Fictie & Spreekvaardigheid: Les 4

• Nederlands
• Middelbare school
• vwo
• Leerjaar 1

Fictie & spreekvaardigheid

Dinsdag 13 december

G1A

Vorige les

• Heb je geleerd dat wat je vertelt in je pitch net zo belangrijk is als hoe je het vertelt.
• Hebben we geoefend met lichaamstaal en stemgebruik. 

 

Lesdoelen

Aan het einde van deze les weet je meer over de fictiebegrippen die belangrijk zijn tijdens je pitch:

• Fictie & non-fictie
• Realisme
• Hoofd- en bijpersonen 
• Vertelpersfectief
  
• Genre
• Tijd
• Spanning

Fictie & non-fictie (herhaling)

Fictie

Teksten/beelden over gebeurtenissen en mensen die verzonnen zijn. Vb: leesboek, stripverhaal, film, gedicht.

Non-fictie

Teksten/beelden over de werkelijkheid, met feiten over echte mensen en gebeurtenissen, niet verzonnen. Vb: krantenbericht, schoolboek, journaal, documentaire.

Realisme (herhaling)

Realistisch

Een schrijver verzint mensen en gebeurtenissen die erg lijken op de werkelijkheid, die echt zouden kunnen gebeuren.

Niet-realistisch

Een schrijver verzint een verhaal met mensen en gebeurtenissen, die in werkelijkheid niet kunnen.

Hoofd- en bijpersonen (herhaling)

Hoofdpersonen

Dit is de belangrijkste persoon (soms meer dan één). Van een hoofdpersoon kom je het meeste te weten, het grootste deel van het verhaal ‘beleef’ je vanuit hem/haar. Hij/zij heeft een belangrijk probleem of opdracht.

Bijfiguur

Deze personen zijn minder belangrijk en je komt over hen minder te weten.

Vertelpersfectief (herhaling)

Vertelperspectief: als je een verhaal leest dan bekijk je alles vanuit een bepaalde persoon.

• Hij-/zij-perspectief: de gebeurtenissen worden verteld door een persoon in de hij- of zij-vorm.

• Ik-perspectief: de gebeurtenissen worden verteld door een persoon in de ik-vorm.

Genre (nieuw fictiebegrip!)

Je kunt boeken verdelen in verschillende verhaalsoorten ('genres'). Door te kijken naar welk onderwerp belangrijk is in het verhaal, kom je te weten bij welk genre een verhaal hoort.  

Voorbeelden van genres zijn avonturenverhaal, oorlogsverhaal,

liefdesverhaal, probleemverhaal, grappig verhaal, meidenverhaal, historisch verhaal of sprookje.

Tijd (nieuw fictiebegrip!)

Sommige verhalen, zoals sprookjes, zijn tijdloos. In andere verhalen kan een schrijver op verschillende manieren laten zien in welke tijd het verhaal zich afspeelt.

• Jaartal
• Bekende historische figuren of een beroemd persoon
• Bekende historische gebeurtenissen
• Gebruiken, gewoontes, voorwerpen, kleding en eten uit de tijd van het verhaal
• Omgeving in de tijd van het verhaal

Spanning (nieuw fictiebegrip!)

Een schrijver kan op verschillende manieren een verhaal spannender te maken.

• Het verhaal speelt zich af in een enge of gevaarlijke omgeving.
  
• De hoofdpersoon komt in een gevaarlijke situatie.
  
• Het verhaal krijgt een onverwachte wending.
  
• Een hoofdstuk eindigt met een cliffhanger. 
• Je krijgt door aanwijzingen in het verhaal een vermoeden van hoe het afloopt, maar je weet nog niet precies hoe het zit.
• Je bent bijna bij de ontknoping, maar eerst is er nog uitstel.

Pak je laptop!

Historisch

verhaal

Fantasy

Sprookje

Liefdes-

verhaal

Hoe kun je de tijd herkennen?

Amsterdam, 1733. Vincent is de zoon van een rijke VOC -koopman. Als hij samen met een vriend een stomme streek heeft uitgehaald, wordt hij voor straf op een van zijn vaders schepen naar Indië gestuurd.

Uit: Annejoke Smids, Verlaten.

Je herkent de tijd aan...

1. Jaartal
2. Bekende historische figuren
3. Gewoontes uit de tijd van het verhaal
4. Voorwerpen uit de tijd van het verhaal

Hoe kun je de tijd herkennen?

Amsterdam, 1733. Vincent is de zoon van een rijke VOC -koopman. Als hij samen met een vriend een stomme streek heeft uitgehaald, wordt hij voor straf op een van zijn vaders schepen naar Indië gestuurd.

Uit: Annejoke Smids, Verlaten.

Hoe kun je de tijd herkennen?

En nu, opeens, op 7 september 1812, hield het Russische leger halt. Vlak voor de grootste stad van het land. Je kon Moskou al bijna zien liggen. De Europese indringer was al zeker duizend kilometer het land ingelopen. Pas nu, nu Napoleon al bijna bij de oude hoofdstad was, wilde de tsaar opeens korte metten met hem maken. Vlak voor Moskou zou dan eindelijk slag worden geleverd, de grootste veldslag uit de geschiedenis. Honderdduizenden mannen zouden elkaar te lijf gaan met zwaarden, lansen en kogels.

Uit: MennoHuren kamp, Koeriers voor de keizer.

Je herkent de tijd aan...

1. Jaartal
2. Bekende historische figuren
3. Bekende historische gebeurtenissen
4. Voorwerpen uit de tijd van het verhaal

Hoe kun je de tijd herkennen?

En nu, opeens, op 7 september 1812, hield het Russische leger halt. Vlak voor de grootste stad van het land. Je kon Moskou al bijna zien liggen. De Europese indringer was al zeker duizend kilometer het land ingelopen. Pas nu, nu Napoleon al bijna bij de oude hoofdstad was, wilde de tsaar opeens korte metten met hem maken. Vlak voor Moskou zou dan eindelijk slag worden geleverd, de grootste veldslag uit de geschiedenis. Honderd-duizenden mannen zouden elkaar te lijf gaan met zwaarden, lansen en kogels.

Uit: MennoHuren kamp, Koeriers voor de keizer.

Welke manieren om spanning op te bouwen herken je (gevaarlijke omgeving of situatie, onverwachte wending, cliffhanger, je krijgt een vermoeden hoe het afloopt, je bent bijna bij de ontknoping)?

Lesdoelen behaald?

Vingers:

• Ik weet dat welke fictiebegrippen ik moet gebruiken tijdens mijn pitch!