4.1: Van handwerk tot machine

• Geschiedenis
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 2

Hoofdstuk 4 - De industriële revolutie

4.1. Van handwerk naar machine

4.2. De industriële samenleving

4.3. Nederland in 1848

4.4. Arbeiders strijden voor hun rechten

4.1 Van handwerk naar machine (Deel 1)

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugblik verlichting en revoluties
• Wat weten we al over de Industriële revolutie? 
• Uitleg eerste deel 4.1
• Huiswerk: oriëntatie: 3,4,5 en paragraaf 4.1: 2,5 en 6

Terugblik verlichting en revoluties

Wat weten we al over de Industriële revolutie?

==> nu naar de uitleg 4.1

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat industrialisatie inhoudt
• Je kunt de belangrijkste oorzaken noemen van de industriële revolutie
• Je kunt uitleggen waarom we spreken van een industriële revolutie
• Je kunt uitleggen wat de Romantiek inhoudt 

Industrialisatie

In de tweede helft van de 18e eeuw ontstonden in Groot-Brittannië de eerste fabrieken: hallen waarin machines stonden en grote aantallen arbeiders werkten. De opkomst van de productie in fabrieken noemen we industrialisatie. Deze industrialisatie begon in de textielnijverheid.

Industrialisatie - wat ging eraan vooraf?

• Rond 1700 werkte vrijwel iedereen in de huisnijverheid: werk dat mensen thuis doen zoals garen spinnen en/of kleding maken (daarvoor waren spinners en wevers gevestigd in de steden maar dat werd te duur)
• Rond 1700: toename vraag naar katoen. Wevers en spinners konden de vraag niet bijhouden
• Uitvinders: spinmachines en daarna machines op waterkracht
• Uiteindelijk: watermolens vervangen door stoommachines in 1790 (James Watt)

==> Grote veranderingen door komst van fabrieken, machines en stroomtreinen vanaf 1750 noemen we de industriële revolutie

De Stoommachine

• Uitvinders gingen producten bedenken die het weven makkelijker maakten (bijv. spinnenwiel)
  
• Werktuigen laten aandrijven zonder dat er mensen nodig zijn --> uitvinding machines die werkten met stromend water.
• De laatste stap was deze machines laten aandrijven op stoom → stoommachines

Oorzaken industrialisatie (deel 1)

• In de 18e eeuw verbeterde de landbouw (grootgrondbezitters kochten land op en benutten deze grond veel efficiënter) ==> Selectief fokken en nieuwe landbouwwerktuigen==> opbrengsten namen toe. = de Britse agrarische revolutie.
• Britse bevolking begon te groeien (waardoor?) en daardoor toenemende vraag (naar welke producten?) ==> meer fabrieken
• Het aantal arbeidskrachten nam toe en prijzen van producten laag

Oorzaken industrialisatie (deel 2)

• Er waren goedkope grondstoffen beschikbaar (waar vandaan?)
• In Groot-Brittannie waren grote voorraden steenkool en ijzererts aanwezig (waarvoor gebruikt?)
• Steeds weer nieuwe machines uitgevonden ==> spullen goedkoper (waarom?)

==> Vraag bleef stijgen en steeds meer fabrieken

Aan de slag

• Lees pagina 15 t/m 20 goed door
• Huiswerk: oriëntatie: 3,4,5 en paragraaf 4.1: 2,5 en 6

4.1 Van handwerk naar machine (deel 2)

Wat gaan we vandaag doen?

• Terugblik Eerste deel 4.1
• Uitleg tweede deel 4.1
• Huiswerk: paragraaf 4.1: 7,9,10,12,13, 15

Terugblik eerste deel 4.1

• Wat ging er aan de industrialisatie vooraf?
• Oorzaken van de industrialisatie? 

Leerdoelen

• Je kunt uitleggen wat industrialisatie inhoudt
• Je kunt de belangrijkste oorzaken noemen van de industriële revolutie
• Je kunt uitleggen waarom we spreken van een industriële revolutie
• Je kunt uitleggen wat de Romantiek inhoudt 

Gevolgen van de industriële revolutie (Deel 1)

• 1750-1850: van agrarisch-stedelijke samenleving naar industriële samenleving in Groot- Brittannië (wat betekent dat?) 
• Massaproductie
• Nieuwe, snellere vormen van transport (betere infrastructuur)
• Urbanisatie (grote, dichtbevolkte steden)
• Luchtverontreiniging en broeikasgassen (en dus?

Gevolgen van de industriële revolutie (deel 2)

Niet in het boek in dit hoofdstuk, maar wel belangrijk: 

• Ontstaan van klassensamenleving (arbeidersklasse)
  
• Ontstaan van het (modern) kapitalisme

==> Gevolgen van de industrialisatie zo groot, vanaf 1800 

nieuw tijdperk: De moderne tijd

De Romantiek (1790-1850)

Niet alleen de economie veranderde, ook de cultuur.

Mensen verlangden tijdens de industrialisatie

terug naar het idee om dingen te doen met gevoel,
in plaats van wetenschap, verstand en uitvindingen

 

==> Moeite met de verheerlijking van het verstand

==> Nadelen van de industriele revolutie

Dit uitte zich in kunst, literatuur, muziek en filosofie.

= de Romantiek 

Bron: Casper David Friedrich, 
Zwei Männer in der Betrachtung des Mondes, 1819 

De Romantiek

Kenmerken:

1. Sterke nadruk op het gevoelsleven 
2. Liefde voor de natuur, afkeer vd stad
3. Waardering voor tradities & boerenleven
4. Belangstelling voor cultuur en
   culturele verschillen 
5. Belangstelling voor de geschiedenis (waarom?) en een fascinatie voor de middeleeuwen (waarom?)

Bron: Caspar David Friedrich, Falaise de craie sur l’île de Rügen, 1818.

Hieronder staan vier oorzaken van de industrialisatie en hun gevolgen.

Koppel elke oorzaak aan het juiste gevolg.

A De landbouw kon efficiënter produceren.

B De vraag naar kleding steeg.

C Het aantal arbeidskrachten voor fabrieken nam toe.

D Het gildesysteem maakte productie in de steden duur.

1 Fabriekseigenaren konden de lonen laag houden.

2 Het aantal arbeidskrachten voor fabrieken nam toe.

3 Ondernemers maakten vaker gebruik van huisnijverheid.

4 Uitvinders probeerden betere machines te ontwikkelen.

A2, B4, C1, D3

Hieronder staan vier oorzaken van de industrialisatie en hun gevolgen.

Koppel elke oorzaak aan het juiste gevolg.

A De landbouw kon efficiënter produceren.

B De vraag naar kleding steeg.

C Het aantal arbeidskrachten voor fabrieken nam toe.

D Het gildesysteem maakte productie in de steden duur.

1 Fabriekseigenaren konden de lonen laag houden.

2 Het aantal arbeidskrachten voor fabrieken nam toe.

3 Ondernemers maakten vaker gebruik van huisnijverheid.

4 Uitvinders probeerden betere machines te ontwikkelen.

A2, B4, C1, D3

In welk land begon de industriële revolutie?

1. Nederland
2. Duitsland
3. Groot-Brittannië
4. Verenigde Staten

Welk begrip past bij de afbeelding

1. Industrialisatie
2. fabriek
3. huisnijverheid
4. massaproduktie

Aan het werk

Maken paragraaf 4.1: 7,9,10,12,13, 15