2h - woordsoorten 1 H5- deel 2

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 2

2h/v - woordsoorten 1 H5- les 2

Vorige les

Woordsoorten 1 -> herhaling

- zelfstandig naamwoord

- bijvoeglijk naamwoord

- lidwoorden

- voorzetsels

Wat gaan we vandaag doen?

Lezen leesboek --> 10 minuten

Verder met grammatica woordsoorten

- herhalen stof leerjaar 1

Opdrachten maken

Doel van de les

Aan het einde van deze les:

- kun je de verschillende woordsoorten in een zin herkennen en benoemen

- weet je het verschil tussen een zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Grammatica: Woordsoorten

Elk woord in een zin kan je benoemen

Herhaling stof leerjaar 1

lidwoorden

zelfstandige naamwoorden

bijvoeglijke naamwoorden

voorzetsels

bijwoorden

voornaamwoorden (persoonlijk/bezittelijk/aanwijzend/betrekkelijk)

Lidwoorden

Onbepaald (olw)

Een

Bepaald (blw)

De

Het

Zelfstandige naamwoorden

Mensen

docent, meisje, secretaresse, voetballer, bouwvakker, schoonheidsspecialist, bakker...

Dieren

Ezel, lieveheersbeestje, slang, tor, hond, muis, oxelot...

Planten/natuurverschijnselen

Zonnebloem, orkaan, regenbui, zonneschijn, eik, beukenboom...

Dingen/gevoelens

Tafel, schrift, fiets, kaasschaaf, geluk, liefde, haat, honger...

Eigennamen

Robin, Karel, Mees, Praxis, Amsterdam, Eiffeltoren, Jansen...

Bijvoeglijke naamwoorden (bn)

Een bijvoeglijk naamwoord zegt iets over het zelfstandig naamwoord:

- meestal vóór, soms ná het zelfstandig naamwoord 

- korte en lange vorm (mooi - mooie)

- trappen van vergelijking (mooi - mooier - mooist)

- sommige bijvoeglijke naamwoorden zijn gemaakt van een werkwoord

Stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

Zegt van welke stof iets is gemaakt:

- een gouden oorbel

- een houten stoel

- een katoenen shirt

Een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord heeft maar één vorm en eindigt meestal op -en.

De mooie film.

Die film is mooi en heel erg beroemd!

Voorzetsels (vz)

Tijd

• na de zomer
• tijdens de wandeling
• gedurende het weekend

Plaats

• aan zee
• in Voorburg
• bij de supermarkt
• op zolder

Reden/oorzaak

• door het succes
• vanwege de regen

Bijwoorden (bw)

• Tijd: gisteren, nu, straks, tegenwoordig
• Plaats: hier, daar, nergens, er
• Zekerheid: absoluut, zeker, echt, vast
• Ontkenning: niet, nooit, geenszins

Let op!

• Ook vraagwoorden zoals hoe, waar, wanneer, waarom en waarheen.
  
  
• Een bijwoord kan iets zeggen over een ander woord, zoals een werkwoord, een bijvoeglijk naamwoord of een ander bijwoord!
  

Voornaamwoorden

Persoonlijk vnw

Ik, jij, hij, zij, jullie, enz.

Bezittelijk vnw

mijn, jouw, hun, haar, zijn, enz.

Aanwijzend vnw

Die, dat, deze, degene, dezelfde, zoiets, enz.

Betrekkelijk vnw

die, dat, wie, wat, welke, hetgeen (functie van verwijzen)

Werkwoord

Een werkwoord is een woord dat een 'werking' aangeeft --> wat iets/iemand 'doet' of wat er 'gebeurt'. (doe-woorden)

Werkwoorden kun je vervoegen zodat er verschillende 'vormen' ontstaan

Werkwoord

- geven de tijd van de zin aan (verleden tijd/tegenwoordige tijd/ (on)voltooide tijd)

Ik ging zwemmen

Ik ga zwemmen

Ik zwem

Ik heb gezwommen

Werkwoord

- zetten de zin in de bedrijvende of lijdende vorm

Bedrijvend: Maaike maakt de toets (onderwerp voert uit)

Lijdend: De toets wordt door Maaike gemaakt (onderwerp voert niet uit)

Werkwoord

- geven de wijs aan: aantonend, aanvoegend of gebiedend

--> Ik bel hem (aantonend)

--> Het zij zo (aanvoegend - vaak een wens of aanwijzing)

--> Ga eens zitten! (gebiedend)

Soorten werkwoorden

Zelfstandig werkwoord

Hulpwerkwoord

Zelfstandig werkwoord

Wanneer een werkwoord de handeling / actie aangeeft, 

spreek je van een zelfstandig werkwoord. (zww)

Er staat altijd maar één zelfstandig werkwoord in een zin.

zww

Imme fietst elke dag naar school.

Imme is naar school gefietst.

Imme zal elke dan naar school moeten fietsen.

Hulpwerkwoord

Wanneer een werkwoord geen handeling aangeeft, spreek je van een hulpwerkwoord.

Je kunt de verdwijnproef toepassen en het werkwoord dat overblijft, is het zelfstandig werkwoord. De verdwenen werkwoorden zijn hulpwerkwoorden.

hww

Als een zin meerdere ww heeft, is het ww dat de handeling aangeeft altijd een voltooid deelwoord of een infinitief. 

De persoonsvorm en eventuele andere ww zijn dan een hulpwerkwoord.

Imme is elke dag naar school gefietst.

Imme zal elke dag naar school moeten fietsen.

Aan de slag

Maken opdrachten (zie ook p.190 voor een extra overzicht)

Pagina 23: opdracht 1, 3 & 4

Pagina 24: opdracht 6 & 9

Doel van de les

Aan het einde van deze les:

- kun de de verschillende woordsoorten in een zin herkennen en benoemen

- weet je het verschil tussen een zelfstandig werkwoord en hulpwerkwoord

Volgende les

Maandag & donderdag

Fictie

Vrijdag

Starten met nieuwe schrijfopdracht (leesboek)