This lesson contains 38 slides, with interactive quizzes, text slides and 1 video.
Items in this lesson
1M1 - Woensdag 11 mei
Nodig:
- Etui
- Ipad
- Werkboek blz. 66
Slide 1 - Slide
Deze les:
Bespreken opdrachten
Herhalingsvragen
Uitleg §4.2
Aan de slag
Slide 2 - Slide
Bespreken huiswerk
Paragraaf 4.3
Opdracht 1abd en 3a
Vrijdag 8 april - 4e uur
- Werkboek blz. 66
Slide 3 - Slide
Op de afbeelding zie je een tekening van Dordrecht. De stad Dordrecht kreeg in 1220 stadsrechten van graaf Willem I van Holland. Daarmee is het één van de oudste steden van Nederland.
§4.2 'Zelfstandige burgers'
Oefenvragen
Slide 4 - Slide
In welke gebieden dreef de Hanze veel handel?
A
Waddenzee en Middellandse zee
B
Middellandse zee
C
Oos-zee en Waddenzee gebied
D
Oost-zee en Noord-zee gebied
Slide 5 - Quiz
Hoe noemen we de rijke bewoners van een stad?
Slide 6 - Open question
Welk begrip hoort bij de onderstaande zin?
Het hoofd van de politie.
A
Burgemeester
B
Vroedschap
C
Schout
D
Schepenen
Slide 7 - Quiz
Welk begrip hoort bij de onderstaande zin?
Hiervan zijn er 3 of 4 in een middeleeuwse stad.
A
Burgemeester
B
Vroedschap
C
Schout
D
Schepenen
Slide 8 - Quiz
De persoon hier afgebeeld is de paus. De belangrijkste leider van de katholieken. Je herkent hem aan de de pauselijke kroon. Deze lijkt een beetje op een paasei.
§4.3 'De machtige kerk'
Slide 9 - Slide
Leerdoel deze les
Je kunt in eigen woorden waarom de kerk veel macht had.
Je kunt in eigen woorden de begrippen heiligen, bedevaart en kathedraal uitleggen.
Je kunt in eigen woorden uitleggen waarom mensen op bedevaart gaan.
Je kunt een voorbeeld van een christelijk bedevaartsoort noemen.
Je kunt in je eigen woorden de begrippen ketters en antisemitisme uitleggen.
Slide 10 - Slide
Leerdoel deze les
Je kunt in eigen woorden het begrip ketters uitleggen.
Je kunt in je eigen woorden het begrip antisemitisme uitleggen.
Je kunt twee manieren noemen waarop Joden in de Middeleeuwen werden buitengesloten.
Je kunt twee redenen noemen waarom joden tot de brandstapel werden veroordeeld.
Je kunt twee redenen noemen waarom de pest zich in de Middeleeuwen erg snel verspreidde.
Slide 11 - Slide
Kerk = machtig
In de Middeleeuwen had de kerk veel macht in Europa. Zij hadden veel invloed op het gewone leven van mensen, maar op het bestuur van landen.
Maar waarom hadden zij veel macht?
Slide 12 - Slide
Invloed gewone leven
In de Middeleeuwen konden de meeste mensen niet lezen of schrijven. Geestelijken konden dit wel. Hiervan waren veel mensen ernorm van onder de indruk.
Geestelijken vertelden de mensen hoe je moet leven om in de hemel te komen. Mensen vonden dit toen heel belangrijk. Ze luisterden dus goed naar hen.
Slide 13 - Slide
Invloed bestuur
De kerk was heel rijk. Koningen leenden geld van de paus, bijvoorbeeld om een oorlog van te kunnen betalen. In ruil hiervoor wilde de kerk meebeslissen in het bestuur van dat land.
Belangrijke geestelijken waren vaak adviseus van koningen. Geestelijken waren vaak goed opgeleid en kenden veel andere belangrijke mensen.
Op de afbeelding zie je kardinaal Ferretti. Een kardinaal is na de paus de belangrijkste geestelijke. Er zijn meerdere kardinalen en je kunt ze herkennen doordat ze vaak de kleur rood dragen.
Slide 14 - Slide
Heiligen
Heiligen zijn christenen die door hun geloof een belangrijke of bijzondere plaats bij God hebben.
Je wordt heilig doordat je iets bijzondershebt gedaan. Dit kan doordat je je hele leven voor armen en zieken hebt gezorgd, maar ook door het verrichten van wonderen.
Slide 15 - Slide
Kathedraal
De kathedraal is de belangrijkste kerk van elk bisdom. Een bisdom is een soort provincie van het geloof.
Kathedralen zijn meestal groter en meer versiert dan een kerk.
Op de afbeelding zie je de Dom in Utrecht. Deze kerk is in 1254 gebouwd als kathedraal voor de bischop van Utrecht. Hij is 107 meter hoog en de bouw duurde ruim 100 jaar. Burgers uit Utrecht en omstreken hebben meebetaald aan de bouw.
Slide 16 - Slide
Bedevaart 1
In sommige kathedralen liggen botten of voorwerpen van heiligen. Hierdoor kunnen bepaalde plaatsen voor gelovigen een bijzondere betekenis hebben.
Plaatsen met een bijzondere betekenis voor gelovigen noemen we een bedevaartsoord.
Slide 17 - Slide
Bedevaart 2
Wanneer mensen op reis gaan naar zo'n bedevaartsoord dan noemen we de reis een bedevaart. Vroeger gingen mensen te voet, maar tegenwoordig ook wel met de fiets, auto of vliegtuig.
Mensen gaan op bedevaart om de kans te vergroten dat ze naar de hemel gaan.
Op de afbeelding zie je de kathedraal van Santiago de Compostela in Spanje. Dit is nog steeds een bedevaartsoord. Mensen gaan hiernaartoe om de heilige Jakobus te bezoeken.
Andere bedevaartsoorden zijn Jeruzalem en Rome.
Slide 18 - Slide
Koningen leenden geld van de kerk.
A
Invloed van de kerk op het gewone leven.
B
Invloed van de kerk op het bestuur.
Slide 19 - Quiz
Geestelijken konden lezen en schrijven.
A
Invloed van de kerk op het gewone leven.
B
Invloed van de kerk op het bestuur.
Slide 20 - Quiz
Geestelijken vertelden de mensen hoe je in de hemel kwam.
A
Invloed van de kerk op het gewone leven.
B
Invloed van de kerk op het bestuur.
Slide 21 - Quiz
Belangrijke geestelijken waren goed opgeleid en kenden veel andere belangrijke mensen.
A
Invloed van de kerk op het gewone leven.
B
Invloed van de kerk op het bestuur.
Slide 22 - Quiz
Kerk = machtig
In de Middeleeuwen had de kerk veel macht in Europa. Zij hadden veel invloed op het gewone leven van mensen, maar op het bestuur van landen.
Waarom had de kerk veel macht?
Slide 23 - Slide
Ketters
In de Middeleeuwen was (bijna) iedereen christelijk.
Mensen die niet in in de juiste God geloven worden ketters genoemd. Het lijkt op het begrip heiden.
In sommige landen en periodes werden ketters zwaar gestraft.
De bekendste straf voor ketters was de brandstapel.
Slide 24 - Slide
Antisemitisme
Antisemitisme betekend haat tegen joden. Anti = tegen Semtiet = joods
Al vanaf 60 v. C. worden joden in Europa gedicrimineerd. Tegenwoordig is dit nog steeds zo.
Ook in de Middeleeuwen was er veel antisemitisme.
Op de afbeelding zie je een pogrom. Dit is een aanval tegen een bepaalde groep waarbij de mensen worden mishandeld en vermoord. Daarnaast worden huizen en andere bezittingen stuk gemaakt en in brand gestoken. Hier worden joodse mensen worden door christenen in elkaar geslagen.
Slide 25 - Slide
Joden in de Middeleeuwen
In de middeleeuwen vonden de mensen de joden 'vreemd' en 'onbetrouwbaar'.
Joden moesten vaak in andere delen van de stad wonen (getto's) en ze mochten geen lid zijn van een gilde. Daarom hadden ze vaak beroepen als: handelaar, bankier of juwelier.
In 1179 besluit de kerk dat de joden in aparte wijken moeten gaan wonen. Deze wijken hebben later de naam 'getto' gekregen. In de Italiaanse stad Venetie woonden de joden in de wijk 'Ghetto Nuovo'. Hierkomt de bijnaam 'getto' vandaan.
Slide 26 - Slide
Vergiftigen
De joden kregen vaak de schuld van onverklaarbare zaken, zoals misoogsten, stormen en ziekten. Omdat de joden ketters zijn, straft God de mensheid.
Soms zijn de Joden zelf de oorzaak. Zo zouden ze de pest hebben verspreid door water te vergiftigen.
Deze afbeelding komt uit Duitsland uit het jaar 1348. Deze joden worden op de brandstapel gezet omdat zij de pest zouden hebben veroorzaakt. Uiteindelijk worden ongeveer 10.000 joden vermoord om deze reden.
Slide 27 - Slide
De pest
Tussen 1347 en 1351 is er een enorme pestepidemie in Europa. De pest is een bacterie die zich door vlooien of door hoesten en niezen zich kan verspreidden.
Door de handel en de slechte hygiene in steden verspreid de pest zich razendsnel. Uiteindelijk sterft 1/3e van de Europese bevolking. Ongeveer 20 miljoen mensen.
De pest door de ogen van schilder Pieter Brueghel de Oude (1562). Voor veel mensen moet de pest zo zijn ervaren: overal dode mensen en complete steden die zijn verlaten.
Slide 28 - Slide
0
Slide 29 - Video
'Met ketters liep het meestal slecht af.' Waarom liep het slecht met hen af?
A
Ketters pleegden de zwaarste misdrijven.
B
Ketters waren ongelovigen.
C
Ketters verraadden de koning en belandden op de brandstapel.
D
Ketters kwamen om tijdens de bedevaarten.
Slide 30 - Quiz
Welke straf kregen ketters?
A
Ze werden opgehangen.
B
Ze werden gevangen gezet.
C
Ze werden verbrandt.
D
Ze werden vrijgelaten.
Slide 31 - Quiz
De mensen dachten dat je de pest kreeg omdat..
A
Je niet schoon was.
B
Je gestraft werd door god.
C
Je pech had.
D
Je beloond werd door god.
Slide 32 - Quiz
Er stierven miljoenen mensen aan de pest. Waardoor maakte de pest zoveel slachtoffers?
A
De mensen dachten dat de pest een straf van God was. Daarom wilden ze de zieken niet helpen, want ze dachten dat God dan nog bozer zou worden.
B
Alleen arme mensen stierven aan de pest. Dat kon de rijke mensen weinig schelen en dus kregen de arme mensen geen hulp.
C
Men wist niet wat de oorzaak van de ziekte was. Daardoor kon er geen goede manier bedacht worden om de ziekte uit te roeien.
Slide 33 - Quiz
De Europese bevolking groeide enorm en telde in de tijd van steden en staten zo’n 70 miljoen mensen, totdat de pest Europa teisterde. Wat was het gevolg ervan?
A
Er stierven 7 miljoen mensen aan de pest, ongeveer een tiende van de Europese bevolking
B
Er stierven 35 miljoen mensen aan de pest, ongeveer de helft van de Europese bevolking
C
Er stierven 17 miljoen mensen aan de pest, ongeveer een kwart van de Europese bevolking
D
Er stierven 20 miljoen mensen aan de pest, ongeveer een derde van de Europese bevolking
Slide 34 - Quiz
Maak de juiste combinaties.
Ongelovigen
Zwarte dood
Haat tegen joden
Brandstapel
Straf ketters
Antisemitisme
Pest
Ketters
Slide 35 - Drag question
Mensen waren onder de indruk van de intelligentie en kennis van geestelijken.