5.1 Fenotype en genotype

• Mens & Natuur
• Middelbare school
• vmbo k
• Leerjaar 2

Doel van deze les

• 1 Je kunt benoemen dat alle cellen van je lichaam dezelfde erfelijke informatie bevatten.
  
• 2 Je kunt omschrijven wat het genotype en het fenotype zijn.

Je lichaam is opgebouwd uit cellen. Alle cellen hebben een celkern met daarin de informatie voor je erfelijke eigenschappen. Die informatie heb je gekregen van je ouders.

basisstof 1 Genotype en fenotype

en

5.1

DNA

• Je lichaam bestaat uit lichaamscellen
• In elk van je lichaamscellen zit een celkern 
• In de celkern zitten lange dunne draden: Chromosomen
  

Chromosomen

• Chromosomen bestaan vooral uit DNA
• DNA is de blauwdruk voor je uiterlijk: het bevat de informatie voor je erfelijke eigenschappen. 
• Hier staat in wat voor oogkleur, huidskleur, haarkleur je hebt
  

Chromosomen

• Als we de wirwar uit elkaar halen, houden we 46 chromosomen over
• twee aan twee zijn ze gelijk:
• Er zijn dus 23 paren (23x2)
  

Celdeling

Al je lichaamscellen zijn ontstaan uit één enkele, bevruchte eicel. Door celdeling ontstaan nieuwe cellen uit de bevruchte eicel. Bij elke celdeling worden de chromosomen gekopieerd. Elke dochtercel krijgt een complete set chromosomen. Daardoor bevat elke celkern van elke lichaamscel dezelfde erfelijke informatie. Deze informatie erf je van je ouders (de helft van je moeder, de helft van je vader).

Genen

• Een mens heeft duizenden erfelijke eigenschappen
• Een Gen is een deel van een chromosoom wat één erfelijke eigenschap maakt
  

Genen

• Genen staan aan of uit
• Genen hebben ook paren
  
• Als ze aan staan, maken ze eiwitten aan die voor iets zorgen.
• Voorbeeld:  volgende slide
  

Genotype, fenotype en milieu

Bij Himalaya konijnen en Siamese katten wordt de vacht donkerder naarmate ze in een koudere omgeving leven. 

Als het koud is dan staat het gen 'aan', er wordt een  donker eiwit gemaakt wat de vacht ook donker maakt. 

Als het warmer is dan staat het gen 'uit', het maakt geen eiwit, en de wacht is wit. 

0

Genotype

Genotype is de erfelijke informatie voor alle eigenschappen van het organisme (de mens bijvoorbeeld)

• Je kunt ze niet veranderen!
  

Fenotype

-Je fenotype komt tot stand door je genotype en de invloeden vanuit het milieu.

• in de zon zitten
• haar verven
• tattoo
• littekens

 Genotype, fenotype en milieu

• Genotype: geheel aan erfelijke eigenschappen. Vastgelegd in het DNA. 
• Omgeving waarin het individu opgroeit: milieu
• Fenotype: verschijningsvorm: hangt af van de interactie tussen genotype en milieu

Flamingo's: gen codeert voor witte veren, hun genotype is wit.  Omdat ze kleurstoffen eten (carotenoïden) die naar hun veren en poten gaan zijn ze roze van kleur. Hun fenotype is roze. 

Samenvattend

Het genotype waarmee je wordt geboren verandert niet!

Je fenotype kan wel veranderen. 

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

Hetzelfde genotype, verschillend fenotype

Aan het werk! Bio!

Wat? 5.1 Genotype en Fenotype- opdrachten 1 t/m 11.

Opdracht 4 maak je in je mapje

Waar? In Magister.me in de studiewijzer mens en natuur. 

Klaar? Test jezelf. 

Niet af? Dan is het Huiswerk!!!