekenen: no-effect-level/100).

Dit is dus wat anders dan de ADH = aanbevolen dagelijkse hoeveelheid

ADH is een maat om aan te geven hoeveel (gezonde) vitaminen en mineralen gezonde mensen dagelijks nodig hebben. 

LD...    (50 of 25)

Je kunt een dosis-effectdiagram  kunnen uitleggen en 

ook gebruiken om te bepalen hoe giftig een stof is. 

3. LD50, de letale dosis 50 (dosis waarbij 50% van de
 organismen sterft als ze aan de stof worden blootgesteld). 

-> Hoe lager LD50,
    hoe lager het aantal microgram/kg
    hoe giftiger de stof !

Aan de slag... :)

Lees de stof eerst goed door!

Maken 7.5 opdrachten (2), 3, 5, 8 en 9