Woordsoorten 21-22

• Nederlands
• Middelbare school
• vmbo t
• Leerjaar 1

Woordsoorten

Bij grammatica kun ook de losse woorden in de zin benoemen. Ieder los woord hoort bij een woordsoort.

Je leert 8 woordsoorten.

Welke woordsoorten ken je al?

8 woordsoorten

• lidwoord (lw)
• zelfstandig naamwoord (zn)
• bijvoeglijk naamwoord (bn)
• werkwoord (ww)
• voorzetsel (vz)
• telwoord (tw)
• persoonlijk voornaamwoord (psv)
• bezittelijk voornaamwoord (bzv)

Zelfstandig naamwoord

Mensen (tante, arts, ...)

Dieren (hond, vlinder, ...)

Planten (klimop, den, ...)

Dingen (tafel, vaas, ...)

Begrippen (liefde, hoop, ...)

Eigennamen (Audi, Tim, Rome, ...)

Hoe herken je een zelfstandig naamwoord?

• Je kunt er een lidwoord (de-het-een) voor zetten
• Je kunt het meestal in het meervoud zetten
• Je kunt er vaak een verkleinwoord van maken

                        appel: de appel - appels - appeltje

Sleep de woorden naar het juiste vak

mensen

dieren

planten

dingen

begrippen

eigennamen

talent

kat

stoel

Roos

Ameland

roos

oom

gymschoen

wiskundeleraar

lieveheersbeestje

tegenslag

kastanjeboom

Bijvoeglijk naamwoord

Zegt iets over het zelfstandig naamwoord, het geeft extra informatie. 

de auto - de snelle auto

de appel -  de groene appel

de ring -  de gouden ring

Hoe herken je een bijvoeglijk naamwoord?

• staat meestal voor het zelfstandig naamwoord
• soms staat het er achter
• het benoemt de kleur of een eigenschap
• het benoemt het materiaal, dan is het een stoffelijk bijvoeglijk naamwoord

                        mand: de rieten mand

Bijvoeglijk naamwoord

Zelfstandig naamwoord

gezondheid

vlinder

gouden

hoge

arme

tulp

rode

ijzeren

biologieleraar

nagelschaartje

moeilijke

dennenboom

Werkwoord

Het hele werkwoord wordt infinitief genoemd.

Een werkwoord kun je ook vervoegen, dan verandert het van vorm: hij praat, jij rent, wij vlogen, ik heb gefietst.

Werkwoord

De meeste werkwoorden drukken een handeling uit: praten, vertrekken, zwaaien. Dit zijn echte doe-woorden.

Andere werkwoorden drukken een gebeurtenis uit:

staan, blijven, regenen

Oefenen werkwoorden

1. Een 41-jarige vrouw heeft een bezoek aan de tandarts duur moeten bekopen.

2. De tandarts trok zonder medische noodzaak elf tanden.

3. Daarom mag de arts zijn beroep twee jaar niet meer uitoefenen.

Voorzetsel

Een voorzetsel staat nooit alleen. Het staat bij een zelfstandig naamwoord met lidwoord en geeft aan waar iets is. --> in de auto, achter de deur, tijdens de vakantie, naast het bureau, voor de 

Hoe herken je een voorzetsel?

• door een voorzetsel weet je waar iets is. 
• je kunt het plaatsen voor de kast of voor de vakantie
• ook te voor een infinitief is een voorzetsel
• let op! als het voorzetsel een onderdeel is van het werkwoord, is het geen voorzetsel

                      Hij schreef iets op. --> opschrijven, dus geen vz

                     Hij schreef op een blaadje. --> op een blaadje

... de kast

... de vakantie

uit

op

na

in

achter

bij

voor

naast

onder

vanwege

aan

tijdens

Telwoord

Een telwoord geeft een hoeveelheid of een volgorde aan. 

Er liggen acht pennen op tafel. Ik ben eerste geworden in de wedstrijd.

Er zijn twee soorten

 

Hoofdtelwoorden

Een hoofdtelwoord (htw) geeft een hoeveelheid aan. 

Ik heb ... (drie, honderd, veel) pennen in mijn etui. 

Rangtelwoorden

Een rangtelwoord geeft een volgorde aan.

Ik zit op de ... (zesde, twintigste middelste) rij in de bioscoop. 

hoofdtelwoord

rangtelwoord

laatste

duizend

tiende

vijftien

achterste

weinig

tweede

twee

veel

zes

meeste

middelste

Persoonlijk voornaamwoord

Een persoonlijk voornaamwoord is een woordje dat je kunt vervangen door een persoon. Het verwijst naar één of meerdere personen of dingen. 

Zij is aardig --> Het meisje is aardig. 

Wij sturen hem een berichtje --> De mensen sturen de jongen een berichtje. 

Hoe herken je een psv?

Het staat vaak in de plaats van een zelfstandig naamwoord. 

Het wordt gebruikt als onderwerp in de zin of het wordt gebruikt als ander zinsdeel.

Leer het overzichtje hiernaast goed!

Hoeveel persoonlijke voornaamwoorden staan in de de volgende zin?
Met mijn laptop heb ik voor u, jou en mij drie boompjes besteld.

1. 2
2. 3
3. 4
4. 5

Met mijn laptop heb ik voor u, jou en mij drie boompjes besteld. 

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord geeft aan van wie iets is. Het staat altijd bij een zelfstandig naamwoord. 

Mijn moeder heeft jouw broertje geholpen.  

 

Bezittelijk voornaamwoord

Tussen het bezittelijk voornaamwoord en het zelfstandig naamwoord kunnen ook andere woorden staan, zoals een bijvoeglijk naamwoord of een telwoord. 

Mijn aardige moeder heeft jouw kleine broertje geholpen met zijn twee blokken.  

Bezittelijk voornaamwoord

Een bezittelijk voornaamwoord wordt geschreven met een w bij uw en jouw.

U bent aardig. Uw hond is lief

Ik ken jou goed. Jouw buurvrouw is mijn tante. 

persoonlijk voornaamwoord

bezittelijk voornaamwoord

jullie

me

je

haar

hij

uw

ons

ze

hun

zijn

jouw

hem

Sleep de woorden naar je juiste categorie woordsoorten.

lw

zn

bn

vz

ww

De

eekhoorn

klom

in

de

hoge

boom.

Sleep de woorden naar je juiste categorie woordsoorten.

lw

zn

bn

vz

ww

psv

bzv

tw

Hij

boekt

een

kort

verblijf

bij

mijn

twee

oude

tantes.

De 8 woordsoorten zijn voor mij...

een makkie, ik beheers ze goed

redelijk te doen, ik beheers er meer dan de helft

moeilijk, ik ken ze nog niet goed genoeg

een ramp, ik haal ze allemaal door elkaar

Aan de slag

Log in op Talent online via leermiddelen in Magister.

Oefen de woordsoorten die je lastig vindt in Versterk jezelf.