Bi H3 Th5 Bs2 Chromosomen, genen en eiwitten

• Biologie
• Middelbare school
• havo
• Leerjaar 3

Bs2

DNA

Alle erfelijke eigenschappen van een individu samen

1. Fenotype
2. Genotype
3. DNA
4. Erfelijkheid

Het fenotype wordt bepaald door

1. Omgeving
2. Genotype
3. Omgeving en genotype
4. Door beide niet

Genotype

Fenotype

Krultang

Je lijkt op je vader

Chromosoom

Litteken

ACCGATCCTGAAACT

Gespierd lichaam

DNA zit in iedere celkern

4 letters: A, C, T, G

Een mens heeft in iedere cel 46 chromosomen:

 23 van papa en 23 van mama

Van ieder paar komt er één van mama en één van papa

Mama heeft bijvoorbeeld al deze paars omcirkelde chromosomen aan jou gegeven, lief hè

Die 23 chromosomen van mama zaten ooit samen in één eicel. 

Die 23 chromosomen van mama zaten ooit samen in één eicel. De 23 van papa komen uit één zaadcel

En die 23 + 23 zijn dus jouw 46 chromosomen

Iedere keer als een lichaamscel zich deelt worden de chromosomen gekopieerd, zodat alle cellen alle chromosomen hebben, wel zo eerlijk

Moedercel met 46 chromosomen

Eén van de twee dochtercellen, ieder met 46 chromosomen

Celdeling

De hond van Jay heeft 78 chromosomen, hoeveel daarvan zijn van de reu (vaderhond)?

1. 24
2. 39
3. Ongeveer 40
4. 78

Je vindt een cel van een onbekende soort, in de celkern vind je 33 chromosomen. Wat voor cel kan dit zijn?

1. Geslachtscel (eicel of zaadcel)
2. Bloedcel
3. Beide
4. Allebei niet

Op een chromosoom liggen erfelijke eigenschappen, bijvoorbeeld de kleur van je haar

Geel haar

In totaal heeft een mens zo'n 20.000 van die erfelijke eigenschappen. Er zitten dus veel eigenschappen per chromosoom

Geel haar

Kromme tenen

En zo zijn al jouw eigenschappen verdeeld over je chromosomen

Geel haar

Kromme tenen

Kuiltjes in je wangen

Maar let op, alle eigenschappen heb je dubbel. Eén van mama, en één van papa

Geel haar

Groen haar

Kromme tenen

Kromme tenen

Chromosoom van mama met informatie: gele haarkleur en kromme tenen

Chromosoom van papa met informatie: groene haarkleur en kromme tenen

Maar let op, alle eigenschappen heb je dubbel. Eén van mama, en één van papa

Geel haar

Groen haar

Kromme tenen

Kromme tenen

Genotype

Fenotype

Persoon met geel of groen haar en kromme tenen

Definities

• Gen = deel van een chromosoom met informatie voor één erfelijke eigenschap (bijv. oogkleur)
• Allel = variant van een gen (bijv. blauwe ogen)

Aantekening

In alle cellen ligt alle informatie

Dus in een levercel staat ook het gen voor oogkleur; en in een spiercel staat het gen hoe je testosteron moet maken

Maar niet al die genen worden overal gebruikt. Genen kunnen uit en aan gezet worden

Puzzelen met genen

Voor het oplossen van misdaden

of verwantschapsonderzoek

-> Afbeelding 10 op blz. 13 van je tekstboek