Literaire begrippen - les 7

• Nederlands
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 4

Wat gaan we doen?

• Literaire begrippen - theorievragen
• Lezen - fragment uit Het Gym
• Herhaling Lezen onderbouw
• Schrijfstijl

Begrippen

-literatuur

-lectuur

-personages: hoofdpersoon, bijpersoon, tegenspeler, typen, karikatuur

-conflictmodel: evenwicht, conflict, motorisch moment, ontwikkeling

-perspectief: ik-perspectief, personaal perspectief, auctoriaal perspectief, 

                            wisselend perspectief, onbetrouwbaar perspectief

-tijd: historische tijd, duur, vertelde tijd, chronologie, vertelheden, vertellend ik, belevend ik, 

          flashback, terugwijzing, flashforward, vooruitwijzing, proloog, fabel, sujet

-motieven en thema's: concreet motief, abstract motief, symbolen

Oefenen met theorie

Perspectief?

1. Ik-verteller
2. Hij/zij-verteller
3. Alwetende verteller
4. Meervoudig perspectief

Perspectief?

1. Ik-verteller
2. Hij/zij-verteller
3. Alwetende verteller
4. Meervoudig perspectief

Het moois dat we delen - Ish Ait Hamou

Perspectief?

1. Ik-verteller
2. Hij/zij-verteller
3. Alwetende verteller
4. Meervoudig perspectief

Perspectief?

1. Ik-verteller
2. Hij/zij-verteller
3. Alwetende verteller
4. Meervoudig perspectief

1. De fabel is de chronologische volgorde van het verhaal.
2. Het sujet is de volgorde die de schrijver ervan maakt

1. 1 is juist, 2 is juist
2. 1 en 2 zijn onjuist
3. 1 is juist 2 is onjuist
4. 1 is onjuist, 2 is juist

Literaire begrippen - doelen

• Ik kan het tijdsverloop binnen een verhaal beschrijven en kan hier de juiste literaire termen bij gebruiken.
  
• Ik kan het effect van het tijdsverloop binnen een verhaal onder woorden brengen.
  

Het GYM

De Surinaamse Sandra woont in een achterstandswijk. Ze gaat als enige uit haar wijk naar het zelfstandig gymnasium. Alles op 'het gym' is anders dan ze gewend is. Haar klasgenoten zitten op hockey, praten onverstaanbaar bekakt en hebben belachelijke namen als Jojanneke en Liselotte. Hoe moet Sandra omgaan met de kakkers die ze nu vrienden noemt? En wat moet ze doen met die ene klasgenoot die vastberaden is haar het leven zuur te maken?

Het GYM

-Wat kun je zeggen over het vertelperspectief?

-Wie is de hoofdpersoon, bijpersoon, tegenspeler?

-Wat is het motorische moment (het moment waarop een actie in gang wordt gezet)?

-Waar in de tekst zie je een tijdsprong? 

Herhaling Lezen onderbouw

• Ik kan deelonderwerpen in teksten onderscheiden.
• Ik kan tekststructuren herkennen en gebruiken.
• Ik kan de kernzinnen van alinea's herkennen en gebruiken.
• Ik kan verbanden in teksten herkennen aan de hand van functie- en signaalwoorden.

Alinea's en kernzinnen

Een tekst is opgebouwd uit alinea's. Een goede alinea bevat één hoofdgedachte die in één zin is geformuleerd: de kernzin. De kernzin is meestal de eerste zin van de alinea, soms de tweede zin als de eerste zin een structurerende of verbindende zin is. In een enkel geval is de kernzin de laatste zin van de alinea.

Opdracht 1 (blz 25)

Lees tekst 1 en 2.

-Onderstreep in elke alinea de kernzin

Verbanden in teksten

Een tekst is begrijpelijk en prettig om naar te luisteren wanneer de verbanden tussen de zinnen en de deelonderwerpen duidelijk worden aangegeven. Op die manier herken je de structuur van de tekst. Verbanden kun je aangeven met signaalwoorden.

Verbanden in teksten

verband	signaalwoorden
opsommend	ook, tevens, bovendien, daarnaast, vervolgens, ten eerste...
tegenstellend	maar, echter, toch, niettemin, daarentegen...
chronologisch	eerst, dan, daarna, toen, uiteindelijk...
oorzakelijk	doordat, daardoor, als gevolg van...
toelichtend	zo, bijvoorbeeld, zoals, neem nou
voorwaardelijk	als, indien, wanneer, in het geval dat, tenzij, mits

Verbanden in teksten

verband	signaalwoorden
vergelijkend	zoals, net zo ... als, evenals, meer dan...
redengevend	daarom, omdat, derhalve, want, immers...
doel-middel	om te, met de bedoeling om, opdat, zodat, daarvoor, waarvoor, door... te
toegevend	ook al, zij het dat, weliswaar, hoewel, ofschoon
samenvattend	kortom, samengevat, al met al
concluderend	dus, daarom, concluderend, kortom, als met al, dan ook

Opdracht 2 (blz 29)

Lees tekst 1

-Onderstreep alle signaalwoorden en noteer welk verband ze aangeven.

Publiek

Een schrijver wil met zijn tekst iets bereiken. Door rekening te houden met het publiek, de mensen die de tekst gaan lezen of aanhoren, vergroot hij de kans dat hij zijn tekstdoel bereikt. 

Voor welk publiek de tekst bedoeld is, kun je vaak zien aan het onderwerp, de bron, het taalgebruik en de lay-out.

Opdracht

Lees tekst 1, 2 en 3.

Geef van elke tekst aan voor welk publiek de tekst bedoeld is en waaraan je dat kunt zien.

Herhaling Lezen onderbouw

• Ik kan deelonderwerpen in teksten onderscheiden.
• Ik kan tekststructuren herkennen en gebruiken.
• Ik kan de kernzinnen van alinea's herkennen en gebruiken.

Schrijfstijl

Stijl gaat niet over wat je wilt zeggen, maar over hoe je iets zegt. 

Introductieopdracht

Yana Gudde uit klas 3VB ziet thuis op haar computer dat het cijfer voor daar boekbespreking nog steeds een 5.5 is, terwijl het een 6.5 zou moeten zijn. Haar docent had namelijk vergeten een bonuspunt mee te tellen. Yana had al drie keer in de les gevraagd of hij het cijfer wilde aanpassen, maar dat is tot nu toe niet gebeurd. Ze mailt nu meneer Hollander (haar docent Nederlands) met de vraag het cijfer aan te passen, zodat dit juiste cijfer nog meetelt voor het rapport.

Schrijf een kort mailtje van Yana Gudde aan meneer Hollander (maximaal 50 woorden) ->

inleveren via Teams

Schrijfstijl

Binnenkort meer hierover...