5.2 De middeleeuwse stad

5.2 De middeleeuwse stad

Planning

• Wat moet je leren voor de toets
  
• Herhaling 
  
• Uitleg (5.1 + 5.2) 
  
• Zelfstandig aan het werk 
  
• Afsluiten
  

Wat moet je leren voor de toets

5.1 + 5.2 + 5.4

Waar hebben we het vorige week over gehad?

Leerdoelen

• Je kunt aan de hand van een voorbeeld van een middeleeuws netwerk tussen handelssteden uitleggen waarom samenwerking voordelig was.
  
• Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.
  
• Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel.
  
• Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.
  

Leerdoel:

Je kunt aan de hand van een voorbeeld van een middeleeuws netwerk tussen handelssteden uitleggen waarom samenwerking voordelig was.

Handelsnetwerk:

• Ontstaan handel over lange afstand
  
• Handelssteden --> steden die vooral geld verdienen door deze handel

• 12e eeuw:
  
• Kooplieden uit noord-Europa gaan samenwerken 
  
• Ontstaan Hanze --> handelsverbond van steden langs de Noordzee en de Oostzee. 
  
• NL haalde haring, hout, huiden en graan uit het Oostzeegebied. In Engeland kochten ze wol en linnen.
  

• voordelen lid Hanze:
  
• In groepjes varen voor bescherming tegen piraten. 
  
• Eisen dat ze minder tol hoefden te betalen. 
  
• Afspraken met leveranciers: mochten niet werken met concurrerende handelaren 
  

• De Hanzesteden kwamen in de Duitse stad Lübeck regelmatig bij elkaar voor overleg.

• Hanzekooplieden naar Vlaamse stad Brugge daar ook kooplieden uit Zuid-Europa.
  

Leerdoel:

Je kunt de sociale lagen in een middeleeuwse stad noemen en uitleggen hoe het ambachtswezen was georganiseerd.

De middeleeuwse stad:

Mensen in de stad noemen wij: burgerij 

4 sociale lagen in de stad: 

1. Rijke kooplieden en gildemeesters: zaten in het bestuur

2. Winkeliers en ambachtslieden

3. arbeiders 

4. Bedelaars en daklozen 

Gilde: samenwerking tussen ambachtslieden met hetzelfde beroep 

Vrouwen en mannen konden lid zijn, leiding door mannen

Gilde maakte regels:

werktijden, opleiding, kwaliteit + prijs producten --> zo concurrentie voorkomen

Elkaar steunen bij overlijden of ziekte 

• Meester (eigenaar werkplaats): meesterproef doen om dit te worden
  
• ambachtslieden in opleiding (niet betaald)
  
• Gezel (knecht) van meester (betaald)
  

Leerdoel:

Je kunt uitleggen waarom de invoering van stadsrechten laat zien dat steden in de late middeleeuwen meer macht kregen ten opzichte van de adel.

Stadrechten:

Steden eerst bestuurd door de heer

Inwoners willen zelf invloed hebben op bestuur stad:

zelf rechtspreken, zelf munten slaan, niet afhankelijk van militaire steun heer en zichzelf verdedigen 

Oplossing: Stadsrechten

De heer geeft de stad het recht om zichzelf te besturen in ruil voor geld 

De burgers van de stad zo machtiger, de heer minder.

Leerdoel:

Je kunt uitleggen hoe steden in de late middeleeuwen werden bestuurd.

Rechtspraak en bestuur:

Stad zorgde zelf voor rechtspraak

Rechtbank bestond uit:

1. Schout: voorzitter rechtbank, benoemd door de heer
   
2. Schepenen: Mensen die onder leiding van de schout zorgden voor de rechtspraak. gekozen door klein groepje belangrijke burgers
   

• Zorgde ook voor veiligheid en verdediging van de stad 
  
• Bepaalde de regels van de stad 
  

Systeem niet democratisch: macht lag bij een kleine groep rijke handelaars 

Zelfstandig aan het werk

Maak de volgende opdrachten van 5.2: 

2, 5, 6, 8, 9, 10

Deze week inleveren middeleeuwse krant

Waar hebben we het over gehad?